Sekularisme

Sekularisme is die beginsel van pogings om menslike sake te bedryf gebaseer op naturalistiese oorwegings, onbetrokke by godsdiens. Uit ‘n filosofiese oogpunt poog sekularisme die lewe interpreteer op beginsels wat slegs uit die materiële wêreld geneem is, sonder om godsdiens te gebruik.

Sekularisme is intellektueel gewortel van van Griekse en Romeinse filosowe soos Zeno van Citium en Markus Aurelius; van denkers soos John Locke, Denis Diderot, Voltaire, Baruch Spinoza, James Madison, Thomas Jefferson en Thomas Paine; en van meer onlangse vrydenkende ateïste soos Matthew W. Dillahunty, Robert Ingersoll, Bertrand Russell en Christopher Hitchens. Dit verskuif die fokus van godsdiens na ander 'tydelike' en 'wêreldse' dinge, met die klem op die natuur, rede (redenasie), wetenskap en ontwikkeling.

Sekularisme word meestal beskou as die skeiding van godsdiens van burgerlike sake en die staat en kan uitgebrei word na 'n soortgelyke posisie wat poog om die rol van godsdiens in enige openbare sfeer te verwyder of te verminder.[1] Die term "sekularisme" het 'n wye reeks betekenisse, en in die mees skematiese, kan dit enige standpunt insluit wat die sekulêre in enige gegewe konteks bevorder.[2][3] Dit kan antiklerikalisme, ateïsme, naturalisme, nie-sektarisme, neutraliteit oor godsdiensonderwerpe, of die volledige verwydering van godsdienstige simbole van openbare instellings beteken.[4]

Sekularisme kan ook gedefinieer word as om elke godsdiens gelyk te behandel en gelyke fasiliteite te bied.

As 'n filosofie poog sekularisme om lewe te interpreteer op grond van beginsels wat uitsluitlik van die materiële wêreld afgelei is, sonder 'n beroep op godsdiens. Dit verskuif die fokus van godsdiens na "tydelike" en materiële aangeleenthede.[5]

Daar is duidelike tradisies van sekularisme in die Weste, soos die Franse, Benelux-Duitse, Turkse en Amerikaanse modelle, en verder, soos in Indië,[4] waar die klem meer op gelykheid voor die reg en staatsneutraliteit eerder as kombers skeiding is. Die oogmerke en argumente ter ondersteuning van sekularisme verskil baie, wat wissel van bewerings dat dit 'n deurslaggewende element van modernisering is, of dat godsdiens en tradisionele waardes agterlik en verdelend is, tot die bewering dat dit die enigste waarborg van vrye godsdiensoefening is.

Weergawes

[wysig | wysig bron]

Sekularisme neem verskillende vorme aan met verskillende standpunte oor waar en hoe godsdiens apart van ander aspekte van die samelewing moet wees. [6] Mense van enige godsdienstige denominasie kan 'n sekulêre samelewing ondersteun, maar die aanvaarding van sekularisme as 'n identiteit word tipies geassosieer met nie-godsdienstige individue, insluitend ateïste.[7] Politieke sekularisme sluit die denkrigtings in sekularisme in wat die regulering van godsdiens deur 'n sekulêre staat oorweeg.[8] Godsdienstige minderhede en nie-godsdienstige burgers in 'n land is geneig om politieke sekularisme te ondersteun terwyl lede van die meerderheidsgodsdiens geneig is om dit teen te staan.[9] Sekulêre nasionaliste is mense wat politieke sekularisme binne hul eie staat ondersteun.[10]

Geleerdes identifiseer verskeie variasies van politieke sekularisme in die samelewing. Die strengste vorm, wat met die Franse Laicité-model geassosieer word, bepleit 'n staat wat beide ferm en amptelik gedistansieer is van alle godsdienste en nie-godsdienstige filosofiese oortuigings in al sy manifestasies en amptelike handelinge, sonder uitsondering. 'n Meer "humanistiese" vorm is onverskillig teenoor godsdienste per se, maar bepleit ook dat die state op suiwer 'n rasionele basis van bewysgebaseerde beleid en 'n fokus op menslike behoeftes en welsyn moet funksioneer, wat nie-diskriminasie tussen mense van verskillende godsdienste en nie-diskriminasie behels -godsdienstige filosofiese oortuigings regdeur die samelewing.[11] 'n Derde "liberale" of "gesuilde" vorm van sekularisme is van mening dat regerings in sommige gevalle simpatie kan betuig met, befondsing kan verskaf, staatsdienste kan lisensieer aan of andersins unieke spesiale behandeling van godsdienste kan toelaat (algemeen in Duitssprekende en Benelux sekulêre state ), solank state nogtans hierdie oortuigings gelyk behandel, en nie vyandig of voorkeur aan enige spesifieke stel godsdienstige en dié van nie-godsdienstige filosofiese oortuigings soos humaniste is nie.[12] In hierdie lande ontvang sekulêre humanistiese organisasies tipies staatsbefondsing volgens dieselfde befondsingsformules wat gebruik word om staatsbefondsing aan godsdiensgroepe te verskaf.[13] In Indiese politieke diskoers word die pejoratiewe term pseudo-sekularisme ook gebruik om gevalle uit te lig waar daar geglo word dat terwyl die staat voorgee om sekulêr, onverskillig of onpartydig teenoor godsdienste te wees, sy beleid in werklikheid 'n bepaalde godsdiens bo ander bevoordeel.[11]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Luke W. Galen. The Nonreligious: Understanding Secular People and Societies. Oxford University Press, 2016. bl. 22-23
  2. ↑ "Secularism". A Dictionary of Atheism. (2016). Oxford University Press. 
  3. ↑ John R. Shook, The Oxford Handbook of Secularism. Oxford University Press, 2017. bl. 10
  4. ↑ 4,0 4,1 Hashemi, Nader (2009). "Secularism". The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195305135. 
  5. ↑ Roznai, Yaniv (7 Junie 2017). "Negotiating the Eternal: The Paradox of Entrenching Secularism in Constitutions". Michigan State Law Review (in Engels). Social Science Research Network. 253: 324. SSRN 2982275. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Augustus 2022. Besoek op 22 Augustus 2022., citing Domenic Marbaniang
  6. ↑ Berlinerblau 2021, pp. 1–4.
  7. ↑ Berlinerblau 2021, pp. 153–157.
  8. ↑ Berlinerblau 2021, pp. 5–6.
  9. ↑ Berlinerblau 2021, pp. 9–10.
  10. ↑ Berlinerblau 2021, pp. 159–161.
  11. ↑ 11,0 11,1 Sharma, Laxminidhi (2000). Dharma Darshan Ki Rooprekha. Allahabad: Abhivyakti Prakashan. p. 431.
  12. ↑ MPhil, Marbaniang, Domenic, 2005, Secularism in India: A Historical Analysis, ACTS Academy of Higher Education
  13. ↑ "Humanism becoming the mainstream in Norway" (PDF). Understanding Humanism. Humanists UK. Oktober 2021. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 22 Mei 2023. Besoek op 22 Mei 2023.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]