Sontermyn
’n Sontermyn (tradisionele Chinees: 節氣, vereenvoudigde Chinees: 节气, pinyin: jiéqì; Japannees: 節気, sekki) is een van 24 punte op tradisionele Chinese maansonkalenders wat met ’n spesifieke astronomiese voorval ooreenstem of op ’n natuurlike verskynsel dui.[1] Die punte is 15° uitmekaar aan die sonnebaan en word deur maansonkalenders gebruik om gekroniseerd te bly met die seisoene, wat belangrik is vir die landbou.
Omdat die son se spoed deur die jaar wissel na gelang van die afstand tussen die son en die aarde, verskil die getal dae wat die son tussen die punte beweeg. Elke sontermyn word in drie pentades verdeel en daar is dus 72 pentades in ’n jaar. Elke pentade bestaan uit vyf, of soms ses dae, en word gewoonlik genoem na verskynsels wat met dié tyd ooreenstem.
Sontermyne het hul oorsprong in China gehad, en van daar het dit versprei na Korea, Viëtnam en Japan, lande in die Oos-Asiatiese sfeer, dikwels onveranderd met die name wat na Noord-Chinese klimaatsveranderings verwys.[2]
Op 1 Desember 2016 is die 24 sontermyne deur Unesco gelys as ’n "onskatbare kulturele erfenis".[3]
Lys van sontermyne
[wysig | wysig bron]| Son se lug- lengtegraad |
Chinese naam [4] |
Koreaanse naam[5] |
Viëtnamese naam |
Japannese naam |
Gregoriaanse datum (± 1 dag) |
Verwysing na tyd van maand |
Opmerking[6][7] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 315° | 立春 lìchūn |
立春 (입춘/립춘) ipchun/ripchun |
Lập xuân | 立春 risshun |
4 Feb. | 1ste maand, begin | Lente begin |
| 330° | 雨水 yǔshuǐ |
雨水 (우수) usu |
Vũ thủy | 雨水 usui |
19 Feb. | 1ste maand, middel | Meer reën as sneeu |
| 345° | 驚蟄 (惊蛰) jīngzhé |
驚蟄 (경칩) gyeongchip |
Kinh trập | 啓蟄 keichitsu |
6 Mrt. | 2de maand, begin | Hibernerende insekte word wakker |
| 0° | 春分 chūnfēn |
春分 (춘분) chunbun |
Xuân phân | 春分 shunbun |
21 Mrt. | 2de maand, middel | Middel van die lente (nagewening) |
| 15° | 清明 qīngmíng |
淸明 (청명) cheongmyeong |
Thanh minh | 清明 seimei |
5 Apr. | 3de maand, begin | skoon en helder |
| 30° | 穀雨 (谷雨) gǔyǔ |
穀雨 (곡우) gogu |
Cốc vũ | 穀雨 kokuu |
20 Apr. | 3de maand, middel | Reën vir graan |
| 45° | 立夏 lìxià |
立夏 (입하/립하) ipha/ripha |
Lập hạ | 立夏 rikka |
6 Mei | 4de maand, begin | Die somer begin |
| 60° | 小滿 (小满) xiǎomǎn |
小滿 (소만) soman |
Tiểu mãn | 小満 shōman |
21 Mei | 4de maand, middel | Plante groei en blom |
| 75° | 芒種 (芒种) mángzhòng |
芒種 (망종) mangjong |
Mang chủng | 芒種 bōshu |
6 Jun. | 5de maand, begin | Tyd vir giers saai |
| 90° | 夏至 xiàzhì |
夏至 (하지) haji |
Hạ chí | 夏至 geshi |
21 Jun. | 5de maand, middel | Somersonstilstand |
| 105° | 小暑 xiǎoshǔ |
小暑 (소서) soseo |
Tiểu thử | 小暑 shōsho |
7 Jul. | 6de maand, begin | Effens broeiend |
| 120° | 大暑 dàshǔ |
大暑 (대서) daeseo |
Đại thử | 大暑 taisho |
23 Jul. | 6de maand, middel | Baie broeiend |
| 135° | 立秋 lìqiū |
立秋 (입추/립추) ipchu/ripchu |
Lập thu | 立秋 risshū |
8 Aug. | 7de maand, begin | Herfs begin |
| 150° | 處暑 (处暑) chǔshǔ |
處暑 (처서) cheoseo |
Xử thử | 処暑 shosho |
23 Aug. | 7de maand, middel | Minder warm |
| 165° | 白露 báilù |
白露 (백로) baekno/baekro |
Bạch lộ | 白露 hakuro |
8 Sep. | 8ste maand, begin | Dou |
| 180° | 秋分 qiūfēn |
秋分 (추분) chubun |
Thu phân | 秋分 shūbun |
23 Sep. | 8ste maand, middel | Middel van herfs (nagewening) |
| 195° | 寒露 hánlù |
寒露 (한로) hanlo |
Hàn lộ | 寒露 kanro |
8 Okt. | 9de maand, begin | Koue dou |
| 210° | 霜降 shuāngjiàng |
霜降 (상강) sanggang |
Sương giáng | 霜降 sōkō |
23 Okt. | 9de maand, middel | Ryp |
| 225° | 立冬 lìdōng |
立冬 (입동/립동) ipdong/ripdong |
Lập đông | 立冬 rittō |
7 Nov. | 10de maand, begin | Die winter begin |
| 240° | 小雪 xiǎoxuě |
小雪 (소설) soseol |
Tiểu tuyết | 小雪 shōsetsu |
22 Nov. | 10de maand, middel | ’n Bietjie sneeu |
| 255° | 大雪 dàxuě |
大雪 (대설) daeseol |
Đại tuyết | 大雪 taisetsu |
7 Des. | 11de maand, begin | Baie sneeu |
| 270° | 冬至 dōngzhì |
冬至 (동지) dongji |
Đông chí | 冬至 tōji |
22 Des. | 11de maand, middel | Middel van winter (sonstilstand) |
| 285° | 小寒 xiǎohán |
小寒 (소한) sohan |
Tiểu hàn | 小寒 shōkan |
6 Jan. | 12de maand, begin | Effens ysig |
| 300° | 大寒 dàhán |
大寒 (대한) daehan |
Đại hàn | 大寒 daikan |
20 Jan. | 12de maand, middel | Baie ysig |
Sien ook
[wysig | wysig bron]Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "24 Chinese Feasts (Jiéqì, 节气), equivalent to the 24 Chinese Solar Terms". Chinese calendar (in Frans). asia-home.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Februarie 2020.
- ↑ なぜずれる？ 二十四節気と季節感 (Why off-point? -solar terms and our real feeling of the seasons)
- ↑ "An intro to China's 24 Solar Terms" (in Engels). Global Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Februarie 2017. Besoek op 1 Desember 2016.
- ↑ Vereenvoudigde Chinese karakters word tussen hakies aangegee as hulle verskil van die tradisionele Chinese karakters.
- ↑ Hangul word tussen hakies aangegee. Wanneer die Suid- en Noord-Koreaanse name se uitspraak verskil, word die Suid-Koreaanse name eerste voor die skuinsstreep aangegee, gevolg deur die Noord-Koraanse uitspraak.
- ↑ Letterlike betekenis na aanleiding van die klimaat van Noord-China
- ↑ "24 solar terms中国24节气中英文对照 Flashcards | Quizlet". quizlet.com. Besoek op 20 Desember 2016.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- 24 sontermyne – Hongkongse Sterrewag Geargiveer 18 Januarie 2008 op Wayback Machine
- Chinese kalender met komende sontermyne
- 24 Sekki – NAOJ > ECO > Opsomming>
- 24 sontermyne en betekenis
- 24 sontermyne in China
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
