Steroïed

Gonaan, die eenvoudigste steroïed en 'n substruktuur van alle ander steroide, hier getoon met sy IUPAC-goedgekeurde ring- en atoombenamings.[1]
Cholesterol, 'n bekende voorbeeld van 'n steroïed.

'n Steroïed is 'n tipe organiese verbinding wat 'n kenmerkende rangskikking van vier siklo-alkaanringe besit wat aan mekaar verbind is. Voorbeelde van steroïede sluit in die dieetlipied cholesterol, galsure, die geslagshormone oestradiol en testosteroon[2] en die anti-inflammatoriese middel deksametasoon.[3]

Die kern van steroïede word saamgestel uit sewentien koolstofatome (wat aan mekaar verbind is) wat die vorm van vier saamgesmelte ringe aanneem: drie sikloheksaanringe (aangedui as ringe A, B en C in die figuur regs) en een siklopentaanring (die D-ring). Die steroïede wissel deur die funksionele groepe wat aan hierdie vierringkern geheg is, en deur die oksidasietoestand van die onderskeie ringe.

Sterole is spesiale vorme van steroïede, met 'n hidroksielgroep in posisie-3 en 'n skelet wat afgelei is van cholestaan.[1]

Voorbeelde van steroïede

[wysig | wysig bron]

Sommige van die gemeenskaplike kategorieë van steroïede is te vinde by:

  • Diere
    • Insekte
      • Ekdisteroïede, soos ekdisteroon, wat vervelling beheer.
    • Gewerweldes
      • Steroïedhormone
        • Geslagsteroïede is 'n onderdeel van geslagshormone wat seksverskille voortbring of voortplanting ondersteun. Dit sluit in androgene, estrogene en progesterone.
        • Kortikosteroïede sluit in glukokortikoïede en mineraalkortikoiede. Glukokortikoïede reguleer baie aspekte van die metabolisme en immuunfunksies, terwyl mineraalkortikoiede bloedvolume help handhaaf en die uitskeiding van elektroliete beheer. Die meeste medisinale "steroïed"-middels is kortikosteroïede.
        • Anaboliese steroïede is 'n klas van steroïede wat deur hul interaksie met androgeenreseptore spier- en beensintese verhoog. Daar is natuurlike en sintetiese anaboliese steroïede. In die omgangstaal verwys die woord "steroïede" gewoonlik na anaboliese steroïede, soos dié wat (onwettig) deur atlete gebruik word om hul prestasie te verbeter.
      • Cholesterol, wat die elastisiteit van selmembrane moduleer en blykbaar die belangrikste oorsaak van aterosklerose is.
  • Plante
    • Fitosterole
    • Brassinosteroïedien (dit sluit verskeie planthormone in)
    • Steroïed-alkaloïede, veral gevind in die Solanaceae.
  • Swamme (fungusse)
    • Ergosterole

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Moss GP (1989). "Nomenclature of Steroids". Pure and Applied Chemistry. 61 (10): 1783–1822. doi:10.1351/pac198961101783. PDF "IUPAC-IUB Joint Commission on Biochemical Nomenclature (JCBN). The nomenclature of steroids. Recommendations 1989". Eur. J. Biochem. 186 (3): 429–58. Desember 1989. doi:10.1111/j.1432-1033.1989.tb15228.x. PMID 2606099.
  2. ↑ Lednicer D (2011). Steroid Chemistry at a glance. Hoboken: Wiley. ISBN 978-0-470-66084-3.
  3. ↑ Rhen T, Cidlowski JA (2005). "Antiinflammatory action of glucocorticoids — new mechanisms for old drugs" (PDF). N. Engl. J. Med. 353 (16): 1711–23. doi:10.1056/NEJMra050541. PMID 16236742. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 9 Augustus 2017. Besoek op 15 Mei 2014.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.