Straat van Gibraltar
| Straat van Gibraltar | |
|---|---|
 Die Straat van Gibraltar soos uit die ruimte gesien | |
 Ligging van die Straat van Gibraltar | |
| Koördinate: | 35°58′18″N 5°29′09″W / 35.97167°N 5.48583°W |
| Ligging: | Marokko, Spanje |
| Soort: | Seestraat van die Atlantiese Oseaan |
| Gemiddelde diepte: | 300 m (980 vt) |
| Maksimum diepte: | 900 m (2 950 vt) |
| Lengte: | 60 km |
| Breedte: | 14,3 km (8,9 myl) |
| Invloei: | Middellandse See |
| Uitvloei: | Atlantiese Oseaan |
| Eiland/e: | Isla de Las Palomas, Isla del Perejil, Isla de Santa Catalina |
| Nedersettings: | Tarifa, Gibraltar, Ceuta |
Die Straat van Gibraltar (Arabies: مضيق جبل طارق, Spaans: Estrecho de Gibraltar) is die seestraat wat die Atlantiese Oseaan met die Middellandse See verbind en Gibraltar en Spanje in Europa van Marokko in Afrika skei. In Engels staan dit algemeen bekend in die meervoudsvorm: The Straits of Gibraltar, of 'n kort vorm: Strog (STRait Of Gibraltar) soos dit welbekend is in vlootkringe.
Etimologie
[wysig | wysig bron]
Die naam is afgelei van die Rots van Gibraltar, wat van die Arabiese naam "Jebel Tariq" kom en Tariq se berg beteken. Dit verwys na die Berber-Moslemgeneraal Tariq ibn-Ziyad wat die Iberiese Skiereiland in 711 verower het.
Grense en ligging
[wysig | wysig bron]Aan die noordekant is Spanje en Gibraltar, aan die suidekant Marokko en Ceuta ('n Spaanse eksklawe in Noord-Afrika). Die grense daarvan was in die antieke tyd bekend as die Pilare van Hercules. Daar is 'n paar klein eilande, soos die bestrede Isla Perejil, waarop Spanje en Marokko aanspraak maak.
Die Straat van Gibraltar het 'n baie strategiese ligging. Skepe wat van die Atlantiese oseaan na die Middellandse See en omgekeer gaan, vaar deur die seestraat waaroor die Rots van Gibraltar uitkyk. Verder reis baie mense wat van Europa na Afrika en omgekeerd reis oor die seestraat. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die Britte die straat vanaf 'n nabygeleë basis beheer. Duitse duikbote wat die Middellandse See binnegegaan het was effektief vasgekeer, omdat hulle nie op die oppervlak kon uitkom nie en die ondersese strome te sterk was om onderwater uit te vaar.
Logistiek
[wysig | wysig bron]Die diepte van die seestraat is ongeveer 300 m. Die nouste punt is omtrent 14 km wyd.
Tonnel
[wysig | wysig bron]Die Spaanse en Marokkaanse regering ondersoek die moontlikheid van 'n tonnel onder deur die seestraat, soortgelyk aan die kanaaltonnel tussen Engeland en Frankryk oor die afgelope aantal jare. Die tonnelideë is egter verwerp aangesien dit onmoontlik sou wees om motoruitlaatgasse uit 'n tonnel van omtrent 14 km lank te kry. 'n Nuwe driejaar-studie vir 'n spoorwegtonnel is in 2003 aangekondig.
Brug
[wysig | wysig bron]Verder het 'n groep Amerikaanse en Britse ingenieurs ook die moontlikheid ondersoek om 'n brug oor die seestraat te bou. So 'n brug sou 'n kombinasie van hang-stut ontwerp wees en sou enige bestaande brug in terme van hoogte (meer as 900 m) en lengte (15 km) verdwerg. Die 1979 wetenskapfiksieroman The Fountains of Paradise deur Arthur C. Clarke het met so 'n brug gespog.
Southeid
[wysig | wysig bron]Die byna landingeslote Middellandse See het 'n verdampingstempo hoër as die gekombineerde invloei van die riviere wat daarin uitmond. Die sill van die Straat van Gibraltar tree op om die meng van water tussen die koue, minder sout Atlantiese Oseaan en die warm Middellandse Seewater, wat soveel souter is dat dit onder die konstant invloeiende Atlantiese water sink en 'n hoogs sout (thermohaline, beide warm en sout) bodemwater, genaamd die Middellandse See-uitvloei, vorm; dit vloei uit en af teen die kontinentale helling, verloor southeid, totdat dit 'n ekwilibrium bereik by 'n diepte van omtrent 1000 m. Die Middellandse Seewater kan vir duisende kilometers gevolg word voor dit sy identiteit verloor.
Antieke geskiedenis
[wysig | wysig bron]Omtrent 6 miljoen jaar gelede het die seestraat toe geraak en daarmee die Middellandse See in 'n reuse soutmeer verander wat op die ou einde opgedroog het in wat bekend staan as die Messinian Southeid Krisis.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Strait of Gibraltar. |
Oor die tonnelplanne:
- Project for a Europe-Africa permanent link through the Strait of Gibraltar, UN document E/2001/19
- Map of strait
- Estudios Geográficos del Estrecho de Gibraltar Geargiveer 12 Februarie 2006 op Wayback Machine, Research team about the Strait of Gibraltar. Universities of Tetouan (Morocco) and Seville (Spain)
