Thomas Sankara

Thomas Isidore Noël Sankara (Franse uitspraak: ​[tɔma sɑ̃kaʁa]; gebore op 21 Desember 1949 - 15 Oktober 1987) was 'n Burkinabé-rewolusionêr. Hy het vanaf 1983 tot 1987 as president van Burkina Faso gedien. Hy was 'n Marxis-Leninis en Pan-Afrikanis, en word deur sommige ondersteuners beskou as die mees charismatiese en ikoniese figuur van die rewolusie wat in die land plaasgevind het. Derhalwe word hy soms ook "Afrika se Che Guevara" genoem.

'n Groep rewolusionêres het namens Sankara (wat destyds in huisarres was) aan bewind gekom tydens 'n populêre staatsgreep in 1983. Sankara, toe 33 jaar oud, het daarna die president van die Republiek van Bo-Volta geword. Hy het onmiddellik programme van maatskaplike-, ekologiese- en ekonomiese veranderinge van stapel gestuur, en die land herdoop vanaf die Franse koloniale naam Bo-Volta na Burkina Faso ('Land van onverganklike mense'), met die mense wat voortaan as Burkinabé ('opregte mense') sou bekendstaan. Sy buitelandse beleid het gefokus op anti-imperialisme. Sy regering het alle buitelandse hulp vermy, omvangryke skuldvermindering nagestreef, alle grond- en minerale rykdomme genasionaliseer en die mag en invloed van die Internasionale Monetêre Fonds en die Wêreldbank verwerp. Sy binnelandse beleid was daarop ingestel om hongersnood te voorkom met selfvoorsiening in die landbou en grondhervorming, met die prioritisering van onderwys deur'n landwye geletterdheidsveldtog en die bevordering van openbare gesondheid deur 2,5 miljoen kinders teen breinvliesontsteking, geelkoors en masels in te ent.

Ander elemente van sy nasionale agenda was onder meer die aanplant van meer as 10 miljoen bome om die groeiende woestynvorming van die Sahel te bekamp, die herverdeling van grond van feodale eienaars na kleinboere, die opskorting van landelike belastings en die instelling van 'n pad- en spoorwegbouprogram. Op plaaslike vlak het Sankara 'n beroep op elke dorp gedoen om 'n apteek te bou, en het meer as 350 gemeenskappe skole met hul eie arbeid laat bou. Boonop het hy vroulike genitale verminking, gedwonge huwelike en poligamie verbied. Hy het vroue in hoë regeringsposisies aangestel en hulle aangemoedig om buite die huis te werk en in die skool te bly, selfs al is hulle swanger. Sankara het die vervolging aangemoedig van amptenare wat beskuldig is van korrupsie, asook teen-rewolusionêres en 'lui werkers' in die populêre rewolusionêre tribunale. As bewonderaar van die Kubaanse rewolusie het Sankara komitees in die Kubaanse styl opgerig vir die verdediging van die rewolusie.

Sy rewolusionêre programme vir selfvertroue in Afrika het hom 'n ikoon gemaak vir baie van die armes in Afrika. Sankara was gewild onder die meeste van sy land se burgers. Sy beleid het egter verskillende groepe vervreem en in die gedrang gebring soos die klein maar magtige Burkinabé-middelklas; die stamleiers wat van hul tradisionele voorregte van dwangarbeid en huldebetalings ontneem is; en die regerings van Frankryk en sy bondgenoot, die Ivoorkus.

Op 15 Oktober 1987 is Sankara vermoor deur troepe onder leiding van Blaise Compaoré, wat kort na die dood van Sankara die leierskap van die staat oorgeneem het. 'n Week voor sy sluipmoord het Sankara verklaar: "Terwyl rewolusionêres as individue vermoor kan word, kan jy nie idees doodmaak nie."

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]