Universiteit Stellenbosch

Universiteit Stellenbosch
Universiteit Stellenbosch Logo
Leuse:Pectora roborant cultus recti
Leuse in Afrikaans:'n Goeie opvoeding versterk die gees
Leuse in Engels:A sound education strengthens the spirit
Gestig:1866
Tipe:Openbare universiteit
Befondsing:R1,5 miljard[1]
Kanselier:Edwin Cameron
Vise-kanselier:Wim de Villiers
Rektor:Wim de Villiers
Personeel:939[2]
Studentetal:27 823
Voorgraadse studente:17 970
Nagraadse studente:9 853
Ligging:Stellenbosch, Wes-Kaap
33°55′48.27″S 18°51′53.01″O / 33.9300750°S 18.8647250°O / -33.9300750; 18.8647250
Kampus:2 voorstedelike en 2 stedelike
Kleure:     Maroen
Bynaam:Maties
Gelukbringer:Pokkel[3]
Affiliasies:AAU, ACU, CHEC, HESA, IAU
Webtuiste:sun.ac.za
J.H. Neethlinggebou
J.S. Gericke Biblioteek
Konservatorium

Die Universiteit Stellenbosch (US) is 'n Suid-Afrikaanse universiteit, geleë in die Boland streek van die Wes-Kaap.

Die instelling is in 1865 gestig as Openbare Skool, maar is in 1866 herdoop as die Stellenbossche Gymnasium. In 1874 kom die sogenaamde Arts Department van die Stellenbosch Gymnasium tot stand met 'n leerlingtal van 120, en word amptelik as Kollege verklaar in 1881.

Danksy 'n ruim skenking deur mnr Jan Marais van Coetzenburg, wat in sy testament £100 000 vir hoër onderwys op Stellenbosch nagelaat het, kon die inrigting onafhanklike status as universiteitsinrigting verkry. Die Universiteitswet is in 1916 deur die Unie-parlement aangeneem. Op 2 April 1918 het hierdie wet in werking getree en is die Victoria Kollege deur die Universiteit van Stellenbosch vervang. Die totale getal ingeskrewe studente aan die Kollege in die jaar voor sy verhoging tot Universiteit, het 503 beloop. In dieselfde jaar het die doserende personeel uit 40 lede bestaan, van wie 22 professore en 18 lektore was.

Namate nuwe behoeftes in verband met die opleiding van studente ontstaan het, is daar aan die Universiteit van Stellenbosch nuwe fakulteite en afdelings gestig; vandag beskik die universiteit oor tien fakulteite. Duisende mense het al op Stellenbosch gestudeer en uitgegaan om 'n waardevolle bydrae in die praktyk te lewer. Op talle terreine van die samelewing speel oudstudente van Stellenbosch 'n belangrike rol. Sonder hulle sou Suid-Afrika vandag baie armer gewees het. Vandag word die Universiteit gereken onder die voorste universiteite in die suidelike halfrond en blink dit uit op die terrein van die onderrig, navorsing en gemeenskapsdiens.

Wapens

[wysig | wysig bron]

Die Victoria College het Stellenbosch se destydse munisipale wapen gebruik, met die bykomende wapenspreuk "Pectora roborant culturis recti". Op die vooraand van universiteitswording in 1918 is 'n nuwe wapen in gebruik geneem.[4] Dit is in 1939 by die Departement van Binnelandse Sake geregistreer.[5] Die wapen kan soos volg geblasoneer word : Gevierendeel, I en IV in goud drie rooi torings; II in blou die kop van Minerva in silwer; III in blou drie gestingelde en geblaarde silwer akkers; op 'n swart binneskild 'n ope boek van silwer. Die helmteken is 'n hand wat 'n brandende fakkel vashou. Die bestaande wapenspreuk is behou.

Bekende oudstudente

[wysig | wysig bron]

US-studente staan bekend as Maties.

Fakulteite

[wysig | wysig bron]
  • Agriwetenskappe
  • Fakulteit Ekonomiese en Bestuurswetenskappe
  • Fakulteit Gesondheidswetenskappe
  • Fakulteit Ingenieurswese
  • Krygskunde
  • Lettere en Sosiale Wetenskappe
  • Natuurwetenskappe
  • Opvoedkunde
  • Regsgeleerdheid
  • Teologie

Koshuise

[wysig | wysig bron]

Manskoshuise

  • Dagbreek
  • Eendrag
  • Helderberg
  • Helshoogte
  • Huis Marais
  • Huis Visser
  • Majuba
  • Simonsberg
  • Wilgenhof

Wilgenhof is die oudste universiteitskoshuis in Afrika en is in 1913 geopen

Dameskoshuise

  • Erica
  • Harmonie
  • Heemstede
  • Huis Ten Bosch
  • Huis Francie van Zijl
  • Irene
  • Lydia
  • Minerva
  • Monica
  • Nemesia
  • Nerina
  • Serruria
  • Sonop

Gemengde Koshuise

  • Academia
  • Concordia
  • Goldfields
  • Hippokrates
  • Kerkenberg
  • Metanoia
  • Meerhoff

Mans PSO's

  • Pieke
  • Libertas
  • Oude Molen
  • Vesta

Dames PSO's

  • Aristea
  • Equité
  • Silene
  • Venustia

Gemengde PSO's

  • Aurora
  • Osler
  • Olympus

Studentegemeenskappe (klusters) Koshuise en Privaat Studente Organisasies (PSO’s) word in klusters gegroepeer om studentegemeenskappe te vorm. Vir elke kluster word ’n fasiliteit opgerig wat as ’n naaf (hub) bekend staan. Twee klusterfasiliteite is reeds opgerig, naamlik amaMaties en Wimbledon. Hier kan dagstudente, net soos koshuisstudente, etes koop, aan mentorgroepe deelneem en tyd tussen klasse by ’n goed toegeruste plek met internettoegang deurbring.[6]

Klusters op die Stellenbosch-kampus

  • amaMaties
  • Rubix
  • Validus
  • VicMeyr
  • Victoria
  • Wimbledon

Kluster op die Tygerberg-kampus

  • Tygerberg

Hoofde

[wysig | wysig bron]

[7]

Rektor
Periode Van Naam Geboortedatum Sterfdatum
1 1919-1925 Cillié Gabriël Gideon 10 September 1870 1 April 1958
1925-1934 Geen
2 1934-1955 Wilcocks Raymond William 23 Januarie 1892 16 Maart 1967
3 1955-1970 Thom Hendrik Bernardus 31 Desember 1905 4 November 1983
4 1970-1979 de Villiers Jan Naude 17 Augustus 1923
5 1979-1993 de Vries Michiel Josias 5 Mei 1933 5 Julie 2002
6 1993-2002 van Wyk Andreas Hercules 17 September 1941
7 2002-2007 Brink Chris 31 Januarie 1951
8 2007-2014 Botman Hayman Russel 18 Oktober 1953 28 Junie 2014
9 2014- de Villiers Willem Johan Simon 26 September 1959
Kanselier
Periode Van Naam Geboortedatum Sterfdatum
1 1918-1919 Marais Johannes Izak 23 Augustus 1848 27 Augustus 1919
2 1919-1931 Vos Pieter Jacobus Gerhard 29 Oktober 1842 31 Oktober 1931
3 1931-1932 de Villiers Jacob Abraham Jeremias 14 Desember 1868 16 September 1937
4 1932-1939 Moorrees Adriaan 18 Augustus 1855 17 November 1938
5 1939-1941 Kestell John Daniel 15 Desember 1854 9 Februarie 1941
6 1941-1959 Malan Daniël Francois 22 Mei 1874 7 Februarie 1959
7 1959-1968 Dönges Theophilus Ebenhaezer 8 Maart 1898 10 Januarie 1968
8 1968-1983 Vorster Balthazar Johannes 13 Desember 1915 10 September 1983
9 1983-1983 Thom Hendrik Bernardus 31 Desember 1905 4 November 1983
10 1984-1988 Botha Pieter Willem 12 Januarie 1916 31 Oktober 2006
11 1988-1998 van der Horst Johannes Gerhardus 19 September 1919 23 April 2003
12 1998-2008 Botha Elizabeth 19 November 1930 16 November 2007
13 2008-2009 Slabbert Frederik Van Zyl 2 Maart 1940 14 Mei 2010
14 2009-2019 Rupert Johann Peter 1 Junie 1950
15 2019- Cameron Edwin 15 Februarie 1953

Omstredenheid

[wysig | wysig bron]

Afrikaans as voertaal

[wysig | wysig bron]

In 2015 het 'n bestuurspan onder leiding van Wim de Villiers beslis dat "alle onderrig aan die Universiteit Stellenbosch in Engels gefassiliteer sal word" en dat "aansienlike akademiese ondersteuning volgens studente se behoeftes in ander Suid-Afrikaanse tale beskikbaar gestel sal word".[8] In 2017 word die Universiteit se Taalbeleid, wat in 2016 hersien is, toegepas. Die hersiene beleid stel Engels as onderrigtaal op dieselfde vlak as Afrikaans en het hewige polemiek ontlok. Die US bied steeds onderrig in Afrikaans aan.[9] Die Grondwetlike Hof se beslissing in Gelyke Kanse en Andere v Voorsitter van die Senaat van die Universiteit van Stellenbosch en Andere (gelewer op 10 Oktober 2019) het egter Afrikaans se toekoms as voer- en kultuurtaal aan dié staatsinstelling die nekslag toegedien.[10]

Persgesig-insident

[wysig | wysig bron]

Twee damesstudente het hulself in 2016 gegrimeer om soos ruimtewesens te lyk. Die US-bestuur het op grond van foto’s geoordeel dat hulle hulle gesigte swart gesmeer het. Die twee dames is daarna uit 'n US-koshuis geskors. Die gebeure staan as die persgesig-insident of swartgesig-herrie bekend, waar dit skynbaar onverskoonbaar vir wit mense is om hulle soos swart mense te vermom.[11]

'n Soortgelyke foto het in 2014 opslae gemaak toe twee US-studente hul gesigte swart gesmeer het om soos die tennis-susters Venus en Serena Williams te lyk. Die universiteit het destyds besluit om nie dissiplinêr op te tree nie, maar eerder die voorval vir “versoening” aan te wend.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) Stellenbosch University Annual Report 2011 (PDF). University of Stellenbosch. p. 83. Besoek op 1 Junie 2014.
  2. ↑ (en) "Stellenbosch University Statistical Profile 2012" Geargiveer 28 Mei 2013 op Wayback Machine, Official Stellenbosch University Website, SU Consensus, Junie 2012
  3. ↑ (en) "Meet Pokkel the Maties mascot" Geargiveer 13 Junie 2011 op Wayback Machine, Matie News, 18 Februarie 2009
  4. ↑ Die nuwe wapen verskyn vir die eerste keer op die 1918-uitgawe van die kollege/universiteit se Kalender.
  5. ↑ National Archives of South Africa : Data of the Bureau of Heraldry.
  6. ↑ "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Oktober 2018. Besoek op 25 Julie 2017.
  7. ↑ "Universiteit van Stellenbosch 100 jaar". Universiteit van Stellenbosch. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Oktober 2018. Besoek op 9 September 2018.
  8. ↑ Parker, M. 2016, 'Stellenbosch and the Afrikaans racial baggage', New African, 557, p. 38, MasterFILE Premier, EBSCOhost, geraadpleeg op 10 Mei 2017.
  9. ↑ https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/us-taalbeleid-afrikaans-gelyk-met-engels/
  10. ↑ "English prevails in Stellenbosch University language battle". Daily Maverick. Besoek op 12 Mei 2021.
  11. ↑ Swartgesig-herrie: twee maties geskors, Maroela Media, 7 Februarie 2016

Bronne

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]