Victoriameer

Victoriameer

Nasa-Satellietbeeld van die Victoriameer

Kaart van die Victoriameer
Koördinate:1°S 33°O / 1°S 33°O / -1; 33
Ligging:Tanzanië, Uganda, Kenia
Soort:Binnemeer
Oppervlakte:68 800 km² (26 600 myl²)
Gemiddelde diepte:40 meter (130 voet)
Maksimum diepte:83 meter (272 voet)
Volume:2 750 km³ (660 myl³)
Lengte:337 km (209 myl)
Breedte:250 km (160 myl)
Opvangsgebied:184 000 km² (71 000 myl²)
Omtrek:3 440 km (2 140 myl)
Invloei:Kagerarivier
Uitvloei:Wit Nyl
Eiland/e:84
Nedersettings:Bukoba, Tanzanië
Mwanza, Tanzanië
Musoma, Tanzanië
Kisumu, Kenia
Kendu Bay, Kenia
Homa Bay, Kenia
Kampala, Uganda
Entebbe, Uganda
Jinja, Uganda

Die Victoriameer (Engels: Lake Victoria; Swahili: Viktoria Nyanza; Luo: Nam Lolwe; Luganda: Nnalubaale; Nyanza in ander Bantoetale[1]) is een van die Groot Mere van Afrika en die grootste meer in Afrika. Dit lê net suid van die ewenaar.

Kaart van die Groot Mere van Afrika:
Albertmeer (Lake Albert)
Edwardmeer (Lake Edward)
Kivumeer (Lake Kivu)
Kyogameer (Lake Kyoga)
Malawimeer (Lake Malawi)
Mwerumeer (Lake Mweru)
Rukwameer (Lake Rukwa)
Tanganjikameer (Lake Tanganyika)
Turkanameer (Lake Turkana)
Victoriameer (Lake Victoria)
Uitsig oor die meer vanaf Speke Resort in Munyonyo, Kampala, Uganda
Die swart streep dui Stanley se roete aan

Die meer is deur die ontdekkingsreisiger John Hanning Speke in sy verslae Victoriameer herbenoem, na koningin Victoria. Hy was die eerste Brit om dit te dokumenteer. (Daar is sedertdien erken dat die inheemse gidse die naam Nyanza-meer gebruik het om dit aan hom te beskryf.) Speke het dit in 1858 gedoen terwyl hy saam met Richard Francis Burton op 'n ekspedisie was om die bron van die Nylrivier op te spoor. Hierdie ekspedisie is finansieel deur die Royal Geographic Society geborg.

Met 'n oppervlakte van ongeveer 59 947 vierkante kilometer[2][3] is Victoriameer Afrika se grootste meer volgens oppervlakte, die wêreld se grootste tropiese meer,[4] en die wêreld se tweede grootste varswatermeer volgens oppervlakte ná Bowemeer in Noord-Amerika.[5] Volgens volume is Victoriameer die negende grootste kontinentale meer ter wêreld, met ongeveer 2 424 kubieke kilometer se water.[6]

Victoriameer het 'n maksimum diepte van tussen 80 en 84 meter en 'n gemiddelde diepte van 40 meter. Sy opvangsgebied strek oor 169 858 vierkante kilometer.[7] Die meer se oewer beslaan 7 142 kilometer, gedigitiseer teen die 1:25 000-vlak,[8] met eilande wat 3,7% van hierdie lengte beslaan. Die meer se area strek oor drie lande: Kenia (6% of 4 100 vierkante kilometer, Uganda (45% of 31 000 vierkante kilometer en Tanzanië (49% of 33 700 vierkante kilometer).

Geologie

[wysig | wysig bron]
Topografiese kaart van Victoriameer

Geologies gesien is Victoriameer ongeveer 400 000 jaar oud. Dit het gevorm toe riviere wat weswaarts vloei deur 'n steil korsblok opgedam is. Gedurende sy geologiese geskiedenis het Victoriameer veranderinge ondergaan. Geologiese bewysstukke vanaf die meer se bodem toon dat Victoriameer minstens drie keer sedert sy vorming heeltemal opgedroog het. Hierdie droogtesiklusse hou waarskynlik verband met ystydperke in die verlede. Die Victoriameer het ongeveer 17 300 jaar gelede laas opgedroog, en het 14 700 jaar gelede weer opgevul,[9] toe die begin van die vogtige tydperk in Afrika aangebreek het.[10]

Hidrologie en limnologie (meerkunde)

[wysig | wysig bron]
Victoriameer en die Groot Skeurvallei

Victoriameer ontvang 80% van sy water uit direkte reënval. Gemiddelde verdamping op die meer is tussen 2 en 2,2 meter per jaar, amper die dubbele neerslag van oewergebiede. Victoriameer ontvang sy water bykomend van riviere en duisende klein strome. Die Kagerarivier is die grootste rivier wat in hierdie meer vloei, met sy mond aan die westelike oewer van die meer. In die Keniaanse sektor is die belangrikste riviere die Sio, Nzoia, Yala, Nyando, Sondu Miriu, Mogusi en Migori.

Die enigste uitvloei vanuit die Victoriameer is die Nylrivier, wat naby Jinja in Uganda uitvloei. Dit maak die Victoriameer die belangrikste bron van die langste tak van die Nylrivier. Die boonste gedeelte van die Nyl staan algemeen bekend as die Victoria-Nyl totdat dit die Albertmeer bereik. Hoewel dit deel vorm van dieselfde rivierstelsel wat as die Wit-Nyl bekend staan, geld hierdie naam streng gesproke eers nadat die rivier die Uganda-grens na Suid-Soedan in die noorde oorgesteek het.

Die meer vertoon eutrofiese toestande. In 1990–1991 was suurstofkonsentrasie in die gemengde laag hoër as in 1960–1961, met byna aanhoudende suurstofoverversadiging in oppervlakwater. Suurstofkonsentrasie in hipolimnetiese water (dit wil sê die laag water wat onder die termokline lê, sirkuleer nie en bly altyd koud) was gedurende 1990–1991 vir 'n langer tydperk laer as in 1960–1961, met waardes van minder as 1 mg per liter wat in water so vlak as 40 meter voorkom, vergeleke met 'n vlakste voorkoms van meer as 50 meter in 1961. Die veranderinge in oksigenering word beskou as in ooreenstemming met metings van hoër alge-biomassa en produktiwiteit. Hierdie veranderinge het om verskeie redes ontstaan, soos opeenvolgende brande wat in die kom ontstaan het, roet en as neerslag wat oor die breë gebied van die meer versprei het; verhoogde nutriënt-invloei vanaf riviere, en verhoogde besoedeling as gevolg van nedersetting langs die oewers.

Badmetrie

[wysig | wysig bron]
Victoriameer se badmetriese model[11]

Die meer word beskou as 'n vlak meer, die groot geografiese gebied wat dit beslaan in ag genome, met 'n maksimum diepte van ongeveer 80 meter en 'n gemiddelde diepte van 40 meter.[12] 'n Projek van 2016 het tienduisend punte gedigitaliseer en die eerste ware badmetriese kaart van die meer geskep. Die diepste deel van die meer word ten ooste in die meer naby Kenia gevind, terwyl die meer in die algemeen vlak is in die weste langs die Ugandese kuslyn en in die suide langs die Tanzaniese kuslyn.

Inheemse natuurlewe

[wysig | wysig bron]

Soogdiere

[wysig | wysig bron]

Baie soogdierspesies leef in die omgewing van die Victoriameer, en sommige daarvan hou nou verband met die meer en die vleilande. Hieronder tel die seekoei, groototter, gevlekte otter, moeras-muishond, rietrot, sitatunga en defassa-waterbokkie.

Reptiele

[wysig | wysig bron]

Die Victoriameer en sy vleilande het 'n groot bevolking van Nylkrokodille, sowel as Afrika-helmskilpaaie, veranderlike modderskilpaaie en Williams se modderskilpad.[13] Hierdie skilpad is beperk tot die Victoriameer en ander mere, riviere en moerasse in die boonste Nylkom.

Cichlidae-vis

[wysig | wysig bron]
In teenstelling met baie ander cichlidae-vissoorte in die Victoriameer, kom Haplochromis nyererei algemeen voor. Sy oë is veral sensitief vir lig, veral rooi, wat minder beïnvloed word deur die afname in die helderheid van die water as gevolg van eutrofiering as kleure met 'n kort golflengte[14]
Haplochromis thereuterion oorleef in klein getalle. Aanvanklik het hulle uitgesterf, maar toe dit herontdek is, het dit van habitat verander (van naby die wateroppervlak na rotsagtige areas) en voedingsgedrag (van oppervlakinsekte na inseklarwes)[15]

Die Victoriameer was voorheen baie ryk aan vis, insluitend vele endemiese soorte, maar 'n groot persentasie daarvan het gedurende die afgelope 50 jaar uitgesterf.[16] Die hoofgroep in die Victoriameer is die haplochromine-cichlidae-visse (Haplochromis sensu lato ) met meer as 500 spesies, byna almal endemies,[9][17][18] met 'n geskatte 300 wat nog nie beskryf is nie.[19] Dit is baie meer visspesies as enige ander meer ter wêreld, behalwe vir die Malawimeer.[20] Dit is die resultaat van 'n snelaanpasbare bestraling in die afgelope ongeveer 15 000 jaar.[21] Hul buitengewone verskeidenheid en spoed van evolusie was al die onderwerp van talle wetenskaplike studies van die kragte wat die rykdom van lewe oral dryf.[22] Die Victoria-haplochromines vorm deel van 'n ouer groep van meer as 700 verwante spesies, insluitend dié van verskeie kleiner mere in die streek, veral Kyoga, Edward, George, Albert en Kivu.

Die Victoria-haplochromines is duidelik geslagsdimorf (mannetjies relatief helderkleurig; wyfies vaal).[23] Hul ekologie is buitengewoon uiteenlopend en vorm ten minste 16 groepe, waaronder detritivore, zooplanktivores, insekvreters, garnaalvreters, en weekdiere.[22] As gevolg van predasie deur die Nyl-baars, eutrofikasie en ander veranderinge in die ekosistelsel, word beraam dat minstens 200 spesies (ongeveer 40%) van die Victoriameer-haplochromines uitgesterf het,[18][24] insluitend meer as 100 onbeskryfde spesies.[19] Aanvanklik is gevrees dat hierdie getal selfs hoër was, na sommige ramings selfs 65% van die totale spesie,[25] maar verskeie spesies wat moontlik uitgesterf het, is herontdek nadat die Nyl-baars se getalle in die negentigerjare begin afneem het.[26] Verskeie van die oorblywende spesies word ernstig bedreig en addisionele uitwissings is moontlik.[27] Sommige spesies het in nabygeleë klein satelliet-mere, skuiling onder rotse of rante oorleef (wat hulle teen die Nyl-baars beskerm het),[28] of het by die mensgemaakte veranderinge in die meer self aangepas. Sulke aanpassings sluit in 'n groter kieue (aanpassing vir suurstofarm water), veranderinge aan die voedingsapparaat, veranderinge aan die oë (wat hulle beter sig in troebel water gee)[14] en kleiner kop, wat vinniger swem moontlik gemaak het.[29] Die visetende visse, weekdiere en inseketende visse haplochromines het is veral hard getref met talle spesies wat uitgesterf het. Ander het in hul suiwer vorm uitgesterf, maar oorleef as basters. Sommige van die bedreigde cichlidae-spesies in die Victoriameer het 'versekering'-bevolkings in dieretuine, openbare akwariums en by privaat versamelaars, en 'n paar spesies is in die natuur uitgesterf maar oorleef nog in gevangenskap.[30][31][32][33][34]

Die uitwissing van cichlidae-visse in die genus Haplochromis is ook te wyte aan die eutrofikasie van die meer. Die vrugbaarheid van tropiese waters hang af van die tempo waarteen voedingstowwe in die oplossing gebring kan word. Die invloedryke riviere van die Victoriameer lewer min voedingstowwe in verhouding tot sy grootte. As gevolg hiervan word die meeste van die Victoriameer se voedingsstowwe vermoedelik opgesluit in die neerslag op die bodem.[35] Vegetatiewe stof vergaan stadig. Diere verval egter aansienlik vinniger, dus is die vrugbaarheid van die meer afhanklik van die tempo waarteen hierdie voedingstowwe deur visse en ander organismes opgeneem kan word. Daar is min twyfel dat Haplochromis 'n belangrike rol gespeel het om detritus en plankton weer in die oplossing te kry.[36][37][38] Met ongeveer 80% van die Haplochromis-spesies wat aan detritus voed, en ewe in staat is om van mekaar af te voed, het hulle 'n hegte, interne herwinningstelsel gevorm, wat voedingstowwe en biomassa vertikaal en horisontaal deur die waterkolom stuur, via predasie deur mense en landdiere. Die verwydering van Haplochromis kon egter daartoe bygedra het dat die algebloeisels toegeneem het,[39] wat op sy beurt verantwoordelik kan wees vir massa vissterftes.

Skaaldiere

[wysig | wysig bron]

Vier spesies varswaterkrappe kom in die Victoriameer voor: Potamonautes niloticus kom wydverspreid voor en P. emini is aangeteken in die omgewing van Bukoba in Tanzanië, maar albei word ook elders in Afrika aangetref.[40] Laasgenoemde is in 2017 die eerste keer wetenskaplik beskryf en daar is baie min oor hulle bekend: P. entebbe is slegs naby Entebbe waargeneem (die enigste bekende monster is in 1955 versamel en dit is onbekend of dit in of naby die meer was) en P. busungwe slegs op Busungwe-eiland in die noordwestelike deel van die meer. Laasgenoemde is waarskynlik die kleinste varswaterkrap in Afrika met 'n breedte van ongeveer 1,6 cm, hoewel P. kantsyore van die Kagerarivier, en Platythelphusa maculata en P. polita van die Tanganyikameer amper net so klein is.[41]

Die enigste garnaal is Caridina nilotica,[42] wat algemeen en wydverspreid in die Victoriameer voorkom.[22]

Weekdiere

[wysig | wysig bron]

Die Victoriameer is die tuiste van 28 spesies varswaterslakke (bv. Bellamya, Biomphalaria, Bulinus, Cleopatra, Gabbiella en Melanoides), insluitend twaalf endemiese spesies of subspesies.[43] Daar is 17 spesies van tweekleppiges ( Corbicula, Coelatura, Sphaerium en Byssanodonta), insluitend ses endemiese spesies of subspesies.[44] Dit is waarskynlik dat daar nog slakspesies is wat nog nie beskryf is nie. Twee van die slak-genera, Biomphalaria en Bulinus, is intermediêre gashere van die parasiet bilharzia (schistosomiasis). Menslike infeksies deur hierdie parasiet kom gereeld by die Victoriameer voor. Dit kan toeneem as gevolg van die verspreiding van die indringerwaterhiasint ('n optimale slakhabitat),[45] en die verlies van baie slaketende cichlidae in die meer.[46]

Visserye

[wysig | wysig bron]
Vissers en hul bote aan die oewer van die Victoriameer

Die Victoriameer is die bron van Afrika se grootste binnelandse vissery (vanaf 1997). Aanvanklik het die vissery slegs op inheemse spesies gefokus, veral tilapia en haplochromine-cichlidae, maar ook katvis (Bagrus, Clarias, Synodontis en silwerbottervis), olifantvis, ningu (Labeo victorianus) en gemarmerde longvis (Protopterus aethiopicus).[47][48] Sommige hiervan, waaronder tilapia en ningu (Labeo victorianus ), het reeds in die eerste helfte van die 20ste eeu afgeneem weens oorbevissing.[22] In die vyftigerjare is verskeie soorte nie-inheemse tilapia en Nyl-baars by die meer gevoeg. Nietemin het die inheemse vissoorte voortgegaan om die vissery te oorheers tot in die 1970's, toe hul afname 'n sterk verskuiwing na die nie-inheemse Nyl-tilapia (nou 7% van die vangste), die nie-inheemse Nyl-baars (60%) en die inheemse Victoriameer sardien (30%) teweeg gebring het. Vanweë sy klein grootte het die oopwater-sardien slegs klein visserye ondersteun, totdat die ander inheemse visse afgeneem het. Op die hoogtepunt in die vroeë negentigerjare is 500 000 ton Nyl-baars jaarliks in die Victoria-meer gevang, maar dit het in die latere jare aansienlik afgeneem.

Omgewingskwessies

[wysig | wysig bron]

'n Aantal omgewingsvraagstukke hou verband met die verdwyning van baie endemiese visspesies in die Victoriameer word die "mees dramatiese voorbeeld van uitsterwing deur mense veroorsaak in 'n ekostelsel" genoem.[27] Indringervisse, waterhiasinte en besoedeling tel onder die belangrikste kwessies wat die Victoriameer se natuurlike ekostelsel benadeel.

Geskiedenis en verkenning

[wysig | wysig bron]
Die Nylbaars is in die Victoriameer vrygelaat vir visvangdoeleindes en kan tot twee meter lank en 200 kilogram swaar word
'n Hiasint-versmoorde oewer by Ndere-eiland aan Kenia se kant van die Victoriameer
Bevolkingsdigtheid rondom Victoriameer
Bismarckrots

Die eerste aangetekende inligting oor die Victoriameer kom van Arabiese handelaars wat die binnelandse roetes verken het op soek na goud, ivoor, ander kosbare goedere en slawe.

Die meer het bestaan en was bekend vir baie Afrikane in die opvanggebied lank voordat dit in 1858 deur 'n Europeër waargeneem is, toe die Britse ontdekkingsreisiger John Hanning Speke sy suidelike oewer bereik het terwyl hy met Richard Francis Burton op reis was om Sentraal-Afrika te verken en die Groot Mere op te spoor. Speke het geglo dat hy die oorsprong van die Nyl gevind het toe hy die 'uitgestrekte oop water' vir die eerste keer gesien het, en het die meer na koningin Victoria vernoem. Burton, wat destyds herstel het van siekte en verder suid op die oewer van die Tanganjikameer gerus het, was woedend oor Speke se bewering dat hy kon bewys dat sy ontdekking die ware bron van die Nylrivier was, omdat Burton dit as steeds onbevestig beskou het. 'n Baie openbare rusie het ontstaan, wat nie net 'n groot debat in die wetenskaplike gemeenskap van die dag ontlok het nie, maar ook baie belangstelling gekweek het onder ander ontdekkingsreisigers wat Speke se ontdekking wou bevestig of weerlê.

In die laat 1860's het die beroemde Britse ontdekkingsreisiger en sendeling David Livingstone misluk in sy poging om die ontdekking van Speke te verifieer. Hy het te ver wes gereis en in plaas daarvan die Kongorivierstelsel bereik.[49] Uiteindelik het die Wallies-Amerikaanse ontdekkingsreisiger Henry Morton Stanley op 'n ekspedisie wat deur New York Herald-befondsing gefinansier is, die waarheid van Speke se ontdekking bevestig. Hy het om die meer geseil en die groot uitvloei by Ripon-waterval aan die noordelike oewer van die meer bevestig.

Nalubaale-dam

[wysig | wysig bron]
Die Nalubaale-hidroelektriese kragstasie in Njeru, Uganda

Die enigste uitvloei uit die Victoriameer is by Jinja, Uganda, waar dit die Victoria-Nyl vorm. Sedert minstens 12 000 jaar gelede het die water oor 'n natuurlike rots gestort. In 1952 het ingenieurs wat vir die regering van Brits-Uganda optree, die dam en reservoir vernietig om dit met 'n kunsmatige damwal te vervang, die vlak van die meer te beheer en die geleidelike erosie van die natuurlike dam en te verminder. 'n Standaard vir die nabootsing van die ou uitvloeitempo genaamd die "ooreengekome kurwe" is opgestel, wat die maksimum vloeitempo op 300 tot 1 700 kubieke meter per sekonde stel, afhangende van die meer se watervlak.

In 2002 het Uganda 'n tweede hidroelektriese kompleks in die omgewing voltooi, die Kiira-hidroelektriese kragstasie, met finansiële hulp van die Wêreldbank. Teen 2006 het die watervlakke in die Victoriameer 'n 80-jaar laagtepunt bereik, en Daniel Kull, 'n onafhanklike hidroloog wat in Nairobi, Kenia, woon, het bereken dat Uganda ongeveer twee keer soveel water vrystel as wat ingevolge die ooreenkoms toegelaat word. Dit was hoofsaaklik verantwoordelik vir die onlangse daling in die vlak van die meer.

Vervoer

[wysig | wysig bron]

Sedert die 1900's was Victoria-veerbote 'n belangrike vervoermiddel tussen Uganda, Tanzanië en Kenia. Die belangrikste hawens op die meer is Kisumu, Mwanza, Bukoba, Entebbe, Port Bell en Jinja. Tot 1963 is die vinnigste en nuutste veerboot, MV Victoria, as 'n koninklike posskip gebruik. In 1966 is treinveerbootdienste tussen Kenia en Tanzanië tot stand gebring met die bekendstelling van MV Uhuru en MV Umoja. Die veerboot MV Bukoba het op 21 Mei 1996 in die meer gesink met 'n verlies van tussen 800 en 1 000 lewens, wat dit een van Afrika se ergste maritieme rampe maak. Nog 'n tragedie het onlangs op 20 September 2018 plaasgevind toe die passasiersboot MV Nyerere vanaf Tanzanië vertrek en gesink het, met meer as 200 sterftes.[50]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "The Victoria Nyanza. The Land, the Races and their Customs, with Specimens of Some of the Dialects". World Digital Library. 1899. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2018. Besoek op 18 Februarie 2013.
  2. ↑ (en) "Shoreline, Lake Victoria, vector polygon, ~2015". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  3. ↑ (en) "Lake Victoria Statistics from this Dataverse". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  4. ↑ (en) Saundry, Peter. "Lake Victoria". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 April 2016. Besoek op 3 Julie 2014.
  5. ↑ (en) "Lake Victoria". Encyclopædia Britannica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 April 2020. Besoek op 27 April 2020.
  6. ↑ (en) "Bathymetry TIFF, Lake Victoria Bathymetry, raster, 2017, V7". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  7. ↑ (en) Stuart. "Basin, Lake Victoria Watershed (inside), vector polygon, ~2015". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  8. ↑ (en) Hamilton. "Shoreline, Lake Victoria, vector line – 2015 – LakeVicFish Dataverse". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  9. ↑ 9,0 9,1 (en) Verheyen (2003). "Origin of the Superflock of Cichlid Fishes from Lake Victoria, East Africa": 325–329. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  10. ↑ (en) deMenocal. "Abrupt onset and termination of the African Humid Period": 347–361. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  11. ↑ (en) "Bathymetry TIFF, Lake Victoria Bathymetry, raster, 2016 – LakeVicFish Dataverse". 17 Mei 2018. doi:10.7910/dvn/soeknr. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  12. ↑ (en) "LV_Bathy". faculty.salisbury.edu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Junie 2020. Besoek op 24 Oktober 2016.
  13. ↑ (en) Spawls, Howell, Drewes, en Ashe (2002). A Field Guide to the Reptiles of East Africa. London: Academic Press. ISBN 0-12-656470-1.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  14. ↑ 14,0 14,1 (en) "Recovery of cichlid species in Lake Victoria: an examination of factors leading to differential extinction". doi:10.1023/a:1016677515930. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  15. ↑ (en) Steeves, G. "'Haplochromis' thereuterion"". Cichlid-Forum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Oktober 2018. Besoek op 28 Maart 2017.
  16. ↑ (en) "Species extinction and concomitant ecological changes in Lake Victoria". Netherlands Journal of Zoology. 42 (2–3): 214–32. 1992. doi:10.1163/156854291X00298.
  17. ↑ (en) "Ancient hybridization fuels rapid cichlid fish adaptive radiations". Nature Communications. 8. 2017. doi:10.1038/ncomms14363.
  18. ↑ 18,0 18,1 (en) DeWeerdt, S. (28 Februarie 2004). "Dark secret of the lake". New Scientist. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 September 2018. Besoek op 26 Maart 2017.
  19. ↑ 19,0 19,1 (en) Sayer, C.A., L. Máiz-Tomé en W.R.T. Darwall (2018). Freshwater biodiversity in the Lake Victoria Basin: Guidance for species conservation, site protection, climate resilience and sustainable livelihoods. Cambridge, VK en Gland, Switserland: IUCN. doi:10.2305/IUCN.CH.2018.RA.2.en.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  20. ↑ (en) "How many species of cichlid fishes are there in African lakes?". Molecular Ecology. 10: 793–806. 2001. doi:10.1046/j.1365-294x.2001.01200.x.
  21. ↑ (en) "The late Pleistocene desiccation of Lake Victoria and the origin of its endemic biota". Hydrobiologia. 596 (1): 5–16. 2008. doi:10.1007/s10750-007-9158-2.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 (en) "Fisheries and cichlid evolution in the African Great Lakes: progress and problems". Freshwater Reviews. 2: 131–51. 2009. doi:10.1608/frj-2.2.2.
  23. ↑ (en) Rijssel. "Prevalence of disruptive selection predicts extent of species differentiation in Lake Victoria cichlids". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 285 (1871). doi:10.1098/rspb.2017.2630.
  24. ↑ (en) van Rijssel (2013). "Adaptive responses in resurgent Lake Victoria cichlids over the past 30 years". Evol. Ecol. 27: 253–67. doi:10.1007/s10682-012-9596-9.
  25. ↑ (en) Goldschmidt (1993). "Cascading Effects of the Introduced Nile Perch on the Detritivorous/Phytoplanktivorous Species in the Sublittoral Areas of Lake Victoria". Conservation Biology. 7 (3): 686–700. doi:10.1046/j.1523-1739.1993.07030686.x.
  26. ↑ (en) "Geographic Patterns. Eastern Africa". IUCN Red Lists. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Oktober 2018. Besoek op 25 Maart 2017.
  27. ↑ 27,0 27,1 (en) Fiedler, P.L. en P M. Kareiva (1998). Conservation Biology: For the Coming Decade (2de uitg.). pp. 209–10. ISBN 978-0-412-09661-7.
  28. ↑ (en) Chapman (1996). "Wetland ecotones as refugia for endangered fishes". Biological Conservation. 78: 263–70. doi:10.1016/s0006-3207(96)00030-4.
  29. ↑ (en) Zeeuw (2013). "Two new species of zooplanktivorous haplochromine cichlids from Lake Victoria, Tanzania". ZooKeys. 256: 1–34. doi:10.3897/zookeys.256.3871.
  30. ↑ (en) Yirka, B. (27 November 2015). "Study shows evolution does not always mean more diversification". Phys.org. Besoek op 28 Maart 2017.
  31. ↑ (en) Lévêque, C. (1997). Biodiversity Dynamics and Conservation: The Freshwater Fish of Tropical Africa. p. 358. ISBN 978-0-521-57033-6.
  32. ↑ (en) Steeves, G. "New to the hobby Haplochromines". Cichlid-Forum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 September 2018. Besoek op 28 Maart 2017.
  33. ↑ (en) Rizza, D. "Looking At Victoria Cichlids". Conscientious Aquarist Magazine. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Junie 2020. Besoek op 28 Maart 2017.
  34. ↑ (en) McAndrews, R. en D.I. Warmolts (25 Mei 2015). "Progress in breeding freshwater fish". Boston Aquarium Society. Besoek op 14 April 2017.
  35. ↑ (en) R.S.A. Beauchamp. "Fishery research in the lakes of East Africa". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  36. ↑ (en) Lucy Richardson. "The lessons of Lake Victoria Uganda". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2014.
  37. ↑ (en) Les Kaufman. "Evolutionary and conservation biology of cichlid fishes as revealed by faunal remnants in northern Lake Victoria". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  38. ↑ (en) Tijs Goldschmidt. "Cascading effects of the introduced Nile perch on the detrivorous/phytoplantivorous species in sublittoral areas of Lake Victoria". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  39. ↑ (en) Peter B. O. Ochumba. "Observations on blue-green algal blooms in the open waters of Lake Victoria, Kenya". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  40. ↑ (en) Cumberlidge, N. (2009). "27". Freshwater Crabs and Shrimps (Crustacea: Decapoda) of the Nile Basin. pp. 547–61. ISBN 978-1-4020-9726-3. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)
  41. ↑ (en) "Description of three new species of Potamonautes MacLeay, 1838 from the Lake Victoria region in southern Uganda, East Africa (Brachyura: Potamoidea: Potamonautidae)". European Journal of Taxonomy. 371: 1–19. 2017. doi:10.5852/ejt.2017.371.
  42. ↑ (en) "The shrimp Caridina nilotica in Lake Victoria (East Africa), before and after the Nile perch increase". Hydrobiologia. 563 (1): 31–44. 2006. doi:10.1007/s10750-005-1385-9.
  43. ↑ (en) Brown, D. (1994). Freshwater snails of Africa and their medical importance (2de uitg.). ISBN 0-7484-0026-5.
  44. ↑ (en) Mwambungu. "The diversity of benthic molluscs of Lake Victoria and Lake Burigi". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  45. ↑ (en) Chege, N. (1995). "Lake Victoria: A Sick Giant" (PDF). People & the Planet. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2018. Besoek op 16 Mei 2018.
  46. ↑ (en) Pomerantz, J. (19 September 2015). "Haplochromine Cichlids of Lake Victoria". ecologycenter.us. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Augustus 2018. Besoek op 16 Mei 2018.
  47. ↑ (en) Lake Victoria Fisheries Organization (2016). "Lake Victoria Fisheries: An introduction". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Januarie 2018. Besoek op 27 Maart 2017.
  48. ↑ (en) "Exotic introductions to the fishery of Lake Victoria: What are the management options?". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  49. ↑ (en) "Kenya, Africa – Lake Victoria in Kenya". Jambo Kenya Network. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2019. Besoek op 14 Julie 2008.
  50. ↑ (en) "Ferry tragedy: More than 200 feared dead in Tanzania". The East African. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2020. Besoek op 18 Februarie 2020.

Verdere leesstof

[wysig | wysig bron]
  • (en) Matheson, Alastair: Victoria Nyanza – the story of a lake. Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 8, nr. 4, Junie 1959
  • (de) Tijs Goldschmidt (1997). Darwins Traumsee. Nachrichten von meiner Forschungsreise nach Afrika. München: C.H. Beck. ISBN 3-406-42881-9.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]