Ensisheim

Ansa

Ehmoliger Regantepàlàscht
Verwàltung
Land Frànkrich
Region Grand Est
DépartementHaut-Rhin (68)
ArrondissementThann-Guebwiller
KàntonAnze
KommünàlverbàndCentre du Haut-Rhin
Àmtliga NàmaEnsisheim
MaireMichel Habig (2014-2020)[1]
Code Insee68082
Poschtlaitzàhl68190
Iiwohner
Iiwohner7.362
Flech36,59 km2
Bevelkerungsdicht190,41 Iiw./km2
Làg
Koordinate47° 51′ 56″ N, 7° 21′ 09″ E / 47.865555555556°N,7.3525°E / 47.865555555556; 7.3525Koordinate: 47° 51′ 56″ N, 7° 21′ 09″ E / 47.865555555556°N,7.3525°E / 47.865555555556; 7.3525
Heche218 m
Ansa hemen kokatua: Frànkrich
Ansa
Ansa
Ansa (Frànkrich)
Website
http://ensisheim.fr
Dialäkt: Elsassisch

Ansa (frz. Ensisheim, dt. Ensisheim) ìsch a frànzeescha Gmein ìm Owerelsàss ìn dr Region Grand Est (bis 2015 Region Elsàss). D Gmein gheert zum Kanton Anze un zem Arrondissement Thann-Guebwiller.

Geogràfie

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ansa lìgt zwìscha Milhüüsa un Colmer, uf dr Ìll. D frànzeescha Autostroß A35 ìsch nawa draa un hàt a Üsfàhrt uf Ansa.

Ànna 1699 han dr Vauban un dr Jean-Baptiste de Régemortes a Kànàl zwìscha Ansa un Nèi-Brisàch bàuia, mìt'ra Umleitung vum Wàsser vum Quàtelbàch. Da Kànal ìsch sallamols benutzt worra fer s Bàuimàterial üs da Vogesa uf d Bàuistella vu dr Feschtung vu Nèi-Brisàch z brìnga; hìttzutàg gitt's da Kànàl ìmmer noch, àwer ar wìrd nìmm benutzt.[2]

Gschìcht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ansa ìsch zum erschta Mol gnannt worra ànna 823 àls Einsigesheim.

Ìn dr keltischa Zitt han sìch Kültürsiedlunga ìm Süda vu Ansa ìnschtàlliart. Dia Siedlunga sìn bis ìn d Kàrolìnger-Zitt do blìewa. Ànna 1881 ìsch a Gràbhìgel vu dr Hàllstàttzitt entdeckt worra, wo ma Guldverziarunga gfunda hàt. Dia kààt ma jetz ìm Musée Unterlinden vu Colmer sah.

Ìm Mìttelàlter ìsch Ansa numma a Därfla gsìì, mìt'ma pààr Dìnghof.

Mìndschens noh 1277, ìsch Ansa unter d Herrschàft vu da Habsburg kumma. Ìn dr zweita Hälfta vum 13. Johrhundert hàt dr Rudolf vu Habsburg a Schloss z Ansa lo bàuia; dàto bliiwa noch Rascht vu sim Fundament, ìm Gàrta vum hìttiga Àltersheim. Ànna 1431 ìsch Ansa d Hàuiptstàdt vu Värdereeschtrich worra.

Ansa ìsch vor rund 500 Johr bekànnt worra, wo àm 7. Novamber 1492 a Meteorit ìn a Àcker vor dr Stàdtmüra igschlaga ìsch: a Üsserìrdischa Stei vu ungfahr 127 kg. Hìttzutàg, zitter 2000, gìtt's jed Johr a Meteoribursa: dr „Ensisheim Meteorite Show“.

D Gmein hàt sìch entwìckelt. Vu 1585 bis 1634 hàt sa ìhra eigena Mìnz ghàà. Àwer ànna 1630, waga dr Bedrohung vum Drissigjohriga Kriag, ìsch d Kaiserliga Verwàltung furtgànga vu Ansa, fer sìch z Àlt-Brisàch ìnschtàlliara. Ìn dam Kriag ìsch 7 Mol zersteert worra, zwìscha 1631 un 1638.

Àm 18. Oktower 1615 hàt dr Jean Rasser a Jesuitenkollegium z Ansa grìnda.

Noh dr Westfälischa Frìeda, sìn d Giater vu da Habsburg àns Frànkrìch kumma. Dr Sìtz vum Regionàlrot vum Elsàss ìsch dernoh z Ansa gsìì, bis ànna 1674. Noh dam ìsch Ansa wìder a eifàch Städtla worra.

As gìtt a Gefangnis z Ansa: sa ìsch àm 23. Hornung 1811 grìnda worra, ìn'ma Gebäi wo friahier a Heim fer Battler gsìì ìsch. Zitter 1938 diant dàs Gefangnis fer lànga Strofa.[3]

Gega s And vum 19. Johrhundert ìsch s Gleis vum ehmàliga Tràmway vu Milhüüsa bis uf Ansa verlängert worra[4]. D Àrwet ìn da Kàlimina hàt ìm 20. Johrhundert a Entwìcklung brocht.

Vun 1871 bìs 1918 hàt d Gmein zem ditsche Richslànd Elsàss-Lothringe ghert.

Verwàltung

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Maire vu Ansa ìsch dr Michel Habig. Ansa gheert zum Kommünàlverbànd Centre du Haut-Rhin.

Bevelkerungsentwìcklung

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Johr 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006
Inwohner[5] 4 498 5191 5685 5780 6164 6640 6933

Dialekt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr elsassisch Dialekt vun Ansa gheert zum Owerrhinàlemànnisch.

Beriahmta Anser

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Städtepàrtnerschàfta

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ansa ìsch Pàrtner vu da Städta:

Bìlder

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Neogotischi Kirche vo Ansa
Der Donnerstein von Ensisheim, e Flugblàtt vum Sebastian Brant
Muséee vu da Kàlimina

Literàtür

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Michel Paul Urban: Lieux dits. Dictionnaire étymologique et historique des noms de lieux en Alsace. Édition du Rhin, Strasbourg 2003
[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Referanza

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ Liste des maires au 25 avril 2014 (data.gouv.fr)
  2. ↑ (frànzeesch) Canal Vauben, uf structurae.net
  3. ↑ Rapport de visite: Maison centrale d’Ensisheim (fr)
  4. ↑ Vo Milhüse uf Ense, Gedìcht vum Auguste Lustig
  5. ↑ INSEE: Population et logements par commune depuis le recensement de 1962 (1961 pour les Dom) à 1999
  6. ↑ Verein „Alsace Medina County Texas“, fer a Frìndschàft zwìscha Ansa un Castroville (fr)