Kanton Soledurn | |
---|---|
Basisdate | |
Staat: | Schwiz |
Abchürzig: | SO |
Amtssproche: | Deutsch |
Hauptort: | Soledurn |
Gröschter Ort: | Oute |
Flächi: | 791 km² (Rang 16) |
Iwohner: | 257'393[1] (31. Dezämber 2011) (Rang 12) |
Bevölkerigsdichti: | 325 Iw./km² (Rang 7) |
Bitritt zuem Bund: | 1481 |
Websyte: | www.SO.ch |
Lag | |
Charte | |
Gmeinde | |
Dr Kanton Soledurn isch e Kanton im Nordweschte vor Schwiiz. Uf Hochdütsch heisst er Solothurn, uf Französisch Soleure, uf Italiänisch Soletta un uf Rätoromanisch Soloturn.
Soledurn lit im Mittelland und im Jura zwüsche em Kanton Bärn, em Baselbiet, em Aargou und em Kanton Jura, usserdäm gränzt ou no s Elsass a Soledurn. Es git ke angere Kanton, wo so verzwigt isch wie dr Kanton Soledurn. D Verzwiigige gö bis Dornach, ir Nöchi vo Basel, wit is Bärnbiet ine, und im Oschte bis uf Aarau. D Exklave Kleilützel und Mariastei gränze a Frankriich (Elsass), d’Exklave Schteihof lit im Kanton Bärn.
D Schprooch vom Kanton Soledurn isch s Schwizrdütsche. Im Kanton Soledurn wärdä vrschidäni Soledurner Dialäktä gredt, wo zum Nordweschtschwizerdütsch ghöre. D Amtsschprooch degägä isch Schriftdütsch.
Dr Kanton Soledurn isch frücher fasch ganz katholisch gsi, mit dr historische Usnahm vum Bezirk Buächibärg, wo ganz reformiert isch gsi und usserdäm sit uralte Ziite dr Evangelisch-reformierte Landeschile vom Kanton Bärn agschlosse isch.
Wüu d Lüt züglet si, hets jetz ou i de Bezirke Soledurn, Läbere, Wasseramt, Olte und Gösge, zum Teil ou im Dorneck vüu Reformierti, wüu aui die Bezirke gränze a Gägende mit vüune Reformierte. Immer no ganz katholisch isch numeno dr Soledurner Jura.
D Kantonsverfassig, wo jetz güut, isch vo 1986 (mit de Änderige sit denn).
Die gsetzgäbendi Bhörde (Parlamänt) isch dr Kantonsrot mit 100 Mitglider (bis 2005: 144 Mitglider). Är wird vum Vouk uf vier Johre gwäut. Wahlkreis sii d Amteie (bis zur Wahl 2001: d Bezirk). S Vouk het s Rächt, mit ere Vouksabstimmig dr Kantonsrot vorziitig abzwähle, das isch aber no nie passiert.
D Sitzverteilig vo 2017, 2013, 2009, 2005 und 2001:
Partei | 2001 | 2005* | 2009 | 2013 | 2017 | Sitzverteilig 2017 |
---|---|---|---|---|---|---|
FDP | 51 | 31 | 27 | 26 | 26 | |
SP | 37 | 25 | 21 | 19 | 23 | |
CVP | 32 | 23 | 25 | 22 | 20 | |
SVP | 19** | 16 | 18 | 19 | 18 | |
GPS | 1 | 4 | 6 | 7 | 7 | |
glpSO | 0 | 0 | 2 | 4 | 3 | |
EVP | 1** | 1 | 1 | 1 | 1 | |
JFSO | 3** | 0 | 0 | 0 | 0 |
* D Aazahl vo de Sitz isch 2005 vo 144 uf 100 verchlineret worde.
** D SVP het bi de Wahle im Johr 2001 21 Sitze erreicht, es isch aber während dr Session eis Mitglied zu de Jungliberale und eis zur EVP überträte.
Für Verfassigsänderige bruchts zwingend e Volksabstimmig, für Gsetz de, wenn si vo 1500 Wahlberächtigte oder füf Iwohnergmeinde verlangt wird. 3000 Wahlberächtigti chöi usserdäm säuber e Änderig vor Verfassig oder eme Gsetz vorschlo (Volksinitiative); ob dä Vorschlag sött igfüehrt wärde, wird are Vouksabstimmig entschiide. 100 Wahlberechtigti chöi a Kantonsrot e Motion ireiche (Vouksmotion).
Dr Solothurner Regierigsrot het füf Mitglider, wo vum Vouch uf vier Johr gwählt wärde. S Presidium ghört em Landamme, wo vor Regierig jedes Johr gwählt wird. S Vouk het s Recht, dr Regierigsrot mit ere Vouksabstimmig vorzitig z’entloh; ou dass isch aber no nie passiert.
Aktuell (Legislaturperiode 1. Ougschte 2017 bis 31. Juli 2021) hets im Regierigsrot die föif Mitglider:[2]
Regierungsrat | Amtsbezeichnung | Partei | Departement |
---|---|---|---|
Remo Ankli | Landammann1 | FDP | Departement für Bildig und Kultur |
Roland Heim | Vize-Landammann1 | CVP | Finanzdepartement |
Roland Fürst | Regierungsrat | CVP | Bou- und Juschtizdepartement |
Brigit Wyss | Regierungsrätin | Grüne | Voukswirtschaftsdepartement |
Susanne Schaffner | Regierungsrätin | SP | Departement vom Innere |
S oberste kantonale Gricht isch s Obergricht. I de Regione gits eerschtinschtanzlichi Amts-, d Jugend- und d Arbetsgricht, i de Gmeinde d Friidensrichter. D Verwautigsgrichtsbarkeit wird dür s Verwautigsgricht, s Versicherigsgricht, d Stürgricht und angeri Speziaugricht usgüebt.
Dür die verchehrsgünschtigi Lag hei sich im Ruum Olte vil Transport- und Logistikfirme agsiidlet.
Ir Region Gränche gits Härsteller vo weltwit bekannte Uhremarke, Fiinmechanik und Apperatebou.
S Schwarzbuebeland im Norde isch uf Basel usgrichtet und dört gits es parr Farmabetrib
Z Dänike hets eis vo de gröschte Schwiizer Atomchraftwärch ("AKW Gösge"). A dr Aare produziere vüu Flusschraftwärch Strom.
Dr Kantonsteil im Norde vom Jura (S Schwarzbuebeland) isch dür e Passwang-Pass mit em angere Kantonsgebiet verbunde.
Olte isch dr wichtigscht Isebahnchnotepunkt vor Schwiiz, d Chrüzig vo de Schwiizer Houptstrecke Basel – Bärn – Lötschbärg, Basel – Luzärn – Gotthard, Züri – Biel – Neueburg – Gänf (Jurasüdfuesslinie) und Züri – Bärn – Gänf.
Usserdäm isch im Weschte vo Olte s Autobahnchrüz Egerkinge, wo sich d Autobahne A1 Züri – Bärn – Gänf und A2 Basel – Luzärn – Gotthard verzweige.
Dr Kanton het kes eigentlichs Zentrum, was me a de Iwohnerzahle vo de gröschte Orte gseht:
Im Johr 2002 isch Gränche, mit me als 800 Iiwohner me als d Kantonshauptstadt Soledurn, no uf em zweite Platz gsi.
Witeri grösseri Ört si Zuchu, Biberischt, Trimbach, Bauschthu, Önsige, Dornach, Bäuch und Däredinge.
Die Bezirke wärde i föif Amteie zämegfasst.