Wappe | Ditschlandkart | |
---|---|---|
| ||
Basisdate | ||
Dialekt: | Alemannisch | |
Hauptvariante: | Nideralemannisch | |
Regionalvariante: | Oberrhialemannisch | |
Lokalvariante: | Schwarzwald | |
Bundesland: | Bade-Wirttebärg | |
Regierungsbezirk: | Friburg | |
Landkrais: | Brisgau-Hochschwarzwald | |
Heh: | 849 m i. NHN | |
Flech: | 89,7 km² | |
Iiwohner: |
12.390 (31. Dez. 2022)[1] | |
Bevelkerungsdicht: | 138 Iiwohner je km² | |
Boschtlaitzahle: | 79811–79822 | |
Vorwahl: | 07651 | |
Kfz-Kennzaiche: | FR | |
Gmeischlissel: | 08 3 15 113 | |
Stadtgliderung: | 6 Stadtteil | |
Adress vun dr Stadtverwaltung: |
Pfauenstraße 2–4 79822 Titisee-Neustadt | |
Webpräsenz: | ||
Burgermaischter: | Meike Folkerts (CDU) | |
Lag vo de Stadt Titisee-Neistadt im Landkrais Brisgau-Hochschwarzwald | ||
Titisee-Neistadt isch e Stadt im Südweste vu Bade-Württeberg un ghört zum Landchreis Brisgau-Hochschwarzwald. D Stadt isch e Kneipp- un Heilklimatischer Churort un usserdem e bekannts Wintersportzentrum.
Dr Stadtdeil Titisee vu Titisee-Neistadt lit am Nordufer vum Titisee, im Oste vum Feldberg im Schwarzwald in 780 bis 1.192 Meter Höchi. Dr Stadtdeil Neistadt befindet sich fümf Kilometer östlich devu. D Stadt lit ame chleine Fluss, wo als Seebach vu Feldberg-Bäredal chunnt un de Titisee spiist, als Guetach (gueti Ach) us em fliesst un östlich vum Stadtdeil Neistadt als riisender Fluss Wuetach (wüetendi Ach) s Stadtgebiit wiider verlosst un sich dur die weltberühmt Wuetachschlucht schliesslich in dr Rhi ergiesst.
Die höchste Erhebung von Titisee-Neustadt isch der Hochfirst an der Gemeindegrenze zu Lenzkirch auf 1.192 m ü. NHN.
Dr Stadtdeil isch 1250 dur d Fürste zue Fürsteberg gründet worre. Es sin diversi Nammensänderige erfolgt: 1275 isch d Stadt noch Nova Civitas gnennt worre, 1294 Neuwenstadt, 1335 Neuwenstatt, 1630 Neostadium un anno 1650 New-Statt bevor es später zue Neustadt worre isch. Vu 1669 bis 1806 het Neistadt e Chapuzinerchloster besesse. 1817 sin grossi Deiler vu dr Stadt dur e Grossbrand zerstört worre. Im 18. Jahrhundert het sich die Uhrmacherei in dr Stadt als grosse Wirtschaftszwig entwicklet. Während em 1. Weltchrieg un churz denooch het e grossi Chnappheit gherrscht, was Grundnahrigsmiddel agange isch. Im Mai 1919 hets ersti Kommunalwahle mit aktivem un passivem Frauewahlrächt gä, was dezue gfüehrt het, dass sich vier Fraue im Bürgerusschuss gfunde hän. Dr Vogt Karl Pfister († 1993 in Friburg) wo 1923 igsetzt worre isch, het Arbetsplätz gschaffe un gsicheret. Säll isch ihm dur Darlehe vu insgesamt 700.000 Riichsmark glunge, wo er dur Verhandlige mit Grossbanke us dr USA, dr Schwiiz un dr Niderlande erwirkt gha het. Dur witteri Arbeitsbeschaffigsmassnahme wie z. B. öffetlichi Bauvorhabe um d Zitt vu dr Weltwirtschaftskrise isch er in dr Lage gsi, d Arbetslosequote, wo im Dytsche Riich 18 % betrage het, in sinem Amtsberiich uf 12 % zu halde.
Es isch d Herrschaft vu dr NSDAP, wo noochenander d Lokalzittige Der Hochwächter (1933) un s Echo vom Hochfirst (1935) fer ihri Zwecke missbrucht un später igstellt het. Trotz sällere Iflussnahm isch bi dr Wahle dr Stimmeadeil vu dr Partei immer nidriger wie in Titisee gläge, wo er ugfähr im Riichsdurschnitt entsproche het. Trotzdem isch 1933 d NSDAP-Ortsgruppe in s Rothus izoge, het dr Balkon vun em besetzt und het an einige Persone vum öffetliche Läbe dur Amtsenthebig bzw. Verbringig ins Konzentrationslager-Ankebruck bi Hüfige e Exempel statiert. Dr Blasius Müßle, wo domols Vogt worre isch, isch 1935 dur dr später Chreisleiter Benedikt Kuner ersetzt worre.
1111 erstmoligi urchundlichi Erwähnig, 1635 sin die Bezeichnige Dettesee un Titinsee zum erste Mol in Urchunde uftaucht. Ab 1750 giltet allgmein d Bezeichnig Titisee. Dr Ort, wo am Titisee ligt, setzt sich us vier Ortsdeiler bzw. Däler zämme: Aldewäg, Sprigelsbach, Schildwende un Josdal. Dorum het d Gmei Titisee bis 1929 au dr Namme Vierthäler bzw. Viertäler trage.
Titisee-Neistadt isch anno 1971 dur dr Zämmeschluss vu dr bis derthi eigeständige Chreisstadt Neistadt mit dr Gmeinde Titisee un Rudeberg entstande. 1973 un 1974 sin d Gmeie Langenordnach, Schwärzebach un Waldau dezue chumme.
D Gsamtbevölcherig vu dr Stadt verdeilt sich wie folgt uf die verschidene Glaubensrichtige:
Ergebnis vo dr Landdagswahle sit 2006:[2]
Johr | CDU | SPD | FDP | Grieni | Linki1 | AfD | Suschtigi |
2016 | 29,5 % | 12,2 % | 7,9 % | 31,5 % | 2,4 % | 12,9 % | 3,7 % |
2011 | 38,4 % | 25 % | 5,5 % | 24,6 % | 2,4 % | 4,1 % | |
2006 | 41,5 % | 34,7 % | 8,1 % | 10,2 % | 1,9 % | 3,6 % |
1 2006: WASG, sit 2011: Die Linke
Titisee-Neistadt lit an dr Bundesstross 31 (Brisach - Lindau, wo die beide Nord-Süd-Autobahne A 5 un A 81 verbindet. Vu dr B 31 zwigt im Ort d B 317 nooch Wil am Rhi ab. D B 500 füehrt ebefalls dur Titisee-Neistadt. Usserdem befindet sich d Bundesstross 315 in dr Nächi.
D Stadt hät zwei Bahnhöf (Titisee un Neistadt), wo stündlich (Neistadt, Bahnhofsnummere 4331), bzw. halbstündlich (Titisee, Bahnhofsnummere 5876) iber d Hölledalbahn mit Friburg im Brisgau un stündlich nooch Doneeschinge verbunde werre. Im Bahnhoft Titisee zwigt d Dri-See-Bahn nooch Seebrugg ab. D Stadt ghört im Regio-Verchehrsverbund Friburg (RVF) a.
D nächste Flughäfe sin:
Titisee-Neistadt verfüegt iber e Amtsgricht, wo zum Landgrichtsbezirk Friburg im Brisgau un zum OLG-Bezirk Charlsrueh ghört.
Titisee-Neistadt lit an dr Dytsche Uhrestross.
Des isch e Artikel oder e Absatz über e regionali Bsunderheit. Er dät no besser wirke, wänn er in dr Dialäktspiilart vu sälere Region gschriibe wär. Ich, dr erscht oder dr Hauptautor vu däm Artikel oder däm Absatz, dät mi freie, wänn eber esach in s lokal Alemannisch ibersetze dät. Schryb bitte i dr Zämmefassig dass du de Artikel i de lokale Dialäkt umänderesch.
Lueg dezue au Froge un Antworte zum Dialäkt. |
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Titisee-Neustadt“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |