Condáu Portucalense

Condáu Portucalense
(de 868 a 1139 (Gregorianu))		 Reinu de Portugal →
estáu desapaecíu
Alministración
Capital Braga
Xeografía
Coordenaes 41°32′N 8°25′W / 41.53°N 8.42°O / 41.53; -8.42
Cambiar los datos en Wikidata

Mientres el procesu de Reconquista hubo nel actual territoriu de Portugal dos Condaos Portucalenses o Condaos de Portucale distintos:

Un primeru, fundáu por Vímara Pérez dempués de la conquista de Portucale (actual Porto) en 868, ya incorporáu nel Reinu de Galicia en 1071, tres la muerte del conde Nuño Méndez. Entá gociando de cierta autonomía, siempres constituyó una dependencia de la Corona lleonesa. Tomaba aproximao'l mesmu territoriu que l'actual rexón de Douro Mariniega.

El segundu constituyóse alredor de 1095 en feudu del rei Alfonso VI de Lleón y ufiertáu a Enrique de Borgoña, un borgoñón que vieno aidalo en Reconquistar de les tierres a los moros y recibió más tarde la mano de la infanta Teresa de Lleón. Yera d'estensión enforma mayor que'l primeru, y tomaba los territorios del antiguu condáu de Coímbra (suprimíu en 1091), partes de Trás-os-Montes y porciones del sur de Galicia (na so mayoría, la diócesis de Tui)

Pa evitar ambigüedaes, suelse llamar al primeru Condáu de Portucale y al segundu Condáu Portucalense.

Historia

[editar | editar la fonte]

El nome del condáu vien del topónimu Portucale, col cual dende'l sieglu IX designábase una ciudá asitiada cerca de la desaguada del ríu Duero, llamada Portus Cale, Puertu de Cale, que paez ser un híbridu formáu por un términu llatín (Portus, puertu) y otru de llingua griega (καλός, transl. kalós, "bellu"), dando asina Puertu Bellu.

Otra teoría ye la que'l nome deriva de la cultura castrense qu'habitaron l'área de Cale en tiempos prerromanos los galaicos o callaeci. Una esplicación alternativa ye la que'l nome deriva de la diosa venerada pola tribu y que podría históricamente rellacionase cola pallabra Cailleach (traducida como diosa ancestral), n'Irlanda, nuna invasión celta proveniente de la Galaecia.

La siguiente teoría afirma que la pallabra cale o cala sería celta y significaría puertu, ensenada o abrigu, ya implicaba la esistencia d'un puertu celta más antiguu.[1]

Aun así, esiste otra teoría que propón que Cale deriva de Caladunum.[2]

Ribera del Duero en Porto.

Data d'esti periodu la espresión tierra portucalense o provincia portucalense pa designar un territoriu distintu que yera llindáu al norte pola tierra bracarense, y al sur pel ríu Vouga y tenía per centru la población de Portucale.

Nel sieglu I e.C. les Hestories de Salustio refieren una Cales civitas alcontrada en Gallaecia; Cale sería conquistada por Perpena, nel sieglu IV, nel Itinerariu de Antonino falar d'una población llamada de Cale o Calem, nel sieglu V, Idácio de Chaves, escribe sobre un Portucale Castrum.[3]

Portucale

[editar | editar la fonte]

Creyer na esistencia de población alredor de la desaguada del ríu Duero mientres la invasión romana pero nun ta confirmada, y nun esiste una llocalización exacta.

El Parroquial Suévico de la dómina de San Martín de Braga, estudiáu pol canónigu Pierre David dempués de la so identificación pol tamién canónigu Avelino de Jesus da Costa, unu de los homes más importantes de la diplomacia portuguesa,[4] refierse, sieglos dempués, a una aldega llamada Portucale Castrum Antiquum, nel marxe esquierdu, y otru, el Portucale Castrum Novum, nel derechu.

Col dominiu de los Suevos, Portucale foi escena de dellos acontecimientos, ente ellos el aprisionamiento de Requiario mientres la invasión de Teodorico II (457), la revuelta del so gobernador Agiulfo, que pretendía ser proclamáu rei y foi executáu, y l'última batalla d'Andeca (585), últimu rei suevu, vencíu por Leovigildo.

Cola invasión musulmana de la Península Ibérica, Portucale yera yá, dende la segunda metá del sieglu VI, la sede de la diócesis Portucalense, asitiada na provincia de Gallaecia, y teniendo por gobernador al Obispu de Braga. Dempués de la invasión, la diócesis nun sobrevivió y tres reconquistar de Porto, en 868, foi restaurada.

Condáu de Portucale

[editar | editar la fonte]

La reocupación y posible reconstrucción o fortificación de Portucale realizóse dempués de la presura de Vímara Pérez. A partir d'entós, vivió un prósperu periodu de la so historia: d'ende empezó tola aición de reorganización, bien llevada, y en dellos casos de repoblación, más allá de les llendes de l'antigua diócesis ellí asitiada, tanto al norte del ríu Ave como al sur del ríu Duero. A estes altures, el territoriu llamábase yá Tierra Portugalense y adulces crecíen les fronteres del territoriu tomando yá entós Braga, Lamego, Viseu, Terras da Feira y Coímbra.

Reconquistar dexó tamién la restauración diocesana, instalándose los obispos de Portucale nuna pequeña población llamada Magnetu (la cual los especialistes faen corresponder col actual Meinedo, nel conceyu de Lousada).

Apenes diez años trescurríos dende reconquistar definitiva de Portucale foi tomada la ciudá de Coímbra y alzada en condáu en manes del conde Hermenegildo Gutiérrez; la so posición de gonciu ente los mundos cristianos y musulmán dexó una convivencia en paz nel territoriu d'Ente Douro y Minho. Sicasí, les campañes d'Almanzor a finales del sieglu X, fixeron recular la llinia de frontera de nuevu hasta'l Duero.

Na segunda metá del sieglu xi, reconstituyir al sur el condáu de Coímbra (qu'incluyía non solo la ciudá de Mondego, sinón tamién les tierres de Lamego, Viseu y Feira, que fueron apurríes Alguacil del rei alguacil (enxamás se autointítulo «conde» nos documentos atopaos), Sisnando Davídiz, un mozárabe valíu del rei Fernandu I de Lleón, que conquistó definitivamente la ciudá en 1064 (esti condáu reincorporaríase más tarde nel Portucalense).

Paulo Merêa refier la esistencia de documentos atopaos na provincia d'Ourense, en Galicia, nos cualos surde la referencia espresa a tierres asitiaes en Portugal, esto ye, al sur del ríu Limia, y qu'entós pertenecíen y vendríen pertenecer mientres dalgún tiempu al l'ámbitu d'organización eclesiástica de Tui, repoblada mientres el reináu d'Ordoño I.

La repoblación de la Tierra Portugalense asocedió en tiempos d'Alfonso III y el gobiernu de Vímara Pérez y los sos descendientes.

Condes de Portucale

[editar | editar la fonte]
Estatua de Vimara Pérez.

Fueron condes de Porto:[5]

Cola repartida que fizo Fernandu I de Lleón a la so muerte en 1065, el territoriu portucalense venceyar a Galicia nes querelles ente los sos fíos. Anque en 1071, puramente, el condáu yá sumiera.

Condáu Portucalense

[editar | editar la fonte]
El Conde del Condáu Portucalense, Enrique de Borgoña.

L'ambición d'Alfonso VI reconstitúi nuevamente los estaos paternos y, cuando García morrió dempués de tar presu por orde del so hermanu Alfonso en 1091, los territorios na so posesión pasen a manes de Raimundo de Borgoña, casáu con Urraca de Lleón. A estes altures, la crudeza de les turniaes Almorávides encamentaba la distribución de los poderes militares pa reforzar asina'l territoriu: un comandante na zona central, encabezáu por el mesmu rey Alfonso VI, otru, non oficial, dirixíu por El Cid en Valencia, y el terceru n'occidente, dirixíu por Raimundo. Ésti había yá perdíu Lisboa, que foi vencida pol rei taifa de Badayoz al Reinu de Lleón xunto con Santarém, que tamién taba a puntu de cayer en manes Almorávides. Raimundo tampoco consigue defender conducentemente la llinia del ríu Tajo, y ésa va ser una de les razones qu'atribúin dellos historiadores modernos a la decisión tomada por Alfonso VI de reforzar entá más la defensa militar occidental, estremando en dos zones les que primeramente s'atribuyó a Raimundo. Apurrió asina la más espuesta a Enrique de Borgoña.

El conde Enrique, sofitáu polos intereses políticos clunicenses, introduzse ambiciosamente na política del reinu, conquistando poder xuntó les cortes. Viéndose na condición de subordinaos al rei, los condes o gobernadores teníen amplios poderes alministrativos, xudiciales y militares, y el so pensamientu empobinábase, naturalmente, a l'adquisición d'una completa autonomía cuando, nel casu portugués, les condiciones fueren favorables.

Col fin d'aumentar la población y valorar el so territoriu, Enrique dio fueros y fundó villes en delles tierres, ente elles Guimarães, que fai villa de burgueses, atrayendo ellí, con dellos obsequios, a munchos francos, los sos compatriotes.

En Guimarães afitó la so vivienda, en palacios propios dientro del castiellu qu'ellí s'edificó'l sieglu anterior. Fináu'l conde Enrique en 1112, pasa'l condáu a la so vilba, Teresa de Lleón que lo gobernó mientres la minoría d'edá del so fíu Alfonso Enríquez.

Teresa empieza en 1121 a autonombrarse reina, pero los conflictos col altu cleru y sobremanera la complicidá con Fernando Pérez de Traba, magnate gallegu a quien-y apurrió'l gobiernu de Porto y Coímbra, supunxéron-y la revuelta de los Portucalenses y del so propiu fíu, refugándolo por estranxeru.

En 1125, a los catorce años d'edá, el mozu Alfonso Enríquez armar a sí mesmu caballeru, como dicten el costume real, convirtiéndose asina en guerreru independiente. En 1127, Alfonso pasó a controlar el so condáu y dándo-y la independencia de Portugal. Empecipióse entós una guerra contra Alfonso VII de Lleón.

En 1128, tres la Batalla de San Mamede, en Guimarães, en que los partidarios del infante Alfonso ganen a los de la so madre, Alfonso Enríquez toma'l control del condáu y funda el Reinu de Portugal.

Lluchando contra los cristanos de Lleón y Castiella y los musulmanes, Alfonso I de Portugal consigue una importante victoria contra los moros na Batalla de Ourique, en 1139 y declara la independencia. Naz el Reinu de Portugal y ye fundada la so primer Dinastía, con Alfonso Enríquez como monarca del nuevu reinu.

Condes Portucalenses: Casa de Borgoña

[editar | editar la fonte]

(consíguese la independencia de Portugal).

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Celtic Linguistics
  2. ↑ Dictionary of Greek and Roman Geography
  3. ↑ Leite de Vasconcelos, José.Cale y Portucale. Opúsculos Vol. V – Etnologia (Parte I) Lisboa, Imprenta Nacional, 1938
  4. ↑ "FLUC homenageia Avelino de Jesus da Costa", ACABRA.NET - Jornal Universitário de Coimbra (visitáu'l 28-7-2008)
  5. ↑ Les feches ente paréntesis indiquen el periodu mientres el cual esisten documentos roblaos pol conde en cuestión y dexen asina determinar el so tiempu de gobiernu.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]