Enheduanna

Enheduanna
Sumu sacerdote

Vida
Nacimientu Imperiu acadiu, sieglu XXIIIedC
Nacionalidá Imperiu acadiu
Residencia Ur
Muerte sieglu XXIIIedC
Familia
Padre Sargón I de Acad
Madre Tashlultum
Hermanos/es
Estudios
Llingües falaes Idioma sumeriu
idioma acadiu
Oficiu poeta, escritora, sacerdotesa, filósofa
Trabayos destacaos La Exaltación de Inanna (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata
Enheduanna

Enheduanna o Enkheduanna[1] (2285–2250 e.C.) .[2] (sieglu XXIIIedC, Imperiu acadiu – sieglu XXIIIedC) foi una «poeta y escritora» acadia, considerada l'autora más antigua conocida y una de les primeres muyeres na historia de nome conocíu. Ostentó l'importante cargu políticu-relixosu, de «Suma Sacerdotesa» nel templu del dios Nannar (la Lluna).[3] Trátase d'una princesa , fía del Rei Sargón I de Acad, vivió na ciudá estáu d'Ur , nel sur de la rexón de Mesopotamia.

El so nome - qu'en realidá nun yera «un nome» , sinón un títulu - haise treslliteráu como Enheduanna , En-hedu-ana o En Hedu Anna ,[4] puede tener diverses interpretaciones.

  • "En" yera'l títulu designáu pal gran sacerdote o sacerdotesa de Ur, n'idioma acadiu "Hedu" significa adornu, y “An” significa cielu, el nome dau a ella al asumir como sacerdotesa, "Heduanna", significa adornu del cielu, de manera que se traduz lliteralmente «l'alta sacerdotesa, adornu del cielu».[5][6]
  • Como “An” tamién yera el dios del cielu, el nome tomóse entós como «l'alta sacerdotesa de An (dios del cielu)».
  • "Heduanna" (adornu del cielu) ye un epítetu poéticu que señalaba la guapura de la Lluna nel cielu, interpretándose en referencia indireuta a la Lluna «l'alta sacerdotesa del adornu del cielu», o en direuta referencia a la Lluna «l'alta sacerdotesa de la Lluna».

Esisten otres interpretaciones. Nun se conoz el so nome de nacencia.

Vida

[editar | editar la fonte]

Ye la primer muyer de la hestoria que se conoz que detentó el títulu de "Sacerdotesa En", un papel de gran importancia política que de cutiu llevaron les fíes de la familia real[7] qu'apoderaba en Mesopotamia; como Enmenanna, fía de Naram-Sin de Akkad, hasta la fía de Nabonid, rei de Babilonia nel sieglu VII e.C.

Enheduanna yera tía del rei acadiu Naram-Sin y foi una de les primeres muyeres de la hestoria que se conoz como tala. Foi nomada pol padre, el rei Sargón d'Acad[1] como suma sacerdotesa de Nanna o Nannar, el dios-Lluna sumerio, una de les mayores divinidaes del panteón mesopotámicu, en Ur, mientres el III mileniu e.C.[2] La so madre foi la reina Tashlultum.[8][9]

El so nomamientu considérase un atrevíu movimientu políticu per parte de Sargón p'ayudar a encimentar el poder nel sur del imperiu acadiu onde s'atopaba la ciudá d'Ur.[10]

Siguió nel cargu mientres el reináu de Rimush, el so hermanu. Foi mientres el reináu de Rimush cuando s'implicó en dalguna forma de baturiciu políticu, espulsada, y depués eventualmente reinstaurada como suma sacerdotesa. La so composición Esaltación de Inanna o ‘nin me sar2-ra'[11] detalla la so espulsión de Ur y el so eventual reinstauración (Franke 1995: 835). Esto rellaciónase con "La maldición de Acad"[12] na que Naram-Sin, so quien ye posible tamién que Enheduanna sirviera, ye arrenegáu y desterráu por Enlil. Tres la so muerte, Enheduanna siguió siendo recordada como una figura importante, quiciabes inclusive llogrando un estatus semi-divín.[13]

La so esistencia como personaxe históricu atópase bien establecida. Ta'l discu d'alabastru col so nome y la so imaxe, llográu na escavación de Gipar n' Ur, que yera la residencia principal de la Sacerdotesa En. Atopar nos niveles Isin-Larsa (h. 2000–1800 e.C.) del Giparu xunto con una estatua de la Sacerdotesa En Enannatumma.[14] Y documentos históricos escritos indiquen que yera fía del rei Sargón de Acad, el primer gobernante que xunió'l norte y el sur de Mesopotamia.[15]

Llográronse dos sellos col so nome, pertenecientes a los sos sirvientes y que daten del periodu sargónida, al escavar el Campusantu real n' Ur.[16][17]

Fixéronse munches copies de la obra de Enheduanna, munches d'elles con fecha de cientos d'años posteriores a la so muerte, y caltuviéronse en Nippur, Ur y posiblemente Lagash xunto con inscripciones reales qu'indiquen que yeren d'altu valor, quiciabes igual a les inscripciones de reis (Westenholz 1989:540).

La so obra lliteraria

[editar | editar la fonte]

Los eruditos n'hestoria y lliterarios considérenla como posiblemente l'autora y poeta más antigua de nome conocíu , por cuenta de que nos sos poemes y demás trabayos escritos en cuneiforme sobre tablinas de folla , Enheduanna asitiaba'l so nome. Escribió los primeros testos que pueden atribuyise a la historia de la lliteratura autoral. Ye tamién la única muyer ente los grandes autores de la lliteratura mesopotámica. Los sos temes son relixosos: himnos al dios Nannar y al so templu d'Ur, mas tamién a la diosa Inanna, proteutora de la dinastía d'Akkad.

Enheduanna compunxo 42 himnos empobinaos a templos de too Sumer y Acad incluyendo Eridu, Sippar y Esnunna.[18] Los testos reconstruyéronse a partir de 37 tabletas de Ur y Nippur, la mayor parte de les cualos daten de los periodos Ur III y Vieyu Babiloniu (Sjöberg y Bergman 1969:6–7). Esta coleición conozse xeneralmente como 'Los himnos de los templos sumerios y acadios'. Los himnos de templos fueron la primer coleición de la so clase; nellos Enheduanna afirma: “Rei mio, daqué haise creáu que naide creó antes.”[19] La copia de los himnos indica qu'estos himnos de templos usáronse enforma tiempu dempués de la muerte de Enheduanna y teníense n'alta estima. Los "Himnos del templu sumeriu" tán consideraos como unu de los primeros intentos d'una teoloxía sistemática.

La so otra obra famosa ye la Esaltación de Inanna[20] o 'Nin-Me-Sar-Ra'[21] que ye una devoción personal a la diosa Inanna y tamién detalles de la espulsión de Enheduanna de Ur.

Amás, eruditos como Topo y Van Dijk, suxeren que ciertos testos ensin atribuyir a la mesma podríen ser tamién obra so.[22]

L'autoridá de Enheduanna amena la tema de la educación femenina na antigua Mesopotamia. Conozse qu'esposes de los reis encargaron poesía o, quiciabes, componer elles mesmes[23] y a la diosa Nindaba atribúyese actuar como escriba. Como Leick señala "hasta ciertu puntu los epítetos descriptivos de dioses mesopotámiques revelen la perceición cultural de les muyeres y el so papel na sociedá antigua".[24]

Llista de composiciones de Enheduanna

[editar | editar la fonte]
  • Nin-me-sara, "La esaltación de Inanna", 153 versos, editáu y traducíu primero por Topo y van Dijk (1968), más tarde por Annette Zgoll (1997) n'alemán. Los primeres 65 versos dirixir a la diosa con una serie d'epítetos, comparándola con An, el dios supremu del panteón. Depués En-hedu-ana, falando en primer persona espresa la so tristura por tar exiliada del templu y les ciudaes de Ur y Uruk. En-hedu-ana pide la intercesión de Nanna. Los versos 122–135 reciten atributos divinos de Inanna.
  • In-nin sa-gur-ra (nomada por incipit), 274 versos (incompletu), editáu por Sjoberg (1976) usando 29 fragmentos.
  • In-nin me-hus-a, "Inanna y Ebih", primero traducíu por Limet (1969)
  • Los himnos del templu, editaos por Sjoberg y Bergmann (1969): 42 himnos de llargor variáu, dirixíes a los templos.
  • Himnu a Nanna, editáu por Westenholz

La mayor parte de la obra de Enheduanna ta disponible en traducción nel Electronic Text Corpus of Sumerian Literature ("Cuerpu de testu electrónicu de lliteratura sumeria") [1]. Tamién foi traducíu y compilado nuna narración unificada pol eruditu sumeriu Samuel Noah Kramer y la poeta Diane Wolkstein. La so versión, publicada sol títulu Inanna, Queen of Heaven and Earth: Her Stories and Hymns from Sumer, foi publicada por Harper Perennial en 1983.

Westenholz editó otru himnu fragmentariu dedicáu a En-hedu-ana, aparentemente por un compositor anónimu, indicando'l so apoteosis, convirtiéndose nuna deidá tres la so muerte.[ensin referencies]

Na cultura moderna

[editar | editar la fonte]

L'autora de Minesota Cass Dalglish publicó una adautación poética contemporánea de Nin-me-sar-ra.[25] L'analista jungiana Betty De Shong Meador tradució obres de Enheduanna y tien escritos dos llibros sobre'l tema, Inanna: Lady of Largest Heart[26] and Princess, priestess, poet: the Sumerian temple hymns of Enheduanna.[27] La poeta Diane Wolkstein, col eruditu sumeriu Samuel Noah Kramer, compiló los poemes de Enheduanna nun poema épicu unificáu, Inanna: Queen of Heaven and Earth,.[28] La versión de Wolkstein de la mesma inspiró otres delles obres poétiques: Queen of Swords de Judy Grahn,[29] The Descent of Alette d'Alice Notley,[30] y Among the Goddesses d'Annie Finch.[31]


Nel llibru "Los fíos de los díes" d'Eduardo Galeano, faise referencia a Enheduanna na páxina 399:

Edehuana vivió nel reinu onde s'inventó la escritura, agora llamáu Iraq, y ella foi la primer

escritora, la primer muyer que robló les sos pallabres, y foi tamién la primer muyer que dictó lleis, y foi astrónoma, sabia n'estrelles, y sufrió pena d'exiliu, y escribiendo

cantó a la diosa Inanna, la lluna, la so proteutora, y celebró la felicidá d'escribir, que ye una fiesta, como parir, dar nacencia, concebir el mundu.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Dalglish, Cass (2008). Humming The Blues: Inspired by Nin-Me-Sar-Ra, Enheduanna's Song to Inanna. Oregon: CALYX Books. ISBN 978-0-934971-92-8.
  • De Shong Meador, Betty (2001). Inanna, Lady of Largest Heart: Poems of the Sumerian High Priestess Enheduanna. Universidá de Texas. ISBN 0-292-75242-3.
  • De Shong Meador, Betty (2009). Princess, priestess, poet: the Sumerian temple hymns of Enheduanna. University of Texas Press. ISBN 978-0-292-71932-3.
  • Topo, William W.; Van Dijk, J. J. A. (1986). The Exaltation of Inanna. Yale University Press.
  • Roberts, Janet (2004). Enheduanna, Daughter of King Sargon: Princess, Poet, Priestess (2300 B.C.). Transoxiana 8.
  • Sjoberg, Ake; Bermann, Y. (1969). The Collection of the Sumerian Temple Hymns. Locust Valley, J.J. Augustin.
  • Sjoberg, Ake (1975). In-nin sa-gur-ra: A Hymn to the Goddess Inanna by the en-Priestess Enheduanna. Zeitschrift für Assyriologie und Vorderasiatische Archaeologie 65: 161–253.
  • Zgoll, Annette (1997). "Der Rechtsfall der En-hedu-Ana im Lied Nin-me-sarra", (En-hedu-Ana's llegal case in the hymn Nin-me-sara). Muenster: Ugarit-Verlag. Pa una traducción inglesa de la traducción de Zgoll de Nin-me-sara: http://www.angelfire.com/el mio/enheduanna/Ninmesara.html

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 Cruz García, Álvaro (ArteHistoria); Lliteratura en Sumer y Akkad (Última consulta: 7 de xineru de 2012).
  2. ↑ 2,0 2,1 Binkley, Roberta. «Biography of Enheduanna, Priestess of Inanna». University of Pennsylvania Museum. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-12.
  3. ↑ Gods, Demons, and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary por Jeremy Black y Anthony Green (1992, ISBN 0-292-70794-0), p. 134 (artículu "Nanna-Suen").
  4. ↑ «En HeduAnna (EnHedu'Anna) philosopher of Iraq – 2354 BCE». Women-philosophers dot com. Archiváu dende l'orixinal, el 9 de febreru de 2013.
  5. ↑ «mio/enheduanna/ The En-hedu-Ana Research Pages».
  6. ↑ Con referencia a Nanna, el Dios de la Lluna, el títulu "heduana" ye un epítetu poéticu que señalaba a la guapura de la Lluna nel cielu. Hedu significa "ornamientu", y Ana significa "del cielu y la tierra".
  7. ↑ J Renger 1967: "Untersuchungen zum Priestertum in der altbabylonischen Zeit", Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie. Vol. 58. p. 118.
  8. ↑ Elisabeth Meier Tetlow (2004). Women, Crime, and Punishment in Ancient Law and Society: The ancient Near East. Continuum International Publishing Group. ISBN 978-0-8264-1628-5. Consultáu'l 29 de xunetu de 2011.
  9. ↑ Michael Roaf (1992). Mesopotamia and the ancient Near East. Stonehenge Press. ISBN 978-0-86706-681-4. Consultáu'l 29 de xunetu de 2011.
  10. ↑ Franke, Franke, S. Kings of Akkad: Sargon and Naram-Sin" en Sasson, Jack, M. "Civilizations of the Ancient Near East". Scribener, Nueva York, 1995, p. 831
  11. ↑ traducción ETCSL: t.4.07.2
  12. ↑ traducción ETCSL: t.2.1.5
  13. ↑ Topo, William W. y Van Dijk, J.J.A. The Exaltation of Inanna, Yale University Press, 1968 p. 5
  14. ↑ Weadock, P. 1975 'The Giparu at Ur.' Iraq 37(2): 101–128.
  15. ↑ Binkley, Roberta (1998). «Biography of Enheduanna, Priestess of Inanna» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-12-12. Consultáu'l 26 de xunetu de 2014.
  16. ↑ Gadd, C. J. et al Ur Excavations Texts I – Royal Inscriptions" Trustees of the British Museum and of the Museum of the University of Pennsylvania, Londres, 1928
  17. ↑ Woolley, Leonard. Ur Excavations II: The royal cemetery: a report on the pre-dynastic and Sargonid graves excavated between 1926 and 1931". For the Trustees of the two Museums by the Oxford University Press, Oxford, 1934 p.312, 334–335 & 358.
  18. ↑ Sjoberg, A. W. y Bergman, S.J 1969 'The Collection of Sumerian Temple Hymns' J.J Augustin Publisher, Nueva York p.5
  19. ↑ (Traducción ETCSL: t.4.80.1, versu 543–544 )
  20. ↑ Topo, William W. y Van Dijk, J.J.A. The Exaltation of Inanna, Yale University Press, 1968
  21. ↑ mio/enheduanna/Ninmesara.html Angelfire descripción
  22. ↑ Topo, William W. y Van Dijk, J.J.A. (1968). The Exaltation of Inanna. Yale University Press. p. 3.
  23. ↑ Leick, Gwendolyn. "Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature" Routledge, Londres, 1994 páxs. 112 & 116
  24. ↑ Leick, Gwendolyn. "Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature" Routledge, Londres, 1994 p. 65
  25. ↑ Dalglish, 2008
  26. ↑ De Shong Meador, 2001
  27. ↑ De Shong Meador, 2009
  28. ↑ Harper Perennial, 1983
  29. ↑ Beacon Press, 1987
  30. ↑ Penguin Books, 1996
  31. ↑ Rede Hen Press, 2010

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]