Lise Meitner

Lise Meitner
profesora Universidá Humboldt de Berlín, Alemaña 1926 - 1938
Vida
Nacimientu	Viena[1], 7 de payares de 1878[2]
Nacionalidá	Cisleitania  (7 payares 1878 -  12 payares 1918) Austria  (12 payares 1918 -  1938)[3] Suecia  (1949 - [3]
Muerte	Cambridge[4], 27 d'ochobre de 1968[2] (89 años)
Sepultura	St James Churchyard ^(en) [5]
Familia
Padre	Philipp Meitner
Madre	Hedwig Meitner
Casada con	ensin valor [3]
Hermanos/es	Auguste Meitner[3] Frida Frischauer-Meitner Fritz Meitner
Familia	ver Otto Robert Frisch ^(es) (sobrín)[3]
Estudios
Estudios	Akademisches Gymnasium ^(es) 1901) Universidá de Viena (1901 - 1r febreru 1906) doctoráu : física
Nivel d'estudios	Philosophiæ doctor
Direutor de tesis	Franz-Serafin Exner Ludwig Boltzmann
Direutora de tesis de	Rudolf Jaeckel Arnold Flammersfeld
Llingües falaes	alemán[6]
Profesora de	Nikolaus Riehl
Oficiu	física nuclear, profesora universitaria, química, física
Llugares de trabayu	Estocolmu y Cambridge
Emplegadores	Universidá Federico Guillermo Universidá Humboldt de Berlín Universidá de Viena Real Institutu de Teunoloxía  1953) Real Institutu de Teunoloxía Universidá Católica d'América
Trabayos destacaos	descubrimiento ^(es) discovery of nuclear fission ^(en)
Premios	ver Pour le Mérite miembru de l'Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos Orde del Méritu de les Ciencies y les Artes Medalla Leibniz de Plata  (1924) Premio Lieben  (1925) Prize of the City of Vienna for Natural Sciences  (1947) Medaya Max Planck  (1949) Otto Hahn Prize for Chemistry and Physics  (1955) miembru estranxeru de la Royal Society  (28 abril 1955) [7] Wilhelm Exner Medal  (1960) [8] Premio Enrico Fermi  (1966) [9] Condecoración Austriaca de les Ciencies y les Artes  (1967)
Nominaciones	ver Premiu Nobel de Química (1924)[10] Premiu Nobel de Química (1925)[10] Premiu Nobel de Química (1929)[10] Premiu Nobel de Química (1930)[10] Premiu Nobel de Química (1933)[10] Premiu Nobel de Química (1934)[10] Premiu Nobel de Química (1936)[10] Premiu Nobel de Química (1937)[10] Premiu Nobel de Física (1937)[10] Premiu Nobel de Química (1939)[10] Premiu Nobel de Física (1940)[10] Premiu Nobel de Química (1941)[10] Premiu Nobel de Física (1941)[10] Premiu Nobel de Química (1943)[10] Premiu Nobel de Física (1943)[10] Premiu Nobel de Física (1945)[10] Premiu Nobel de Química (1946)[10] Premiu Nobel de Física (1946)[10] Premiu Nobel de Física (1947)[10] Premiu Nobel de Química (1947)[10] Premiu Nobel de Química (1948)[10] Premiu Nobel de Física (1948)[10] Premiu Nobel de Física (1949)[10] Premiu Nobel de Física (1954)[10] Premiu Nobel de Física (1955)[10] Premiu Nobel de Física (1956)[10] Premiu Nobel de Física (1959)[10] Premiu Nobel de Física (1961)[10] Premiu Nobel de Física (1964)[10] Premiu Nobel de Física (1965)[10]
Miembru de	Royal Society Academia de Ciencies de la RDA Real Academia de les Ciencies de Suecia Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos Academia Alemana de les Ciencies Naturales Leopoldina Academia Austriaca de Ciencies
Creencies
Relixón	xudaísmu[12] Evangelische Kirche Augsburgischen Bekenntnisses in Österreich ^(es) [13]

Lise Meitner (7 de payares de 1878, Viena – 27 d'ochobre de 1968, Cambridge) foi una física austriaca qu'investigó la radioactividá y en física nuclear.^[14] Meitner formó parte importante del equipu qu'afayó la fisión nuclear, un llogru pol que'l so colega Otto Hahn recibió'l Premiu Nobel.^[15] Ye de cutiu considerada unu de los más evidentes exemplos d'afayos científicos fechos por muyeres y pasaos per altu pol comité del Nobel.^[16][17][18]

Un estudiu espublizáu en 1997 pola revista Physics Today concluyó que la omisión de Meitner foi «un raru exemplu nel qu'opiniones personales negatives aparentemente llevaron a la esclusión d'un científicu que merecía'l premiu».^[19]

L'elementu nᵘ109, meitneriu, foi nomáu nel so honor.^[20][21][22]

Biografía

esquierda

Nació en Viena el 7 de payares de 1878 nel senu d'una familia xudía que convirtióse darréu al cristianismu. El so padre foi Philipp Meitner, unu de los primeros abogaos xudíos d'Austria. Estudió nes universidaes de Viena, onde ingresó en 1901 y doctoróse en 1907, y de Berlín onde ingresó pa siguir les clases de Max Planck. Trabayó con Otto Hahn nuna investigación que duró más de trenta años, con quien afayó'l protactiniu en 1918. Foi profesora nel Institutu de Kaiser Wilhelm y la Universidá de Berlín dende 1926 hasta 1933. En 1938 tuvo qu'abandonar Alemaña, forzada poles Lleis de Núremberg del gobiernu nazi, y xunióse al personal d'investigación atómica del Institutu de Manne Siegbahn na (Universidá d'Estocolmu), onde estableció contautu col so sobrín, Otto Frisch. Cola contribución de Meitner, Otto Hahn y Fritz Strassmann producieron el primer exemplu de la fisión nuclear. En 1939 Hahn espublizó les sos resultancies, Meitner y Frisch desplicaron el fenómenu per aciu'l modelu de la gota líquida introduciendo'l términu de fisión nuclear, nun trabayu publicáu na revista Nature. Ye conocida pola so investigación sobre la teoría atómica y la radioactividá, anque a pesar d'allanar col so descubrimientu del llogru del puntu de fisión el camín a Otto Hahn, premiu Nobel de Química, nunca foi reconocida como coautora. Sicasí, recibió la reconocencia poles sos contribuciones a la física en 1966, cuando-y foi concedíu'l Premiu Enrico Fermi n'Estaos Xuníos.

Suxirió la esistencia de la reacción en cadena, colo que contribuyó al desenvolvimientu de la bomba atómica. Nel so honor nomóse «meitneriu» al elementu químicu 109.

Meitner naturalizóse ciudadana sueca en 1949. Xubilóse en 1960 y treslladóse a vivir al Reinu Xuníu, onde vivíen la mayoría de los sos parientes. Lise Meitner morrió en Cambridge, el 27 d'ochobre de 1968. Conforme a los sos deseos, foi soterrada en Bramley (Hampshire) al pie del so hermanu Walter, fináu en 1964. El so sobrín Otto Frisch foi quien compunxo la inscripción de la so llábana, «Lise Meitner: una física que nunca nun perdió la so humanidá».

Eponimia

• El cráter llunar Meitner lleva esti nome na so memoria.^[23]
• El cráter de Venus Meitner tamién conmemora'l so nome.^[24]
• Coles mesmes, l'asteroide (6999) Meitner recibió esti nome nel so honor.^[25]

Bibliografía

• Ruth Lewin Sime (13 de mayu de 1997) (n'inglés). Lise Meitner: A Life in Physics. University of California Press. http://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/books/chap1/lisemeitner.htm#TOP. Consultáu'l 1 d'abril de 2014. 
• L. Sarasúa (1 de payares de 2014) (en castellanu). L'aníu de la profesora Meitner: la llucha d'una científica pionera. http://www.amazon.es/L'aníu-profesora-Meitner-cient%C3%ADfica-ebook/dp/B00R00XV0O/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1422304879&sr=8-1&keywords=meitner. Consultáu'l 26 de xineru de 2015. 
• «Reseña de los sos descubrimientos».

Referencies

1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
3. Data de consulta: 11 agostu 2020. Diccionario biográfico de mujeres suecas: EliseLiseMeitner. Títulu: Elise (Lise) Meitner.
4. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 30 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
5. Identificador Find a Grave: 15166236. Data de consulta: 11 agostu 2020. Títulu: Lise Meitner.
6. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
7. Afirmao en: Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Páxina: 241. Editorial: Royal Society.
8. URL de la referencia: https://www.wilhelmexner.org/en/medalists/.
9. URL de la referencia: https://science.osti.gov/fermi/Award-Laureates.
10. Afirmao en: nobelprize.org. Identificador de nominación de persona al Premio Nobel: 6097. Editorial: Fundación Nobel. Llingua de la obra o nome: inglés.
11. URL de la referencia: https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA6477&pos=1.
12. «birth registry of the Jewish Community of Vienna». Consultáu'l 7 payares 2022.
13. «baptism registry of the Lutheran City Church of Vienna». Consultáu'l 7 payares 2022.
14. «Lise Meitner Dies; Atomic Pioneer, 89. Lise Meitner, Physicist, Is Dead. Paved Way for Splitting of Atom.». The New York Times. 28 d'ochobre de 1968. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A11F83455157493CAAB178BD95F4C8685F9. Consultáu'l 18 d'abril de 2008. «Dr. Lise Meitner, the Austrian born nuclear physicist who first calculated the enormous energy released by splitting the uranium atom, died today in a Cambridge nursing home. She was 89 years old.». 
15. Erica Westly (6 d'ochobre de 2008). «Non Nobel for You: Top 10 Nobel Snubs». Scientific American.
16. Horace Freeland Judson (20 d'ochobre de 2003). «Non Nobel Prize for Whining». The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?sec=health&res=9C02Y4DE123EF933A15753C1A9659C8B63. Consultáu'l 3 d'agostu de 2007. «Lise Meitner, the physicist first to recognize that experiments reported by two former colleagues in Berlin meant that atoms had been split, never got a prize, even though one of those colleagues, Otto Hahn, did in 1944.». 
17. «Otto Hahn, Lise Meitner and Fritz Strassmann». Chemistry Heritage. Consultáu'l 3 d'agostu de 2007.
18. «The Woman Behind the Bomb». The Washington Post. Consultáu'l 3 d'agostu de 2007.
19. Revelations Concerning Lisa Meitner And The Nobel Prize.. Science Week. http://scienceweek.com/2004/rmps-32.htm. Consultáu'l 3 d'agostu de 2007. 
20. «Lise Meitner and Niels Bohr—a historical note». Acta oncologica (Stockholm, Sweden) 39 (8):  páxs. 1002–1003. 2000. doi:10.1080/02841860050216016. PMID 11206992. 
21. «Lise Meitner». JAMA: the Journal of the American Medical Association 245 (20):  páxs. 2021. 1981. doi:10.1001/jama.245.20.2021. PMID 7014939. 
22. «Distinguished Nuclear Pioneer—1973. Lise Meitner». Journal of nuclear medicine 14 (6):  páxs. 365–371. 1973. PMID 4573793. 
23. «Cráter llunar Meitner» (inglés). Gazetteer of Planetary Nomenclature. Flagstaff: USGS Astrogeology Research Program.
24. «Cráter de Venus Meitner» (inglés). Gazetteer of Planetary Nomenclature. Flagstaff: USGS Astrogeology Research Program.
25. Web de jpl. «(6999) Meitner».

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Lise Meitner.
• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Lise Meitner.