Manuel María Orellana Contreras

Manuel María Orellana Contreras
Presidente de Guatemala
Vida
Nacimientu	El Jícaro ^(es) , 17 d'avientu de 1870
Nacionalidá	Guatemala
Muerte	Barcelona, 17 de xunu de 1940 (69 años)
Oficiu	militar
Graduación	xeneral

Manuel María Orellana Contreras (17 d'avientu de 1870, El Jícaro ^(es)  – 17 de xunu de 1940, Barcelona) foi un militar y políticu guatemalianu, y del 17 al 31 d'avientu de 1930, Presidente de Guatemala de facto ya interín, en liderando un golpe d'estáu qu'acabó cola presidencia interina de Baudilio Palma quien había quedáu encargáu de la Presidencia cuatro díes antes cuando'l presidente xeneral Lázaro Chacón González sufrió un derrame cerebral. Al momentu del golpe, desempeñábase como comandante del Fuerte de San Rafael de Matamoros.^[1]

Golpe d'Estáu contra Baudilio Palma

Artículu principal: Baudilio Palma

Ver tamién: Lázaro Chacón y Jorge Ubico

Primer plana del periódicu guatemalianu El nuesu Diariu onde se da la noticia del golpe d'estáu lideráu por Orellana Contreras.^[2]

Depués de que'l presidente Lázaro Chacón sufriera un derrame cerebral el 12 d'avientu de 1930, en Conseyu de Ministros nomar al Ministru de Facienda y Segundu Designáu a la Presidencia, llicenciáu Baudilio Palma, como encargáu del Despachu.^[3] Sicasí, el fechu de que nun se respetó'l nomamientu del Primer Designáu a la Presidencia, el Ministru de la Guerra y xeneral Mauro de León, El Xeneral de Brigada Manuel Maria Orellana Contreras fixo que'l 16 d'avientu de 1930 dirixir escontra'l centru de la ciudá les tropes del fuerte de Matamoros, comandadas por Orellana Contreras y Luis Leonardo, nun golpe d'estáu en contra de Palma.^[1] Los partíos que dieron impulsu al golpe d'estáu fueron el Lliberal, el Progresista y l'Independiente (toos ellos de corte lliberal) y éstos tuvieron sofitaos por tol exércitu.^[4]

Desenvolvimientu de los acontecimientos

El 16 d'avientu a los cuatro y cinco de la tarde empecipió'l movimientu armáu pela redolada de la Plaza d'Armes, dando llugar a un nutríu tirotéu ente los alzaos —ente quien s'atopaba'l coronel Roderico Anzueto Valencia— y les fuercies inda lleales a Palma. Primero entró a la casa presidencial el destacamentu al mandu del coronel Filiberto Aguilar Bonilla, quien morrió nel combate. La llucha tardó aproximao una hora, saldándose con 50 baxes, ente muertos y mancaos; el mesmu Palma efectuó disparos cola so pistola.^[2] Ye importante destacar que na esfriega resultó muertu'l xeneral Mauro de León —a quien-y correspondía la Presidencia por ser primer designáu a la mesma.

Viéndose derrotáu, Palma, que s'atopaba nel Palaciu del Poder Executivu abellugar na Llegación d'Alemaña. Una vegada nel poder, Orellana Contreras y Leonardo convocaron al cuerpu diplomáticu pa espone-yos el móvil del golpe d'estáu:

Manifestaron que los propósitos del exércitu de los partíos lliberales yera'l de restituyir nel altu mandu del estáu al xeneral Chacón, nel casu de que la so salú dexar. Argumentaron los militares que yera precisu faer antes un minuciosa exame médicu del paciente, tou dientro de los más estrictos requisitos llegales. Tomáu de: Nuesu Diario, Diariu guatemalianu, Guatemala. 18 d'avientu de 1930[2]

Los alzaos fixéron-y roblar a Palma'l so arrenunciu con fecha 17 d'avientu d'esi añu, y presentaron un comunicáu del xeneral Lázaro Chacón nel que solicitó que se nomara al xeneral Manuel Orellana como encargáu de la Presidencia; ye importante notar que'l xeneral Chacón taba imposibilitáu pa roblar, y que por él robló'l so secretariu particular, el llicenciáu Rafael Chacón.^[5]. Pela so parte, Leonardo quedó encargáu del Ministeriu de la Guerra y Anzueto Valencia de la Policía.

Presidencia

Xeneral Orellana Contreras (al centru) con dellos familiares en Barcelona, aproximao en 1938.

Una vegada nel poder, El Xeneral de Brigada Manuel Maria Orellana Contreras reformó'l gabinete presidencial y tamién s'enfocó en reorganizar cuarteles militares guatemalianos.^[1]

Cuando los Estaos Xuníos enterar del golpe d'Estáu asocedíu en Guatemala unviaron al Ministru Plenipotenciario Sheltom Whitehouse, pa comunicar al nuevu Presidente que'l país norteamericanu nun trataría con él. Whitehouse primió a l'Asamblea pa faer arrenunciar a Orellana, pero quien-y esclario a Orellana la verdadera razón foi Lic. Adrian Recinos quien taba en Washington con un cargu políticu, indíco-y al Xeneral de Brigada Manuel Maria Orellana que'l Gobiernu d'Estaos Xuníos nun podíen aceptalo como Presidente de Guatemala, una y bones el 12 d'avientu'l gobiernu d'Estaos Xuníos había yá aceptáu a Lic. Palma como Presidente de Guatemala, y que unos díes dempués yá había otru Presidente, esto yera inaceptable tantu cambéu y pésima imaxe pa los países vecinos, anque la única razón d'esti golpe foi por ser inconstitucional el nomamientu del Lic. Palma . Nesos díes, les inversiones de los Estaos Xuníos en Guatemala yeren considerables, principalmente les de la United Fruit Company y les sos subsidiarias,^[6] y el gobiernu norteamericanu precisaba un gobernante estable nel país. L'Asamblea designó a José María Reina Andrade como Presidente, quien finalmente asumió'l poder el 2 de xineru de 1931.^[7][8][9]

En dexando'l poder

Ver tamién: Jorge Ubico

Yera primu del tamién xeneral José María Orellana Pinto, quien fuera Xefe del Estáu Mayor del presidente llicenciáu Manuel Estrada Cabrera y depués Presidente de Guatemala de 1921 hasta la so muerte en 1926.^[1] En considerancia a que Orellana Pinto nomar xefe de la so policía secreta, el nuevu presidente Jorge Ubico, promover a Xeneral de Division y unvió a Orellana Contreras como amestáu militar de la embaxada de Guatemala n'España, yá que desempeñu hasta la so muerte, asocedida'l 17 de xunu de 1940.

Ver tamién

• Presidente de Guatemala

Referencies

1. Equí Guatemala, 2008.
2. El nuesu Diariu, 18 d'avientu de 1930, p. Primer Plana.
3. El nuesu Diariu, 13 d'avientu de 1930, p. Primer Plana.
4. El nuesu Diariu, 17 d'avientu de 1930, p. Primer Plana.
5. El nuesu Diariu, 18 d'avientu de 1930.
6. Bucheli y Jones, 2005.
7. Time, 1930.
8. Time, 1931.
9. Time, 1931b.

Bibliografía

• Equí Guatemala. «Biografía de Manuel María Orellana». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de febreru de 2008. Consultáu'l 16 de marzu de 2015.
• Bucheli, Marcelo (2005). «[http://harvardbusinessonline.hbsp.harvard.edu/b01/en/common/item_detail.jhtml?id=805146 The Octopus and the Generals: the United Fruit Company in

Guatemala]» (n'inglés). Harvard Business School Case (9–805–146). http://harvardbusinessonline.hbsp.harvard.edu/b01/en/common/item_detail.jhtml?id=805146. Consultáu'l 3 de febreru de 2015. 

• El nuesu Diariu (13 d'avientu de 1930). escritu en Guatemala. «Presidente Lázaro Chacón obligáu a arrenunciar a la presidencia por enfermedá». El nuesu Diariu. 
• — (17 d'avientu de 1930). escritu en Guatemala. «Alzaos deponen al presidente Palma». El nuesu Diariu. 
• — (18 d'avientu de 1930). escritu en Guatemala. «El xeneral Manuel María Orellana presidente de la República». El nuesu Diariu. 
• Time (1930). «Wrong horse Non. 2» (n'inglés). Time magacín (Estaos Xuníos). Archivado del original el 2013-01-04. https://archive.today/20130104231154/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,752727-1,00.html. Consultáu'l 2021-02-25. 
• — (1931). «We are not amused» (n'inglés). Time magacín (Estaos Xuníos). Archivado del original el 2008-12-15. https://web.archive.org/web/20081215025533/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,930290,00.html?iid=digg_share. Consultáu'l 2021-02-25. 
• — (1931b) (n'inglés). Died. Xeneral Lazaro Chacon, 56, President of Guatemala. Estaos Xuníos. Archivado del original el 2013-08-12. https://web.archive.org/web/20130812023653/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,741436,00.html. Consultáu'l 2021-02-25. 

Predecesor: Baudilio Palma

Presidente de Guatemala 1930

Socesor: José María Reina Andrade