Marcu Anneo Séneca

Marcu Anneo Séneca
Vida
Nacimientu	Córdoba[1], circa 54 de edC[1]
Nacionalidá	Antigua Roma
Llingua materna	llatín
Muerte	Roma, 39[1] (91/92 años)
Familia
Casáu con	Helvia Antonia ^(es)
Fíos/es	Séneca[1] Galión ^(es) Marc Anneu Mela
Estudios
Llingües falaes	llatín[2]
Oficiu	escritor, retóricu, poeta, filósofu, historiador
Trabayos destacaos	Controversiae ^(en)

Marcu Anneo Séneca (en llatín Marcus Annaeus Seneca), tamién conocíu como Séneca padre (el so fíu Séneca superó-y en fama), Séneca l'Orador, Séneca el Retóricu o Seneca el Viejo (circa 54 de edC, Córdoba – circa 39, Roma) foi un orador romanu y escritor, nacíu nuna familia influyente del orde ecuestre en Corduba.

Biografía

El so praenomen ye desconocíu, anque s'acepta la conxetura de Rafael de Volterra de llamalo Marcu. Mientres una llarga estancia en Roma, Séneca allegó a les llectures d'oradores y retóricos famosos, mientres se preparar pa una carrera como abogáu. El so orador ideal foi Cicerón, desaprobando el costume de la so dómina poles florituras oratories.

Mientres la guerra civil romana, permaneció en Córdoba, lo que-y quitó d'escuchar los discursos de Cicerón, siendo probable que les sos simpatíes, al igual qu'asocedió con otros munchos cordobeses, tuvieren con Pompeyu.

Tuvo tres fíos cola so esposa Helvia de Córdoba: L. Annaeo Novatu, adoptáu pol amigu del so padre, l'orador Xunu Galio, y darréu llamáu Lucio Xunu Galio; Lucio Anneo Séneca, el filósofu y Marcu Anneo Mela, padre del poeta Marcu Anneo Lucano.

Yá que yá finara cuando'l so fíu fora exiliáu por Claudio nel añu 41, y siendo les últimes referencies nos sos escritos darréu posteriores a la muerte de Tiberio, envalórase que morrió nel añu 39.

Obres

A una edá avanzada, a pidimientu de los sos fíos, preparó, de memoria, una coleición de distintes temes escolares y el so tratamientu por oradores griegos y romanos. Éstos presentáronse en diez llibros de discutinios (casos llegales imaxinarios), nos que s'alderiquen setenta y cuatro casos, dándose la opiniones de los retóricos sobre cada casu dende distintos puntos de vista, la so división en distintes entrugues simples (divisio) y, finalmente, los mecanismos pa faer apaecer lo negro como blancu y les circunstancies atenuantes (colores).

Cada llibru tenía un prefaciu como introducción, nel cual les carauterístiques de los retóricos individuales yeren aldericaos d'una manera animada. El trabayu ta inconcluso, pero les partes en blancu pueden ser llanaes de cierta forma cola ayuda de los epítomes realizaos nos sieglos IV y V pal usu de les escueles. Elementos románticos fueron utilizaos na coleición d'anécdotes y cuentos llamada Gesta Romanorum. Nos llibros I, II, VII, IX y X tiense tantu l'orixinal como'l epítome. Nos restantes namái dispónse de los epítomes. Inclusive cola ayuda de los mesmos, namái siete prefacios tán disponibles.

Les Controversiae^[3] taben complementaes poles Suasoriae^[4] (exercicios d'oratoria), nes que s'aldericaba sobre les coses que s'habría de faer o non. La totalidá de la obra forma l'estudiu más importante sobre la hestoria de la oratoria moderna.

Séneca tamién foi l'autor d'un trabayu históricu sobre la historia de Roma, dende l'entamu de la guerra civil hasta casi la so propia muerte, que foi publicáu pol so fíu. Del mesmu conoz parte pola obra de Lucio Anneo Séneca De vita patris, que'l so entamu foi afayáu por Barthold Georg Niebuhr. L'autoría de los trabayos del padre foi dada al fíu mientres la Edá Media, hasta que foi vindicado por Rafael de Volterra y Xusto Lipsio.

Ver tamién

• Lucio Anneo Séneca (Séneca fíu)

Bibliografía

• Séneca, Marcu Anneo (2005). Controversies; Suasorias. Obra completa. Editorial Gredos. Madrid. ISBN 978-84-249-2776-9.

1. Volume I: Discutinios. Llibros I-V. ISBN 978-84-249-2777-6.
2. Volume II: Discutinios. Llibros VI-X; Suasorias. ISBN 978-84-249-2778-3.

Referencies

1. «Seneca» (en rusu). Real'nyj slovar' klassicheskih drevnostej po Ljubkeru. 
2. Identificador CONOR.SI: 9886051. Afirmao en: CONOR.SI.
3. Discutinios (Controversiae).
   • Testu español Archiváu 2009-12-15 en Wayback Machine en PDF de la traducción parcial de Francisco de Quevedo; les Discutinios, a partir de la páx. 11 de la reproducción electrónica.
     • Testu inglés, con índiz electrónicu, nel Proyeutu Perseus. Emplegando'l rótulu activu "aponderái", que se topa na parte cimera derecha, llógrase ayuda n'inglés col vocabulariu llatín del testu.
4. Suasoriae.
   • Testu inglés nel Proyeutu Perseus, coles carauterístiques indicaes enantes.