Millennium Dome


Millennium Dome
estructura arquiteutónica, sala d'espectáculos y sala de cine
Llocalización
PaísBandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Nación constitutivaBandera de Inglaterra Inglaterra
Rexón Londres
Condáu ceremonial Gran Londres
Borough Municipio de Greenwich (es) Traducir
Coordenaes 51°30′10″N 0°00′11″E / 51.502816666667°N 0.0031166666666667°E / 51.502816666667; 0.0031166666666667
Millennium Dome alcuéntrase en Reinu Xuníu
Millennium Dome
Millennium Dome
Millennium Dome (Reinu Xuníu)
Historia y usu
Construcción 1999
Aforu 23 000
Arquiteutura
Arquiteutu/a Richard Rogers
Inxenieru d'estructures BuroHappold (es) Traducir
Estilu Arquiteutura high-tech
Cambiar los datos en Wikidata

El Millennium Dome ye un gran edificiu con forma de domo na península Greenwich, al sureste de Londres, construyíu primeramente p'allugar una esposición conmemorativa del empiezu del tercer mileniu. Esta esposición abrió al públicu'l 1 de xineru de 2000 y clausuróse el 31 d'avientu del mesmu añu.

Tres unos años en desusu, el 31 de mayu de 2005, el so nome camudóse oficialmente a «The O2», cuando la operadora de telefonía O2 plc filial de la española Telefónica, mercó los correspondientes derechos al promotor orixinal, Anschutz Entertainment Group. Nel centru del domo, construyóse un recintu deportivu cubiertu denomináu «The O2 Sable», inauguráu'l 24 de xunu de 2007, coles vistes puestes nos Xuegos Olímpicos de Londres 2012, nos que foi la sede de les competiciones de ximnasia y de la fase final de baloncestu. Mientres les Olimpiaes, el recintu deportivu renomóse a «North Greenwich Arena».

El so planteamientu polifuncional, que se complementa de la mesma con un importante distritu d'ociu alredor, dexa ser l'escenariu de conciertos de figures del panorama musical. La banda de rock Bon Jovi, tuvo'l privilexu de ser el primer grupu musical en tocar en dichu recintu en 2007.[1] El recintu allugó amás, les finales del ATP World Tour de 2009 a 2017, la Final Four de la Eurolliga 2013 y el Mundial de Ximnasia 2009.

Construcción

[editar | editar la fonte]
El Millennium Dome vistu dende la Isla de los Perros.

El Millennium Dome ye la mayor estructura de techu únicu del mundu. Externamente asemeyar a una gran carpa blanca con torres marielles de suxeción de 100 m d'altor, una per cada mes del añu o cada hora de la esfera del reló, representando'l papel xugáu pol Tiempu Mediu de Greenwich. La so planta ye circular, de 365 m de diámetru, unu por acaldía del añu, con cantos ondulaos. Convirtióse n'unu de los edificios singulares más reconocibles del Reinu Xuníu, fácilmente visible dende l'aire. El so esterior recuerda al Dome of Discovery construyíu pal Festival of Britain de 1951. L'arquiteutu del Millennium Dome foi Richard Rogers y construyir Sir Robert McAlpine.

La estructura del edificiu foi diseñada por Buro Happold, pesando la estructura completa del techu menos que l'aire conteníu pol edificiu. Anque se-y llama cúpula nun lo ye puramente al nun suxetar el so propiu pesu y riquir l'ayuda d'una rede de cables suxetes por mástiles.[2]

El toldu ta fabricáu de tela de fibra de vidriu recubierta con PTFE, un plásticu duradero y resistente a les inclemencies meteorolóxiques, algamando 50 m d'altor nel centru. La so simetría vese atayada per un furacu pol que sale un pozu de ventilación del túnel de Blackwall.

Amás de la mesma cúpula, el proyeutu incluyó la recuperación de la península de Greenwich completa. El terrén tuviera primeramente abandonáu y topábase contamináu por folles tóxiques d'una antigua planta de gas que funcionó ente 1889 y 1985. Les operaciones de llimpieces fueron consideraes pol entós vizprimer ministru Michael Heseltine como una inversión qu'añadiría una gran zona de terrén útil a l'atarraquitada capital. Fueron financiaes como parte del más ambiciosu plan pa refaer una gran zona pocu poblada del este de Londres al sur del Támesis, primeramente llamada Corredor Este del Támesis pero más tarde promocionada como la Thames Gateway ('puerta del Támesis').

A esta zona da serviciu la estación de metro de North Greenwich, inaugurada xustu antes del Millennium Dome, perteneciente a la Jubilee Line.

Oríxenes del proyeutu

[editar | editar la fonte]

El proyeutu del Millennium Dome foi concebíu, orixinalmente como daqué de menor escala, sol gobiernu conservador de John Major, como una celebración del tipu Festival of Britain o Esposición Mundial pa celebrar el tercer mileniu. El gobiernu llaborista entrante escoyíu en 1997 sol mandu de Tony Blair, amplió considerablemente'l tamañu, algame y presupuestu del proyeutu. Tamién aumentaron considerablemente les mires de lo que sería entamáu. Xustu antes de la so inauguración Blair afirmó que'l Millennium Dome sería «un trunfu del enfotu sobre'l cinismu, la audacia sobre'l conformismu, la excelencia sobre la mediocridá».[3] En pallabres del corresponsal de la BBC Robert Orchard «el Dome tien de ser sorrayáu como un brillosu llogru del nuevu llaborismu nel próximu programa eleutoral».

Sicasí, antes de la so apertura'l Millenium Dome foi condergáu nuna diatriba d'Iain Sinclair,[4] que predixo con exactitú l'esaxeráu bombu, l'afectada pose política y la desilusión final.

Celebraciones del mileniu

[editar | editar la fonte]
El Millennium Dome de nueche (setiembre de 2000).

Mientres tol añu 2000 el Millennium Dome tuvo abiertu al públicu y allugó un gran númberu d'atraiciones y esposiciones.

Exhibiciones

[editar | editar la fonte]

L'espaciu interior estremar en 14 «zones» (mentar al autor del proyeutu ente paréntesis):

Dalgunes de les zones consideráronse faltes de conteníu y complacientes cola correición política. La zona «Viaxar», que detallaba la hestoria y desenvolvimientu de los medios de tresporte, foi una de les poques que recibieron afalagos.

L'espectáculu del escenariu central acompañar con música compuesta por Peter Gabriel y un grupu de 160 acróbates. L'espectáculu foi representáu 999 vegaes mientres l'añu. La película realizada por encargu Blackadder: Back & Forth exhibir nun cine independiente nel mesmu llugar. Estos entretenimientos llibrar de les gran folada de crítiques que se virtió sobre'l restu del proyeutu, magar la lletra y significáu del espectáculu fueron consideraes difíciles de siguir por munchos y la película Blackadder foi señalada por nun resultar tan risondera nin sogona como los cuatro series y especiales orixinales. La música del espectáculu foi más tarde publicada nel discu de Peter Grabiel OVO, xunto cola lletra. Aparentemente nun hai grabaciones en videu del espectáculu, magar puede acotar que sería difícil rexistrar un espectáculu de tan grande escala. Si les altes previsiones d'asistencia cumpliérense, la esperiencia de los visitantes sufriera por coles y conxestión.

Tamién taba'l proyeutu «Historia de La nuesa Ciudá» de McDonald's, nel que cada Local Education Authority del Reinu Xuníu foi convidada a realizar un espectáculu sobre la so idea de lo que caracterizaba a la so rexón y les sos xentes.

Otres atraiciones

[editar | editar la fonte]

Hubo otres delles atraiciones tanto dientro como fuera del Millennium Dome. Dientro d'ésti había una zona de xuegu llamada «Guardines del Tiempu del Mileniu» (incluyendo a los personaxes Coggs and Sprinx), «La Prensa de la Casa de la Moneda del Mileniu» n'asociación cola Royal Mint, el «Bus del Festival of Britain de 1951» y les Xoyes del Mileniu». Fora taben el Mapa del Mileniu» (de 13 m d'altor), el Cubu de los Neños», «Mirando Alredor» (una instalación oculta), el Pabellón de Greenwich», los Xardinos Colgantes» frente al Dome, según otres varies instalaciones y escultures.

Problemes financieros y de xestión

[editar | editar la fonte]

El proyeutu apaeció frecuentemente na prensa como un fracasu: mal planiáu, mal lleváu a cabu y dexando al gobiernu'l embarazoso problema de qué faer con él dempués. Mientres l'añu 2000 los organizadores pidieron repetidamente y recibieron más fondos de la National Lottery que lo financiaba, la Millennium Commission. Los numberosos cambeos a nivel de xestión y direición, antes y mientres les esposiciones, tuvieron resultancies llindaes o nulos. Les noticies apaecíes suxeríen que Blair en persona dio una alta prioridá a faer del Millenium Dome un ésitu. Pero parte del problema foi que les predicciones financieres basar nunes predicciones de visites irrealmente altes, d'unos 12 millones. Mientres los 12 meses que permaneció abiertu allegaron aproximao 6,5 millones de visites, pocu más de los 6 millones qu'allegaron al Festival of Britain, que namái abrió de mayu a setiembre. A diferencia de la prensa, los informes de los visitantes fueron desaxeradamente positivos. El Millennium Dome foi l'atraición turística más popular de 2000 tres el London Eye (la tercera fueron les Alton Towers, primeres en 1999).

Según la National Audit Office británica,[5] el costu total del Millennium Dome a la lliquidación de la New Millennium Experience Company en 2002 yera de 789 millones de £, de los que 628 millones fueron cubiertos poles donaciones de la National Lottery y 189 millones por viendas d'entraes, etcétera. Un superávit de 25 millones sobre los costos indica que nun foi necesaria tola donación de la National Lottery. Sicasí, los 603 millones apurríos por ésta entepasaben en 204 millones el presupuestu orixinal de 399 millones, debíu al baxu númberu de visites.[6]

Remortines

[editar | editar la fonte]

Entá d'interés pa la prensa, les dificultaes del gobiernu británicu pa desfacer del Dome siguen siendo oxetu de munchos comentarios críticos. La cantidá gastada nel caltenimientu del edificiu zarráu tamién foi criticada. Delles noticies señalen que'l costu de caltenimientu del Dome foi del 1 millón de llibres mensuales mientres 2001, pero'l gobiernu señaló que tales afirmaciones yeren desaxeraciones.

Tres la clausura del Dome delles zones fuera desmantelaes poles organizaciones patrocinadores, pero bona parte del conteníu foi puyáu. Ésti incluyía delles obres d'arte especialmente encargaes a artistes británicos contemporáneos. Una obra de Gavin Turk foi vendida por muncho menos del so preciu de puya anque Turk afirmó nun creía que la pieza funcionara. Un rexistru únicu de les alcordances y parafernalia del Dome ye calteníu por un coleicionista estauxunidense priváu.[7]

N'avientu de 2001 anuncióse que Meridian Delta Ltd fuera escoyida pol gobiernu pa desenvolver el Dome como un centru deportivu y d'ociu, según pa construyir viviendes, tiendes y oficines nos 150 acres (0,6 km²) de terrén circundante. Espérase tamién que se treslladen al llugar delles de les instalaciones d'educación cimera de Londres. Meridian Delta ta sofitada pol multimillonariu estauxunidense Philip Anschutz, que tien intereses n'empreses petrolíferes, ferrocarriles y telecomunicaciones, según munches inversiones rellacionaes col mundu deportivu.

Winter Wonderland 2003

[editar | editar la fonte]

A pesar del alderique que se sigue calteniendo sobre'l futuru del Dome, ésti reabrió mientres avientu de 2003 pal espectáculu Winter Wonderland 2003, eventu que remató con una exhibición de láser y fueos artificiales en Nuechevieya.

Crisis Open Christmas Shelter 2004

[editar | editar la fonte]

Nes Navidaes de 2004, usóse parte del edificiu principal de Dome como albergue pa los ensin techu y otros precisaos, entamáu pola organización benéfica Crisis.

Propuestes de reapertura

[editar | editar la fonte]
El Millenium Dome, col complexu Canary Wharf al fondu, vistu dende'l Támesis. El logotipu de Londres 2012, anguaño retiráu del Dome, puede trate promocionándolo como sede olímpica.

The O2 ta siendo remocicáu pol Anschutz Entertainment Group según un diseñu d'HOK SVE y Buro Happold, teniendo prevista la so reapertura en 2007. Como parte del programa d'inversiones, los derechos sobre'l nome fueron vendíos a O2 plc, pero anque The O2 convirtióse nel nome oficial del proyeutu, nun hai nicios de que la prensa y el públicu tengan intención dalguna de dexar de llamalo Millennium Dome o a cencielles Dome.

La inversión de Anschutz taba parcialmente condicionada pola concesión de la llicencia p'abrir un «súper casín» per parte del gobiernu británicu. De resultes, l'asociación ente'l vizprimer ministru británicu, John Prescott, con Philip Anschutz, presidente del grupu empresarial, dio llugar a un grave discutiniu políticu en Gran Bretaña, con acusaciones de que Prescott pue usar indebidamente la so influencia pa favorecer a Anschutz.[8] Ensin esta llicencia, la inversión de Anschutz amenorgaríase la metá, a unos 350 millones de llibres.

El 30 de xineru de 2007 concedióse la llicencia pa un súper casín a Mánchester, dexando asina l'estáu de la inversión de Anschutz en suspensu. Cuerre la voz de demandes llegales per parte de Anschutz, polo que ta por ver que la reapertura del Dome siga como taba planiada.[9] La esposición prevista pa 2007 sobre'l Rei Tutankamón» nel Dome vendióse como primer víctima de la perda de la llicencia pal casino, esistiendo rumores sobre que nun se llevaría a cabu.[10] Sicasí, confirmóse que sigue alantre y va abrise en payares.

L'edificiu va contener un pabellón con capacidá pa 20.000 espectadores, dispuestos en ferradures de forma asemeyada al Sheffield Arena.

Primeros espectáculos musicales

[editar | editar la fonte]

Espectáculos de Tom Jones y Justin Timberlake

[editar | editar la fonte]

Anschutz va abrir The O2 el 23 de xunu de 2007 pa tolos sos emplegaos nun espectáculu gratuitu nel que van intervenir Tom Jones, los Kaiser Chiefs y Basement Jaxx. Esto va ser antes de la reapertura oficial del The O2 al públicu y va preceder a un programa d'espectáculos entamáu pa llanzar l'espaciu pel branu. Bon Jovi toco nel primer conciertu abiertu al públicu nel Dome en xunu de 2007,[11] el día 21 de xunetu del mesmu añu llevar a cabu un conciertu presentáu pela banda Keane na so xira mundial Under The Iron Sía world tour, el conciertu foi grabáu y producíu nun video; Keane Live at O2 sable. el 10 d'avientu de 2007 la llexendaria banda Led Zeppelin presentárase ante 20 000 fanáticosJustin Timberlake (siguiendo cola so xira, FutureSex/LoveShow), The Rolling Stones, S Club 7, Prince, Scissor Sisters, Take That y Jeff Wayne's Musical Version of The War of the Worlds.

N'agostu de 2008 cabo destacar el conciertu del DJ compositor y productor holandés Tiësto con un llenu absolutu y l'esitosu conciertu del grupu de rock punk, Green Day nel 2009. Unu de los conciertos más esperaos foi'l del dúu Pet Shop Boys cola so xira Pandemonium nel 2009.N'avientu de 2009, el tríu Depeche Mode, fixo 2 shows totalmente vendíos, teniendo que agendar otru show pa Febreru de 2010, tou esto dientro del Tour of the Universe. L'últimu eventu del 2009 nel O2 Arena foi'l conciertu de la cantante, compositora y actriz Miley Cyrus, quien cola so xira mundial, ``Wonder World Tour, llogró enllenar el recintu, nel qu'amás se llevó a cabu la filmación d'unu de los sos conciertos ufiertaos nesti llugar pa dempués ponela a la venta en DVD xunto col so nuevu álbum Can´t be Tamed. Nel 2010 llega la cantante Shakira cola so esitosa xira Sale'l Sol World Tour.

En 2011, el recintu sirvió pa la filmación del Kylie: Aphrodite les Folies 3D, DVD de la docena xira de la cantante australiana Kylie Minogue.

En 2013 la banda xuvenil One Direction consolídase equí como'l mayor iconu musical xuvenil.

En 2014 llego la xira de l'australiana kylie minogue Kiss M'Once Tour.

Acontecimientos deportivos

[editar | editar la fonte]

L'Asociación de Tenistes Profesionales agospia dende'l 2009 la Tennis Masters Cup, agora llamada Barclays ATP World Tour Finals,[12] y entamó dos partíos de la Lliga Nacional de Ḥoquei pa inaugurar la temporada 2007-08 el 29 y 30 de setiembre, ente Los Angeles Kings (propiedá de Anschutz) y los sos rivales rexonales del sur de California, los Anaheim Ducks.[13]

The O2 albergaró el Campeonatu Mundial de Ximnasia de 2009. Nos Xuegos Olímpicos de Londres 2012 foi usáu pa la competición de ximnasia artística, na cuál tuvo una capacidá de 16.500 espectadores, y pa les finales de baloncestu, nes que tuvo una capacidá de 20.000. Les rondes anteriores de baloncestu tuvieron llugar n'unu de los pabellones del Olympic Park. Un pabellón temporal con 6.000 asientos llamáu Greenwich Arena foi construyíu cerca de The O2 y foi la sede de les competiciones de bádminton y ximnasia rítmica.

Efeutos sobre les carreres polítiques

[editar | editar la fonte]

Los problemes relativos al Millennium Dome ayudaron a acabar cola carrera del gabinete de Peter Mandelson.[14] Tamién causó enforma dañu a la de John Prescott.[15] El proyeutu tamién fixo pocu por ameyorar la reputación de Michael Heseltine y foi un exemplu tempranu del de cutiu escesivu optimismu de Tony Blair: «Nel Dome tenemos una creación que, creo, va ser un auténticu referente pal mundu».[16]

Eventos

[editar | editar la fonte]

El 5 de marzu de 2009 el cantante d'Estaos Xuníos Michael Jackson anuncia la so vuelta a los escenarios nuna serie de diez conciertos que tendríen llugar nel Millennium Dome de Londres sol títulu This Is It. Darréu y dau l'ésitu na venta d'entraes se dedidió programar cuarenta conciertos más hasta un total de cincuenta qu'empezaríen el 18 de xunetu y remataríen el 8 de marzu de 2010. Yera l'eventu más grande que s'entamara pa la cortil y prometía ser el mayor espectáculu musical de la década.

La xira completa quedó atayada cuando'l 25 de xunu, tres selmanes antes del primer conciertu, el Rei del Pop fina na so casona de Bel-Air (Los Angeles, California) por causa de una sobredosificación del anestésicu propofol.

Los díes 4 y 5 de xunetu de 2009 la cantante d'Estaos Xuníos Madonna presentar na cortil cola so Sticky & Sweet Tour.

N'abril de 2011 allugo 5 feches del Aphrodite World Tour, docena xira de la cantante pop australiana Kylie Minogue, de los cualos esprender el Kylie: Aphrodite les Folies 3D, DVD de les presentaciones nel Dome, que tuvo so la direición de William Baker y la mesma Minogue.

Nel añu 2012 foi'l llugar d'unu de los conciertos más importantes de la boy-band britanico-irlandesa One Direction, presentación de la cual esprendiéronse munches escenes pa la so película This Is Us.Taylor Swift se présento na cortil por 3 vegaes enllenando la so máxima capacidá y escosando les entraes en menos de 1 hr

Nel añu 2014 Miley Cyrus arrincó la so xira por Europa nesti estadiu, una y bones los conciertos n'Ámsterdam y Amberes fueron reprogramados pola recaída de la cantante pola so reacción alérxica.

Madonna regresu al estadiu col so Rebel Heart Tour los díes 1 y 2 d'avientu de 2015.

Cronoloxía del proyeutu

[editar | editar la fonte]
  • 1994: El primer ministru John Major constitúi la Millennium Commission y la entrega al vizprimer ministru Michael Heseltine.
  • Xineru de 1996: Escuéyese la llocalización de Greenwich (tamién s'habíen consideráu Birmingham, Derby y Stratford).
  • Avientu de 1996: El gobiernu decide sofitar el proyeutu con dineru público tres nun llograr patrocinadores privaos.
  • 1997: El nuevu primer ministru Tony Blair decide siguir col proyeutu, anque nun hai unanimidá nel so gabinete.
  • 20 de xunu de 1997: El parllamentariu Peter Mandelson ye puestu al mandu de la New Millennium Experience Company (NMEC).
  • 9 de payares de 1997: El direutor creativu Stephen Bayley abandona'l proyeutu.
  • 23 d'avientu de 1998: Peter Mandelson abandona'l gobiernu tres un escándalu financieru.
  • 4 de xineru de 1999: Charles Falconer reemplaza a Mandelson.
  • Mayu de 1999: Abre l'ampliación de la Jubilee Line, asitiando al Dome nel metro de Londres. Esto tamién se considera un escándalu, pos abrió 14 meses tarde y coles instalaciones de la estación ensin completar (por casu, los ascensores pal accesu de minusválidos).
  • 22 de xunu de 1999: Complétase la estructura del Dome.
  • 31 d'avientu de 1999 y 1 de xineru de 2000: La velada d'apertura ye un desastre, faciéndose esperar a los invitaos VIP nel esterior mientres hores por cuenta de un problema coles entraes.
  • 1 de xineru de 2000: El Dome abre al públicu.
  • 26 de xunetu de 2000: El Culture, Media & Sport Select Committee publica un informe negativu sobre la xestión del Dome.
  • 25 de setiembre de 2000: Michael Heseltine, el defensor políticu orixinal del Dome, almite que foi una mala idea.
  • 7 de payares de 2000: Un lladrones aprucen na esposición de diamantes mientres les hores d'apertura pero son refugaos pola policía. Encarcelar a cuatro homes por intentu de robu'l 18 de febreru de 2002.
  • 9 de payares de 2000: La National Audit Office publica un informe culpando a los irreales oxetivos de visites de los problemes financieros del Dome.
  • 31 d'avientu de 2000: El Dome cierra al públicu, atrayendo a más de 6 millones de visites. (La cifra orixinalmente prevista yera 12 millones.)
  • 27 de febreru de 2001 - 2 de marzu de 2001: One Amazing Auction Sale, puya pública de cuatro díes con 17.000 llotes d'oxetos del Dome/NMEC, xestionada pola casa de puyes Henry Butcher.
  • 18 d'avientu de 2001: Anúnciase la venta de la cortil a Delta Ltd, qu'entama tresformar el Dome nun pabellón deportivu de 20.000 asientos y una cortil d'ociu, según construyir viviendes y oficines nos terrenes circundantes, suxetu al permisu del Distritu de Greenwich.
  • 6 d'avientu de 2003: Apertura del Winter Wonderland 2003.
  • 31 de mayu de 2005: Anschutz Entertainment Group viende los derechos del nome del antiguu Millennium Dome a O2, una compañía de telefonía móvil británica.
  • 30 de xineru de 2007: La ufierta de The O2 p'allugar el primer casino rexonal ye tornada en favor de Mánchester.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Musicodromo (ed.): «Bon Jovi abrieron l'O2 Arena en Londres». Consultáu'l 7 d'ochobre de 2009.
  2. ↑ Macdonald, Angus J. (26 de marzu de 2003). «Long-Span Structures» (n'inglés). Architecture Week:  páxs. 2. Archivado del original el 2017-05-02. https://web.archive.org/web/20170502142718/http://www.architectureweek.com/2003/0326/building_1-2.html. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  3. ↑ (n'inglés) Dome woes haunt Blair. BBC News. 15 de febreru de 2001. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/1172367.stm. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  4. ↑ Sinclair, Iain (1999). Sorry Meniscus - Excursions to the Millennium Dome. Londres: Profile Books. ISBN 1-86197-179-6.
  5. ↑ (n'inglés) Winding-up the New Millennium Experience Company Limited. National Audit Office. 17 d'abril de 2002. Archivado del original el 2008-10-23. https://web.archive.org/web/20081023164235/http://www.nao.org.uk/pn/01-02/0102749.htm. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  6. ↑ «Millennium Experience and National Programme» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 1 de mayu de 2007.
  7. ↑ «The Millenium Dome: A Collection» (inglés). Consultáu'l 1 de mayu de 2007.
  8. ↑ (n'inglés) Prescott 'broke ministers' rules'.. BBC News. 21 de xunetu de 2006. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/5196152.stm. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  9. ↑ Tempest, Matthew (30 de xineru de 2007) (n'inglés). Las Vegas not coming to UK, says Jowell. The Guardian. http://business.guardian.co.uk/story/0,,2001994,00.html. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  10. ↑ Pierce, Andrew (1 de febreru de 2007) (n'inglés). Tutankhamen is casualty as Dome counts cost of losing out. Daily Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2007/02/01/ncasino101.xml. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  11. ↑ (n'inglés) Bon Jovi first to play O2 Arena. BBC News. 12 d'abril de 2006. http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/6548973.stm. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  12. ↑ (n'inglés) Masters get London calling. The Times. 22 d'ochobre de 2006. Archivado del original el 2020-08-25. https://web.archive.org/web/20200825192725/https://www.thetimes.co.uk/. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  13. ↑ «NHL Takes Its' Act on the Road — To England» (inglés). Consultáu'l 2 de marzu de 2007.
  14. ↑ (n'inglés) Mandelson: Dome alone. BBC News. 23 d'avientu de 1998. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/241619.stm. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  15. ↑ (n'inglés) A hollow man and an empty tent. The Guardian. 7 de xunetu de 2006. http://www.guardian.co.uk/commentisfree/story/0,,1814521,00.html. Consultáu'l 1 de mayu de 2007. 
  16. ↑ (n'inglés) The Dome: A Message from Tony Blair. 24 de febreru de 1998. Archivado del original el 2006-11-03. https://web.archive.org/web/20061103105012/http://wwp.millennium-dome.com/experience/pm.htm. Consultáu'l 2 de marzu de 2007. 

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]