Mineraloxía | |
---|---|
rama de la xeoloxía, disciplina académica, especialidá, especialidá y campu d'estudiu | |
xeoloxía | |
La mineraloxía ye la caña de la xeoloxía qu'estudia les propiedaes físiques y químiques de los minerales que s'atopen nel planeta nos sos distintos estaos d'agregamientu. Un mineral ye un sólidu inorgánicu d'orixe natural, que presenta una composición química non fixa, amás tien una estructura cristalina. Una observación importante ye'l casu del mercuriu que por cuenta de la disposición de los sos átomos ye un mineraloide.
L'estudiu de los minerales puede estremase en cinco grandes grupos:
Por tanto, cualquier mineral, por casu el carbonu, puede cristalizar en distintes estructures, vease cristalografía, por aciu el sistema cúbicu; nesti casu denominar diamante, o si cristaliza nel sistema hexagonal, conforma'l grafitu. Basta la so apariencia pa reconocer que son dos minerales distintos, anque ye necesariu un estudiu más fondu pa entender que tienen la mesma composición química.
Tamién s'atopen dellos minerales que pueden presentar dualidá nel so comportamientu y a estos denominar mineraloides.
Cuando se tien una muestra de mano recoyida nel campu, el xeólogu tien a la so disposición delles propiedaes, ente elles: forma cristalina, rellumu, raya, durez (escala de Mohs), exfoliación o quebra, pesu específicu, color, etc.[1]
La exfoliación d'un mineral preséntase cuando na so estructura cristalina, hai enllaces más débiles qu'otros, polo que se xeneren planos a lo llargo de los cualos el mineral tiende a rompese cuando se-y aplica tensión. Los minerales biotita y moscovita ilustren perbién esta carauterística.
El color nun ye una carauterística bien confiable, yá que hai minerales como'l cuarzu o la fluorita, que tienen diversos colores. Sicasí, la raya ye'l color d'un mineral en polvu, que puede llograse al estregar el mineral contra una pieza de porzolana non vidrada. Esta carauterística ye más fiable.
Nun principiu, l'home afitó la so atención nos minerales que podíen sirvir pa satisfaer les sos necesidaes, afayando los metales como l'oru y la plata que se deformaban fácilmente por cuenta de la so maleabilidad. Más tarde el cobre,·qu'aprendió a alear col estañu dándo-y más durez, y el fierro que foi fundamental pa impulsar la so precaria civilización. Los metales y el so emplegu dieron nome a dellos periodos de la Prehistoria como Edá del Cobre, Edá del Bronce y Edá del Fierro. Atopáronse pintures exipcies de más de 5000 años nes que se representen artesanos trabayando minerales. A empiezos del Neolíticu empezar a grabar signos a les piedres brilloses p'aumentar los sos poderes máxicos y a la fin de la Prehistoria convertir nuna specie de moneda qu'intercambiaben con cuanto deseyaben tener. Paez ser que'l documentu más antiguu rellacionáu con minerales foi'l llibru chinu San Hey Din[2] (500 e.C.) que señalaba 17 minerales. Aristóteles compendió tol saber de la so dómina especialmente en ciencies naturales. El so socesor, Teofrasto de Ereso escribió'l que puede considerase el primer tratáu de mineraloxía, Pery Lyton (Sobre les piedres), del que se caltién un fragmentu bastante estensu y un tratáu de los metales que se perdió. Plinio "El Viejo", arrexuntó tou lo que naquella dómina sabíase sobre minería y mineraloxía. Na so obra Historia natural los llibros 33, 34, 36 y 37 trataben de la mineraloxía anque dexando ensin respuesta la regularidá que presenten los cristales. Isidoro de Sevilla nes sos Etimoloxíes salvó la cultura clásica pa la posteridá, nel llibru XVI dedica 24 capítulos a la mineraloxía, esta obra pasó a la posteridá col nome de Lapidario de San Isidoro. Nel sieglu XIII el filósofu alemán Alberto Magno na so obra De mineralibus describe una serie d'especies mineralóxiques. El Rei de Castiella y Llión, Alfonsu X "El Sabiu" publicó'l llibru El lapidario, interesáu estudiu de los minerales nel qu'incluyíen les piedres precioses na so rellación colos signos del zodiacu. Georg Bauer escribió obra De re metallica publicada en Basilea en 1556, un añu dempués de la so muerte, con privilexu y llicencia del rei Enrique IV de Francia y de la que se fixeron traducciones en dellos países del mundu, (n'España en 1772). La so obra constaba de 12 llibros o capítulos tratando cuanto se refería a la minería y mineraloxía con 291 grabaos. Nel sieglu XVIII surdió'l anatomista y xeólogu danés Niels Stessen (Nicolás Steno), qu'afayó la regularidá xeométrica na formación de los cristales. Jean Baptiste Romé de l'Isle confirmó'l descubrimientu de la constancia de los ángulos diedros de los cristales d'una mesma especie mineral, que yá fuera descrita pol profesor Lomonosov en 1645. René Just Haüy, sacerdote, físicu y mineralogista francés, por cuenta de la cayida d'un cristal de calcita, afayó que tolos cristales d'esti mineral taben compuestos pola adición de romboedros elementales cadá vegada menores cuando se rompía un nuevu fragmentu, hasta cristales práuticamente invisibles a güeyu, colo cual la so obra Traité de la cristallographie estableció les bases d'una nueva ciencia: la cristalografía, qu'arrexunta los cristales según la simetría de la so cristalización. El químicu suecu Berzelius xunto con Mitscherlich sistematizaron los minerales y el francés Bravais sentó les bases de la estructura cristalina. A partir de la invención del goniómetro de reflexón realizar con más exactitú les midíes angulares nos cristales. Nel sieglu XX, el descubrimientu de la difracción por rayos X de los cristales. Les recién meyores téuniques de carauterización (microscopía electrónica, microanálisis por rayos X, difracción d'electrones, etc.). Nel sieglu XIX y principios del sieglu XX la minería algamó gran espardimientu y por tanto tamién el coleicionismu de minerales que motivó la posibilidá d'atopar abondoses pieces de gran valor y la creación de grandes museos n'Europa y América del Norte.