Natasha Artin | |
---|---|
Vida | |
Nacimientu | San Petersburgu[1], 11 de xunu de 1909[1] |
Nacionalidá | Estaos Xuníos |
Muerte | Princeton, 3 de febreru de 2003[1] (93 años) |
Familia | |
Padre | Naum Jasny |
Casada con |
Emil Artin (1928 – 1959)[2] Mark Brunswick (1960 – 1971)[2] |
Fíos/es | |
Estudios | |
Estudios |
Universidá d'Hamburgu magíster (es) Lichtwarkschule (es) |
Oficiu | matemática, fotógrafa |
Llugares de trabayu | Estaos Xuníos |
Natasha Artin(11 de xunu de 1909, San Petersburgu – 3 de febreru de 2003, Princeton), nacida Natasha Jasny[4] foi una fotógrafa y matemática rusu-americana.
Natasha yera fía de Naum Jasny, un economista rusu-xudíu de Kharkiv (anguaño n'Ucraína). La so madre yera dentista y aristócrata ortodoxa rusa. Entós daquella, los ortodoxos rusos teníen prohibíu casase con xudíos, polo que la so madre convertir a el protestantismu, pa poder casase.[4] Finalmente casáronse en Finlandia.
Naum Jasny foi activista menchevique y fuxó a Tblisi (sur del Imperiu Rusu, güei en Xeorxa), tres de la Revolución d'Ochobre en 1917. Natasha, la so hermana y la so madre realcontrar con él 3 años dempués, en 1920. Dempués de que los bolxeviques tomaron el control de Xeorxa,[4] la familia entera se exilió en Austria en 1922.
La familia vivió n'Austria por dos años, y en 1924 treslladóse a Berlín, y al poco tiempu a Hamburgu, Alemaña. Natasha Jasny, qu'asistiera a la escuela progresista Lichtwark, [5]incursionó na fotografía con una simple cámara de caxa y procesando les sos semeyes nel bañu de la casa, como un improvisáu cuartu escuru.
En 1929 casóse col matemáticu Emil Artin, con quien tuvo 2 fíos. Natascha graduar en matemátiques en 1930 na Universidá de Hamburgu.[6]
La década que siguió, 1930, nun yera un bon momentu pa los xudíos permanecer nun país como Alemaña: taba xestándose el gobiernu nazi. Al ser metá xudía, Natasha y el so home vieron apostraos los sos ingresos y otros entueyos (como persecuciones y prohibiciones), a instancies de les lleis del Partíu Nazi. Otru nuevu exiliu: dexaron Alemaña y embarcáronse a EE.XX. en 1937.[4] [6]
En cuanto la familia aportó a Estáu Xuníos, allugar en Indiana, ciudá onde tuvieron solvencia llaboral nes universidaes locales, y en 1938 la familia recibió al so tercer fíu (Tom, americanu). Mientres la Segunda Guerra Mundial, Natasha foi calificada polos EE.XX. como "espía". Pa salvar otra nueva persecución (amás de toes los que yá carecieren),[4] Natasha ufiertó los sos servicios al exércitu d'EE.XX., que finalmente la contrató pa enseñar rusu a los soldaos americanos en la Universidá d'Indiana.
En 1946, la familia camudar a Nueva Jersey. Emil y Natalia divorciar en 1958. Emil Artin tornó a Hamburgu (onde finó en 1962), y Natasha volvió casase en 1960, con el compositor Mark Brunswick.[4]
Natasha tornó a Alemaña en 1998 como güéspede oficial de la ciudá de Hamburgu, y p'honrar al so ex home, Emil Artin, na celebración del so centésimu aniversariu.[4] Natasha pasó los sos últimos años de vida en Princeton, Nueva Jersey, hasta la so muerte en 2003 (93 años), depués d'un pasáu llenu de persecuciones y exilios.
Natasha desempeñar nel departamentu de matemática d'Universidá de Nueva York.[4] En 1948 foi editora de la revista Matemática Aplicada, fundada n'el Institutu Courant de Ciencies Matemátiques en 1948, y dende 1956 hasta 1989[4] foi editora traductora principal de la revista Teoría de la Probabilidá y les sos Aplicaciones.[6] En reconocencia a la so estensa membresía (por más de 50 años), foi nomada Miembru Honorariu de la Sociedá Matemática Americana.
Natasha nunca se consideró una profesional de la fotografía, sinón que lo consideró como una "pasión privada". Llogró'l so primer cámara Leica (regalu del so home Artin),[4] cola qu'esploró l'arquiteutura de Hamburgu, bien influyida nes idees del Bauhaus (basada nes llinies claru y brillosu).
Al ser calificada como espía mientres la segunda guerra mundial, el so cámara foi confiscada pola policía d'EE.XX. en 1942. El so fíu Tom, redescubrió, 40 años más tarde,[6] los sos trabayos fotográficos nel so gabinete priváu, y contactóse con galeríes d'Alemaña pa ser exhibíes na galería Kunstgenuss galería en Hamburgu-Eppendorf nel añu 1999. En 2001, el Muséu fûr Kunst und Gewerbe entamó una esposición de 230 impresiones orixinales, de los años 1920 y la década de 1930.[5] A pesar de la so edá (91 años), Natascha viaxó dende Nueva York a Hamburgu p'atender l'apertura del eventu. El muséu anguaño 230 impresiones orixinales,[5] cumpliendo finalmente'l llogru d'un retardáu zarru de la so etapa artística.