Pac-Man

Pac-Man
Desendolcador	Namco
Distribuidora	Namco y Midway Games ^(es)
Plataforma	Game Boy Advance, Windows Phone, Android, Atari 5200, Commodore VIC-20 ^(es) , Atari 2600, MSX, Commodore 64, Sega Game Gear, Linux, Microsoft Windows, Sinclair ZX Spectrum ^(es) , Xbox 360, Amiga, DOS, Nintendo Entertainment System, Super Nintendo Entertainment System, iOS, Family Computer Disk System, Apple II ^(es) , Familia Atari de 8 bits ^(es) , Intellivision, Texas Instruments TI-99/4A ^(es) , IBM PC ^(es) , Game Boy Color, Neo Geo Pocket Color, iPod Touch, PlayStation 4, Xbox One y PlayStation Portable
Publicación	22 mayu 1980 (Xapón) xunetu 1980 (Xapón)
Xéneru	maze video game ^(en)
Mou	un xugador
Preséu d'entrada	tecláu, palanca de mandu y pantalla táctil
Clasificaciones
CERO	Toos
ESRB	Toos
Más información
Páxina web oficial	pacman.com
' Pac-Man Ms. Pac-Man ^(es)

Pac-Man (パックマン, Pakku Man^?) ye un videoxuegu arcade creáu pol diseñador de videoxuegos Toru Iwatani de la empresa Namco (basáu supuestamente na forma d'una pizza con un cachu faltante), y distribuyíu por Midway Games al mercáu d'Estaos Xuníos a principios de los años 1980.

Desque Pac-Man foi llanzáu'l 21 de mayu de 1980, foi un ésitu. Convertir nun fenómenu mundial na industria de los videoxuegos, llegó a tener el récor Guiness del videoxuegu de arcade más esitosu de tolos tiempos con un total de 293 822 máquines vendíes dende 1981 hasta 1987 y acabó col dominiu de Space Invaders, onde l'acción predominante yera shoot 'em up (disparar a toos) pa reemplazala por un formatu únicu, más humorísticu y pocu violentu que gustó a bien de persones.

Orixe del nome

El nome del xuegu provién de la onomatopeya xaponesa paku (パク, paku^?), soníu que se produz al abrir y cerrar la boca. El nome se romanizó como Puck-Man en Xapón (n'inglés, puck pronúnciase pac n'asturianu). Sicasí, Midway modificó a Pac-Man pal mercáu estauxunidense (y darréu otros mercaos occidentales) por cuenta de que la xente podría camudar la «P» de Puck-Man, por una «F», formando una pallabra soez n'inglés.

Manera de xuegu

El protagonista del videoxuegu Pac-Man ye un círculu mariellu al que-y falta un sector, polo que paez tener boca. Apaez en llaberintos onde tien de comer puntos pequeños (llamaos «Pac-dots» n'inglés), puntos mayores y otros premios con forma de frutes y otros oxetos. L'oxetivu del personaxe ye comer tolos puntos de la pantalla, momentu nel que se pasa al siguiente nivel o pantalla. Sicasí, cuatro fantasma o bisarmes, Shadow (Blinky), Speedy (Pinky), Bashful (Inky) y Pokey (Clyde), percuerren el llaberintu pa intentar prindar a Pac-Man. Estes pantasmes son, respeutivamente, de colores coloráu, rosa, cian y naranxa. Nel xuegu orixinal (Puck-Man), les pantasmes llamábense Akabei, Pinky, Aosuke y Guzuta. Les pantasmes nun son iguales, asina mientres Blinky ye bien rápido, y tien l'habilidá d'atopar a Pac-Man nel escenariu, Inky ye bien lentu y munches vegaes va evitar l'alcuentru con Pac-Man.

Hai cuatro puntos más grandes de lo normal asitiaos cerca de les esquines del llaberintu nomaos n'inglés «Power Pellets» y qu'apurren a Pac-Man l'habilidá temporal de comese a les bisarmes (toos ellos vuélvense azules mientres Pac-Man tien esa habilidá). Dempués de ser tragaos, les pantasmes refacer en «casa» (una caxa asitiada nel centru del llaberintu). El tiempu en que les bisarmes permanecen vulnerables varia según la pantalla, pero tiende a escayer a midida que progresa'l xuegu, y al cabu de munches pantalles los puntos especiales nun tienen nengún efeutu sobre les pantasmes, cola esceición del nivel 6 nel que l'efeutu dura unos segundos más que nel 5.

Hai unos descansos ente delles pantalles (ente la 2 y la 3, 5 y 6, 9 y 10 y darréu cada cuatro pantalles) en que se ven escenes humorístiques sobre Pac-Man y les pantasmes.

Amás de comer los puntos, Pac-Man puede llograr puntuación adicional si cómese dalgunu de los oxetos qu'apaecen dos veces por pantalla xusto debaxo de la caxa nel centru del llaberintu d'onde salen les bisarmes. L'oxetu camuda cada pantalla o dos, y el so valor en puntos aumenta, de forma que dos cereces (el premiu de la primer pantalla) valen 100 puntos, ente que l'últimu oxetu, la llave, vale 5000.

Pantasmes

Primeramente, los enemigos de Pac-Man yeren referíos como bisarmes nel mundu arcade, pero llueu se convirtieron en pantasmes.

Les pantasmes tán llindaos pol llaberintu de la mesma manera que Pac-Man, pero polo xeneral muévense llixeramente más rápidu que'l xugador, anque se vuelven más lentos cuando s'activen los puntos especiales de les esquines y ralentícense significativamente al pasar al traviés de los túneles a los llaos del llaberintu (ente que Pac-Man pasa al traviés d'estos túneles ensin torgues). Pac-Man ralentízase llixeramente mientres come puntos, dexando potencialmente a una pantasma persiguidora que-y prinde mientres esos momentos.

• Blinky. Dempués de que Pac-Man coma cierta cantidá de puntos, la so velocidá amonta considerablemente (esti númberu mengua en niveles más altos). L'aceleráu Blinky ye llamáu extraoficialmente Cruise Elroy, anque les opiniones difieren sobre los oríxenes d'esti términu.
• Pinky. Arrodia les torgues al contrariu de les manecillas del reló. Esta suel asitiase en frente de pacman y corta-y el pasu o orbita alredor de Pac-Man pa confundir y distrayer al xugador pa qu'unu de los sos compañeros lu atrape.
• Inky. Nun ye tan rápido como Blinky pero actúa de manera errática asina que ye difícil predicir cómo va reaccionar. Nel xuegu orixinal de Xapón (Puck-Man) esta pantasma solía evitar a Pac-Man y yera consideráu medrosu.
• Clyde. Él nun escuerre a Pac-Man, sinón qu'analaya pol llaberintu ensin una ruta específica.

Nomes

Diose a les pantasmes los siguientes nomes y llamatos:

align=center

Color de la pantasma	Puck Man Orixinal[1]						Pac-Man estauxunidense
	Personaxe !Traducción	Llamatu !Tipu !Personaxe alternativu !Llamatu alternativu !Personaxe !Llamatu
Colloráu	Oikake (追いかけ)	Cazador	Akabei (赤ベイ)	Urchin	Macky	Shadow	Blinky
Rosa	Machibuse (待ち伏せ)	Emboscador	Pinky (ピンキー)	Romp	Micky	Speedy	Pinky
Cian	Kimagure (気まぐれ)	nowrap | Aosuke (青助)	Tipu azul	Stylist	Mucky	Bashful	Inky
Naranxa	Otoboke (お惚け)	nowrap | Guzuta (愚図た)	Crybaby	Mocky	Pokey	Clyde

Quinta pantasma

Nel xuegu Ms. Pac-Man (la versión orixinal) apaeció una pantasma distinta reemplazando al color naranxa (Clyde). Esta pantasma yera de color moráu y foi llamada Sue, siendo la primer pantasma femenina. Darréu, Clyde tornó a ser la pantasma nes versiones actuales del xuegu.

Pantalla estremada

El videoxuegu tien esautamente 255 pantalles dafechu jugables, siendo ésti'l mayor númberu que puede espresase con ocho cifres nel sistema binariu. Anque, téunicamente, esiste un nivel 256, si llegar a él la parte derecha de la pantalla apaez aburuyada con calteres incongruentes y faciendo que'l xuegu sía práuticamente injugable. Esto asocede porque'l contador de nivel (almacenáu nun byte únicu) llega a 256 (cuando'l máximu almacenable nun byte ye 255, lo que produz un error de «overflow»). Entós el programa trata de dibuxar 256 frutes, lo que provoca la citada distorsión de la metá derecha de la pantalla. Los entusiastes de Pac-Man referir a esti nivel como'l nivel final», el nivel de la pantalla estremada» (Split-Screen Level) o cenciellamente como'l final de Pac-Man. Tamién en 2015, salió un xuegu llamáu Pac-Man 256 que fai referencia a esto, que ye un llaberintu ensin fin.

Premios

A lo llargo del xuegu, Pac-Man puede atopar diversos premios:

• Nivel 1: Cereza 100 puntos.
• Nivel 2: Fresa 300 puntos.
• Niveles 3 y 4: Naranxa 500 puntos.
• Niveles 5 y 6: Mazana 700 puntos.
• Niveles 7 y 8: Uves 1000 puntos.
• Niveles 9 y 10: Galaxian 2000 puntos.
• Niveles 11 y 12: Campana 3000 puntos.
• Niveles 13 al 255: Llave 5000 puntos.

En cada nivel apaecen dos veces los premios.

Si Pac-Man pierde una vida cuando apaez un premiu, este sume a la vida siguiente.

Ms. Pac-Man

En 1981 salió al mercáu un videoxuegu p'arcade llamáu Ms. Pac-Man que tamién consiste en comer puntos pequeños y grandes dientro d'un llaberintu evitando a les pantasmes. La imaxe de Ms. Pac-Man ye igual a la de Pac-Man, tamién ye un círculu con un sector faltante, solo que tien un moñu na cabeza, un güeyu zarráu y los llabios pintaos de colloráu.

Acontecimientos históricos

Carlos Daniel Borrego, Campeón Mundial de Pac-Man xunto al conocíu personaxe.

Xuegu perfectu

El videojugador Billy Mitchell, en 1999 xugó per primer vegada una partida perfecta de Pac-Man, entendiéndose como tal una partida en que'l xugador tien de completar los 255 niveles cola puntuación máxima ensin ser prindáu nin una sola vegada. La puntuación máxima ye de 3 333 360 puntos.^[2]

Campeonatu mundial

El 5 de xunu de 2007 celebróse, na ciudá de Nueva York, el campeonatu mundial de Pac-Man, onde'l mexicanu Carlos Daniel Borrego, llevar a casa'l tornéu dempués de ser coronáu y premiáu pol mesmu Toru Iwatani como'l primera y únicu campeón mundial de Pac-Man. El campeonatu foi promocionáu por Bandai Namco y Microsoft; ente los premios atopábense 100 000 Microsoft Points y una consola Xbox 360 basada en Pac-Man col autógrafu del creador única nel mundu.^[3][4][5][6]

Participantes

• Daniel Borrego
• James Rodgers
• Billy Mitchell
• Dwyane Richard
• Huang Wei Hua
• Reuben Anderson
• Jason Gahler
• Kitayatsu Hiroaki
• Timothy Balderramos
• Robert Glashuettner

Premiu #

Consola Xbox 360 edición especial conmemorativa del campeonatu col autógrafu pol creador de Pac-Man

1. Troféu y medaya pal primer puestu #

26 años d'emparedaos Quiznos de baldre

1. 100 000 MS Points
2. Llibru publicáu por Toru Iwatani, edición especial autografiado
3. Faceplate Special Edition de Pac-Man autografiado. Solo hai 20 nel mundu.

Tarxeta Conmemorativa

Carlos Daniel Borrego foi nomáu por TwinGalaxies una super estrella del añu 2012, emitiendo una tarxeta de coleición histórica mentando los llogros y aspiraciones del Campeón. TwinGalaxies ye'l tableru electrónicu oficial responsable d'axudicar y coronar a los campeones mundiales de videoxuegos.^[7]

30 Aniversariu

Pa celebrar el 30 aniversariu de Pac-Man, Google montó una representación del xuegu na so páxina principal el 21 de mayu de 2010 onde l'escenariu de Pac-Man yera'l logo de Google. Foi de fechu tan llamativu, qu'esti logotipu conmemorativo costó-y a la sociedá $120 483 800 en productividá, por cuenta de que los usuarios pasaron más tiempu na páxina principal de Google, xugando o reparando l'animación.^[8] El xuegu foi tan conocíu y xugáu, que Google decidió guardar el xuegu dexalo publicáu na so páxina.

En 2011, el Pac-Man, incorporar a la rede social Facebook, en dos versiones: Pac-Man S y Pac-Man.^[9]

April Fools' Day

Pa celebrar el April Fools' Day («día de los inocentes d'abril»), Google añadió una modalidá al so sistema de xeollocalización Google Maps col estilu del videoxuegu. Ésti dexa xugar al clásicu Pac-Man usando les cais como'l llaberintu del xuegu, escoyendo una ciudá específica nel buscador. Esta modalidá tuvo disponible a partir del 31 de marzu de 2015.^[10]

Personaxes

Amigos

• Ms. Pac-Man: Ye la esposa de Pac-Man, la so primer apaición foi en Ms. Pac-Man de 1981 empecipiando como remortina ensin autorizar de Pac-Man siendo paecida a él, solo que tenía un moñu na cabeza y llapiceru llabial. En siendo aceptada por Namco apaeció bien segura nos sos xuegos y controlable en dalgunos mientres protagoniza otros. Amás ye personaxe seleccionable en Mario Kart Arcade GP y Mario Kart Arcade GP2.
• Pac-Man Jr.: Ye'l fíu de Pac-Man, apaeció per primer vegada en Ms. Pac-Man en dellos otros y depués protagonizó'l xuegu col so nome, anguaño empieza a apaecer en dellos xuegos como controlable en multixugador o como "cameo" (incluyendo Mario Kart Arcade GP2).
• Orson: Ye una pantasma gris qu'ayuda a Pac-Man na serie Pac-Man World, la so primer apaición foi en Pac-Man World cuando crea a Toc-Man un robot que quería convertise en Pac-Man pero salir de control y depués ayuda a Pac-Man nes sos remortines, y en Pac-Man World Rally.

Enemigos y rivales

• Blinky: Ye'l líder de les pantasmes siendo'l más llistu y más malváu, la so primer apaición foi en Pac-Man de 1980 como pantasma colorada siendo'l más rápidu y letal. Ye'l archienemigo de Pac-Man anque en dellos xuegos ye un peón de los verdaderos villanos (En Pac-Man World ye toc-Man, en Pac-Man World 2 ye Spooky y xunieron les sos fuercies en Pac-Man World 3 contra Erwin, apaeció en tolos xuegos de Pac-Man y en Mario Arcade GP y Mario Arcade GP2.
• Pinky: Ye la segunda pantasma y la única moza del grupu, la so primer apaición foi nel Pac-Man orixinal como pantasma rosa, revelando que ye muyer. Curiosamente na serie de televisión de 1982 Pinky ye home, pero nos videoxuegos non y tampoco ye bien enemiga de Pac-Man anque se cree que sí de Ms. Pac-Man.
• Inky: Ye la tercer pantasma y ye celeste siendo unu de los menos importantes yá qu'en dalgunos nun apaez o ye reemplazáu por otros, anque en dalgunos sí tien relevancia nel xuegu, por casu en Pac-Man World 2 ye un xefe y en Pac-Man World 3 ye secuestráu por Erwin y tamién sale en Pac-Man World Rally.
• Clyde: Ye la cuarta pantasma, siendo'l más tontu ya incompetente de los 4 y ye color naranxa, a pesar de ser asina amuésase bien útil y capaz siendo servidor de Blinky y bien xuníu a él, yá que apaeció en tolos xuegos sacante en Pac-Attack y Pac-Man Vs.
• Toc-Man Ye un robot paecíu a Pac-Man creáu por Orson pa engarrar con él, pero salir de control y trató de robar la identidá de Pac-Man y secuestró a la so familia. A la fin foi derrotáu y destruyíu, pero créese que sigue vivu. En Pac-Man World 3 apaez una versión ameyorada de Toc-Man y en Pac-Man World Rally él ye controlable.
• Spooky El verdaderu líder de les pantasmes, apaeció en Pac-Man World 2 como antagonista principal que quier desfacer de Pac-Man. A la fin ye derrotáu y fuxe, en Pac-Man World Rally ye un personaxe controlable.
• Erwin: L'antagonista de Pac-Man World 3 que quier usar la fuercia de la zona pantasma p'apoderar al mundu siendo un villanu megalomaniático. Tenía un asistente ensin nome y dambos tornen en Pac-Man World Rally.
• Betrayus Ye l'antagonista principal de la serie de televisión: Pac-man the Ghostly Adventures. Yera un habitante de Pac, pero llanzó un cruel ataque contra'l planeta. Por ello, desaposiar del so cuerpu físicu pol so hermanu (el presidente esféro) convirtíendolo nun pantasma y unviar al infiernu, nel cual gobernó rápido. Quier destruyir y gobernar tol Pac-mundu cola ayuda del Árbol de la Vida (la prncipal fonte de valles d'enerxía) y atopar el depósitu de cuerpos p'atopar el so cuerpu físicu. Foi'l quien destruyó a tolos Esferes Marielles (la especie a la que pertenecía Pac-man).

Otres apaiciones

Películes

• Na película Tron de 1982 apaez fugazmente nuna de les pantalles de datos del malváu Sark.
• Na película Top Secret de 1984, apaez Pac-Man nun gag.
• Na película animada de Disney Wreck-It Ralph de 2012, Pac-Man apaez na fiesta que-y faen a Repara Felix Jr. pol aniversariu del videoxuegu nel que Felix y Ralph son los protagonistes.
• Pac-Man tamién ta presente na película de 2015 Pixels, tomando'l papel de villanu al pie de otros personaxes de videoxuegos clásicos arcade. Con Denis Akiyama interpretando al creador de la serie Toru Iwatani que fai un cameo de primeres de la película como un téunicu de la arcade.
• Pac-Man tamién tien un pequeñu cameo na película de 2017, Guardians of the Galaxy Vol. 2. El protagonista principal, Star Lord, convertir nel personaxe pa ganar al principal antagonista Ego. Na película de 2017 Doki y Fico en Anytown,fai un cameo comiendo a Kai-Lan,Dexter, Stan Marsh y June (Little Einsteins)

Videoxuegos

• Nel xuegu crossover Street Fighter X Tekken, Pac-Man fai la so primer apaición oficial nun xuegu de llucha y como convidáu de parte de la compañía Namco. Ésti engarra con un robot grande estilu Mokujin qu'utiliza pa los combates. El día 27 de xineru confirmóse Pac-Man como personaxe esclusivu pa PlayStation 3 y PS Vita.^[11][12] Tamién apaez como personaxe xugable nos videoxuegos Mario Kart Arcade GP y Mario Kart Arcade GP 2.
• En Super Smash Bros. pa Nintendo 3DS y Wii U apaez como personaxe third-party invitáu xugable.
• Nel xuegu Crossy Road apaez como personaxe xugable en teléfonos intelixentes Android.
• Mientres la presentación de los Xuegos Olímpicos de Tokiu 2020, na ceremonia de clausura de Rio 2016, Pac-Man tuvo una apaición curtia al pie de otros símbolos culturales de Xapón.^[13]
• Pac-Man foi parodiado delles vegaes nes series MAD y Robot Chicken, mayoritariamente, al pie de otros personaxes de videoxuegos como Mega Man, Mario y Sonic the Hedgehog.

Serie

• Pac-Man (1980)
• Ms. Pac-Man (1981)
• Kick (1981)
• Super Pac-Man (1982)
• Baby Pac-Man (1982)
• Pac-Man Plus (1982)
• Jr. Pac-Man (1983)
• Pac & Pal (1983)
• Professor Pac-Man (1983)
• Pac-Land (1984)
• Pac-Mania (1987)
• Pac-Attack (1993)
• Pac-In-Time (1994)
• Pac-Man 2 - The New Adventures (1994)
• Pac-Man VR (1996)
• Pac-Man Arrangement (1996)
• Pac-Man World (1999)
• Namco Museum 64 (recopilatorio de videoxuegos) (1999)
• Pac-Man - Adventures in Time (2000)
• Ms. Pac-Man Maze Madness (2000)
• Ms. Pac-Man - Quest for the Golden Maze (2001)
• Galaga: Class of 1981 (recopilatorio de videoxuegos) (2001)
• Pac-Man Collection (recopilatorio de videoxuegos) (2001)
• Pac-Man All-Stars (recopilatorio de videoxuegos) (2002)
• Pac-Man Fever (2002)
• Pac-Man World 2 (2002)
• Pac-Man vs. (2003)
• Pac-Pix (2005)
• Mario Kart Arcade GP (personaxe invitáu) (2005)
• Pac-Man World 3 (2005)
• Pac-Man Pinball Advance (2005)
• Pac 'n Roll (2005)
• Pac-Man: 25th Anniversary Arcade Machine (2005)
• Namco Museum: 50th Anniversary (recopilatorio de videoxuegos) (2005)
• Pac-Man World Rally (2006)
• Pac-Man Championship Edition (2007)
• Namco Museum Remix (recopilatorio de videoxuegos) (2007)
• Namco Museum DS (recopilatorio de videoxuegos) (2007)
• Mario Kart Arcade GP 2 (personaxe invitáu) (2007)
• Namco Museum Virtual Arcade (recopilatorio de videoxuegos) (2008)
• Namco All-Stars: Pac-Man and Dig Dug (recopilatorio de videoxuegos) (2009)
• Pac-Man Remix (2009)
• Pac-Man Championship Edition DX (2010)
• Pac-Man Party (2010)
• Pac-Match Party (2010)
• Pac-Chain (2010)
• Pac-Man & Galaga Dimensions (2011)
• Pac-Man Battle Royale (2011)
• Pac-Chomp! (2011)
• Pac-Man S (2011)
• Street Fighter X Tekken (personaxe invitáu) (2012)
• Pac-Man Games (2012)
• Pac-Man Kart Rally (2012)
• Pac-Man Smash (2012)
• Mario Kart Arcade GP DX (personaxe invitáu) (2013)
• Pac-Man and the Ghostly Adventures (2013)
• Pac-Man + Tournaments (2013)
• Pac-Man Dash! (2013)
• Pac-Man and the Ghostly Adventures 2 (2014)
• Pac-Man Museum (2014)
• Pac-Man Monsters (2014)
• Super Smash Bros. pa Nintendo 3DS y Wii U (2014) (third-party convidáu xunto a Sonic y Mega Man)
• Pac-Man 256 (2015)
• Pac-Man Championship Edition 2 (2016)

Tamién se fixeron dos series d'animación basaes en Pac-Man, de les cualos la primera basar nel videoxuegu Pac-Land de 1984 y la segunda del videoxuegu Pac-Man and the Ghostly Adventures de 2013.

• Pac-Man (serie de televisión) (1984)
• Pac-Man y les Aventures Fantasmales (2013)

Esiste una versión de xuegu de mesa creada en 1980 por Milton Bradley Company Milton Bradley Company(MB) llamada Pac-Man game, na que participen hasta cuatro Pac - Man (mariellu, azul, colloráu y verde) y dos pantasmes (colloráu y mariellu), consta d'un tableru nel que s'asitien unes bolines blanques y cuatro marielles que-y dan a Pac-Man el so poder de comer pantasmes, cada xugador mueve'l so comecocos con un dadu y con otru dadu la pantasma que dirixe escontra los adversarios, asina alternativamente tolos xugadores, gana'l xugador que cuando se terminen les boles tenga na so cesta mayor númberu. El comecocos de cada xugador yera una figura que recordaba a Pac-Man, que ingeniosamente al pasar percima de les bolines entraben dientro y dempués de la to tirada balerabes na to cesta.

Clones

Produciéronse munchos clones populares de Pac-Man, incluyendo:

• PacWorld, un xuegu pa Microsoft Windows, programáu en llinguaxe c++ (códigu fuente disponible)
• Deluxe Pacman, popular xuegu pa Microsoft Windows lliberáu so llicencia Creative Commons, non usu comercial
• "Pacman.exe" (usualmente estilarizado como Pacm̬̦̩̹̌͢a̪͓̮̼͍̗͑̿ͫn̛̥͈ͅ) ye un xuegu pa Windows, que trata d'una version terrorifica de Pacman.

Referencies

1. DeMaria, Rusel & Wilson, Johnny L. (18 d'avientu de 2003). High Score!: The Illustrated History of Electronic Games, 2nd Edition, McGraw-Hill Osborne Media. ISBN 0-07-223172-6.
2. «July 3, 1999: Gobbling Up a Pac-Man Record» (inglés). Consultáu'l 7 d'ochobre de 2014.
3. «PACMAN World Championship Winners». Microsoft XBOX. Consultáu'l 11 de xineru de 2012.
4. «PAC-MAN World Championship». Microsoft XBOX. Consultáu'l 11 de xineru de 2012.
5. «Tornéu Mundial de PAC-MAN». destructoid.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-03-11. Consultáu'l 11 de xineru de 2012.
6. «Tornéu Mundial de PAC-MAN». New York Times. Consultáu'l 11 de xineru de 2012.
7. «Twin Galaxies». Consultáu'l 7 de marzu de 2013.
8. Axon, Samuel (25 de mayu de 2010). «"Google's Pac-Man Logo Costs Society $120,483,800 in Productivity"». mashable.com. Consultáu'l 26 de mayu de 2010.
9. «a-la conquista-de-facebook/ Pac-Man llanzar a la conquista de Facebook». Consultáu'l 2 de xunu de 2011.
10. «Pac-Man salta a les cais de Google Maps». La Razón (31 de marzu de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-02. Consultáu'l 1 d'abril de 2015.
11. «Tráiler de presentación oficial de Pacman en Street Fighter x Tekken». Consultáu'l 28 de xineru de 2012.
12. «Artbook de Pacman en Street Fighter x Tekken». Consultáu'l 28 de xineru de 2012.
13. «‘Los Supercampeones', Pacman y Mario dieron la bienvenida a Tokiu 2020» (20 d'agostu de 2016). Consultáu'l 2 de setiembre de 2016.

•Revista: Club Nintendo. (Añu XVII Non.10). 22 d'ochobre de 22.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Pac-Man.
• Sitiu web oficial de Pac-Man
• La personalidá de les Pantasmes de Pacman (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• Plantía:KLOV game
• Plantía:Moby game
• Twin Galaxies' High-Score Rankings for Pac-Man