Partíu Comunista d'Alemaña

Partíu Comunista d'Alemaña
Partíu Comunista
Llocalización
Sede Berlín
Direición República de Weimar
República Democrática Alemana
Alemaña Occidental
Historia
Fundación30 avientu 1918
Disolución 17 agostu 1956
Fundador Karl Liebknecht
Rosa Luxemburg
Organigrama
Presidente Ernst Thälmann
Participación empresarial
Propietariu de
Formáu por Central Committee of the Communist Party of Germany (en) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

El Partíu Comunista d'Alemaña (n'alemán: Kommunistische Partei Deutschlands, embrivíu KPD) foi un importante partíu políticu alemán d'ideoloxía comunista qu'esistió n'Alemaña.

Mientres los años 1920 conocióse-yos como los "Espartaquistas", por cuenta de los sos oríxenes na Lliga Espartaquista. El KPD foi fundáu escontra'l final de la Primer guerra mundial polos socialistes y sectores socialdemócrates que s'oponíen a la guerra. Lideraos primeramente por Rosa Luxemburg, dempués de la so muerte'l partíu viose cada vez más inclináu escontra'l Leninismu y darréu al Estalinismu. Mientres el periodu de la República de Weimar, el KPD de normal llogró ente un 10 y 15 per cientu de los votos nes eleiciones al Reichstag, y tamién llograba sacar representación nes eleiciones a los distintos parllamentos rexonales. Tres tomar del poder por Adolf Hitler y los nazis, les nueves autoridaes nun tardaron enforma tiempu en prohibir el partíu, que pasó automáticamente a la clandestinidá. Munchos de los sos militantes y dirixentes fueron encarcelaos poles autoridaes nazis y dalgunos d'ellos morrieron nos campos de concentración.

A la fin de la Segunda Guerra Mundial, el partíu foi reconstituyíu otra vegada na Alemaña ocupada, anque en 1946 les sos seiciones na zona d'ocupación soviética se xunieron colos socialdemócrates pa formar el Partíu Socialista Unificáu d'Alemaña (SEI), que gobernaría la República Democrática Alemana (RDA). Na Alemaña occidental el partíu caltuvo un perfil baxu y acabó siendo prohibíu pol Tribunal constitucional en 1956. Tres la so illegalización, un gran númberu de partíos minoritarios reclamaron ser herederos del KPD. En 1968 dellos antiguos militantes comunistes llograron formar en 1968 el Partíu Comunista Alemán (DKP), anque con escasa influencia.

Historia

[editar | editar la fonte]

Periodu fundacional

[editar | editar la fonte]

Téunicamente, la so formación orixinal foi como grupu La Internacional, basáu nun periódicu del mesmu nome que rápido foi suprimíu poles autoridaes. La corriente convertir na Lliga Espartaquista dempués de ser publicaes una serie d'artículos de Rosa Luxemburg, la so teórica más preeminente, cola firma de "Espartaco". Cuando empezó'l periodu revolucionariu n'Alemaña escontra'l final de la Primer Guerra Mundial, munches seiciones del SPD xiraron a la izquierda y biforcáronse pa formar el Partíu Socialdemócrata Independiente d'Alemaña (USPD). La Lliga Espartaquista xunir al nuevu partíu como una corriente autónoma. Sicasí, llueu surdiría l'alderique sobre la necesidá de formar un Partíu Comunista n'Alemaña que llevara la mesma política, tuviera'l mesmu programa y aliárase a los bolxeviques de la Rusia soviética. De la mesma que la Lliga, los Comunistes Internacionales d'Alemaña (IKD), que llegaren a esta conclusión, tomaron parte na fundación del KPD.

Cola esperiencia anterior col SPD y el USPD, y tamién coles mires de consiguir atraer a munchos obreros descontentos col cursu de la revolución hasta entós, los espartaquistas, xunto con grupos como los IKD, dieron en crear el Partíu Comunista d'Alemaña.[1] El Congresu fundacional tuvo llugar nel Conceyu de Berlín ente'l 30 d'avientu de 1918 y el 1 de xineru de 1919.[2]

Bandera típica del KPD.

El Partíu foi dirixíu nun empiezu por Rosa Luxemburg y Karl Liebknecht, anque una parte importante de la militancia taba en desalcuerdu con delles de les sos posiciones, como la necesidá de trabayar nos sindicatos de clase mayoritarios o participar nel parllamentu alemán, el Reichstag. El fracasu de la Revolución en Berlín, llevada a cabu un mes dempués de la fundación del KPD, en xineru de 1919, foi realizáu en contra la instrucciones de Luxemburgu y Liebknecht. Los socialdemócrates sofitar nes milicies ultraderechistes Freikorps y no que quedaba del antiguu Exércitu Imperial Alemán pa suprimir la insurrección. Liebknecht y Luxemburgu fueron entós prindaos polos paramilitares, torturaos y finalmente asesinaos. Esti fechu supondría que mientres los siguientes años el KPD y el SPD caltuvieren un agriu enfrentamientu ente sigo.

Dalgunos de los dirixentes más importantes d'esta dómina fueron Paul Levi, Leo Jogiches, Clara Zetkin, Paul Frolich, Hugo Eberlein, Willi Münzenberg, Franz Mehring y Ernst Meyer. En marzu de 1919 el KPD pasó a pertenecer a la Internacional Comunista (Komintern), dempués d'asistir a la celebración del so I Congresu Mundial en Petrográu.

La República de Weimar

[editar | editar la fonte]
Militantes del KPD partiendo propaganda en Berlín mientres les eleiciones de 1924.

A empiezos de los Años 1920, el partíu entró nuna nueva fase. El fracasu de la revolución espartaquista y la fuerte represión sufierta pol partíu obligaron a los sos dirixentes a adoptar una nueva estratexa. Foi entós cuando Paul Levi tomó les riendes del partíu como'l principal líder del Partíu comunista.[3]

Levi asumió les riendes del KPD, nun momentu en que'l partíu atopábase güérfanu d'un lideralgu efectivu tres l'asesinatu o la desparición de Liebknecht, Luxemburgu y otros dirixentes. Nel Congresu de Heidelberg, celebráu ente'l 20 y el 23 d'ochobre de 1919, el KPD decidió participar nel sistema parllamentariu y presentase a les eleiciones al Reichstag. Levi y la mayoría del partíu aprobaron la espulsión del sector ultra-izquierdista del partíu, munchos de los cualos acabaríen formando'l Partíu Comunista Obreru d'Alemaña (KAPD).[4] Nes eleiciones federales de 1920 el KPD llogró 589.454 votos (2.09%) y 4 escaños, bien lloñe de les bones resultancies llograes pol SPD (103 escaños) y el USPD (83 escaños). A pesar del fracasu, mientres esta dómina Paul Levi asegurar de llevar al partíu lloñe de les polítiques que desaguaren nuna revolución inmediata, empobinándolo más escontra les mases de trabayadores. Estos esfuercios viéronse compensaos cuando una parte importante del USPD xunir al KPD tres el Congresu de Halle del USDP, polo qu'a partir d'esi momentu'l KPD pasó a ser un partíu de mases, per primer vegada, con alredor de 449.700 miembros.[5]

En 1920 el KPD asistió y encabezó la delegación alemana qu'asistió al 2º Congresu Mundial de la Internacional Comunista en Moscú.[5]

A empiezos de 1921 Levi dimitió de la direición del Partíu, siguíu tamién d'Ernst Däumig, Clara Zetkin, Otto Brass y Adolf Hoffman, que tamién dimitieron del Comité Central.[6][7] Tou esto tuvo precedíu pola condena que realizara la Internacional Comunista a la postura de Levi en rellación a una disputa interna del PSI,[8] y la posterior concesión que la Komintern fixo al KAPD, que llogró'l estatus de "seición simpatizante" de la Internacional Comunista.[9] Consecuencia de la salida de Levi, amontar de forma considerable la influencia de Béla Kun nel KPD, y el partíu llanzó la llamada Aición de Marzu de 1921,[10] una serie de revueltes entamaes por grupos comunistes, socialistes ya izquierdistes que fracasaron ante la respuesta gubernamental. La consiguiente represión policial afectó seriamente al partíu.

Thälmann y Leow, líderes del RFB, en Berlín (xunu de 1927).

Dempués del fracasu de les sulevaciones, Levi foi espulsáu del Partíu Comunista por criticar públicamente la llinia política del partíu.[11][12] A la salida de Levi asocedió-y un periodu de cierta inestabilidá nel lideralgu hasta la llegada d'Ernst Thälmann, que n'ochobre de 1925 convertir en líder del partíu. Dende 1924 el KPD entamara la so propia milicia paramilitar de autodefensa, el Roter Frontkämpferbund (RFB), y en 1925 tamién consolidó una seición xuvenil: la Lliga de los Mozos Comunistes d'Alemaña (KJVD).[13] En 1928 el lideralgu de Thälmann viose bien cuestionáu pol Wittorf affair, un escándalu de malversación de fondos qu'afectaba a un protexíu so, John Wittorf. Sicasí, la intervención del líder soviéticu Josif Stalin reforzó'l so lideralgu y supunxo una reestructuración interna del KPD, que tendió escontra una mayor estalinización. Esi añu la direición espulsó a la llamada "Oposición del Partíu Comunista" (KPO),[14] crítica cola direición exercida por Thälmann y partidaria de les idees de Bujarin. Col lideralgu internu consolidáu, mientres el 12º Congresu del KPD en 1929, Ernst Thälmann adoptó les tesis de la Internacional Comunista sobre'l Socialfascismo y pasó a l'aición con una política de confrontación col SPD.

Thälmann, al igual que la Komintern, sostenía que'l capitalismu taba entrando nuna fonda crisis, y que los sindicatos izquierdistes y el SPD yeren organizaciones socialfascistas, considerándoles el principal enemigu políticu del KPD.[15] La considerancia de que los socialdemócrates yeren en realidá "socialfascistas" caltener mientres dellos años, siquier hasta mediaos de la década de 1930.[16] Amás, el KPD tuvo que faer frente a otra amenaza: por esa dómina'l Partíu Nacionalsocialista Obreru Alemán d'Adolf Hitler, radicalmente anticomunista, empezó a ganar un importante sofitu popular y los sos milicies paramilitares empezaron a atacar a los comunistes.

Nel periodu final de la República de Weimar, el KPD caltúvose como una fuercia eleutoral sólida: nes eleiciones de mayu de 1924 el partíu llogró 3.693.280 de votos (12.61%) y 62 diputaos nel Reichstag lo que lo convirtió na cuarta fuercia político. Dempués de permanecer estabilizáu mientres el restu de la década de 1920, nes eleiciones de 1930 la so base eleutoral aumentó hasta los 4.590.160 de votos (13.13%) y 77 diputaos, convirtiéndose na tercer fuercia, por detrás de los socialdemócrates y de los nazis. Nes eleiciones presidenciales de 1932, Thälmann llogró un 13,2% de los votos mientres la primer vuelta. Consecuencia de la so creciente popularidá ente la base eleutoral izquierdista, en payares de 1932 la militancia del KPD aumentó de forma considerable y algamó 360.000 miembros.[17] Nes eleiciones celebraes esi mesmu mes el partíu llogró 5.980.239 de votos (16,86%) y 100 diputaos, lo que constituyó un gran ésitu. Ello ye que con esti importante aumentu de votos y parllamentarios (munchos d'ellos antiguos votantes socialdemócrates), los comunistes llograron averase al SPD (que llogró 121 parllamentarios).[18] Ello ye que tal que comenta William L. Shirer, los socialdemócrates perdieron nestos comicios unos 750.000 votantes, aproximao'l mesmu númberu de votos que ganaron los comunistes.[19]

A pesar d'ello, nel mesmu periodu'l KPD siguió cola so política de considerar a los socialdemócrates como socialfascistas, lo qu'en realidá suponía considerar al SPD como'l principal enemigu a bater. Esti planteamientu foi en parte una de les razones que torgaron la formación d'una posible alianza de la esquierda alemana contra'l Partíu Nazi, que naquel momentu yera la primer fuercia eleutoral del país y yá controlaba'l Reichstag, anque non el gobiernu del Reich. Pela so parte, los socialdemócrates tampoco supieron cubicar l'amenaza real que suponíen Hitler y los nazis, y caltuvieron la so política tradicional. El canciller y líder de los socialdemócrates, Hermann Müller, declarara que los comunistes yeren la mesma cosa que los nazis.[20]

El periodu del nazismu

[editar | editar la fonte]
Les SA nazis desfilando delantre de la Karl-Liebknecht-Haus, en Berlín, el 22 de xineru de 1933.

El 30 de xineru de 1933 el líder del Partíu nazi, Adolf Hitler, foi nomáu canciller pol presidente Hindenburg. El KPD y los sindicatos reaccionaron cola convocatoria d'una fuelga xeneral.[21] Nun pasó enforma tiempu en que los nazis incluyeron a los comunistes y los socialdemócrates ente los sos principales enemigos a esaniciar.

La represión del movimientu comunista viose "legitimada" tres el quema del Reichstag, incidente que "resultó bien conveniente pal nuevu gobiernu".[22] Los nazis acusaron públicamente a los comunistes de ser responsables de la quema y crearon un clima de mieu ya histeria cola falsa acusación de que los comunistes taben preparando empecipiar una guerra civil.[23] La Quema del Reichstag tamién dexó al gobiernu Hitler aprobar un decretu especial que llevó a la detención del líder comunista Ernst Thälmann y d'otros 4000 líderes y/o militantes del KPD.[24] Neses condiciones el partíu allegó a les eleiciones de 1933, nes cualos, a pesar de la campaña de violencia y intimidación de los nazis, los comunistes llograron caltenese inda como la tercer fuercia político: el KPD llogró 4.848.058 votos (12,32%) y 81 escaños nel parllamentu. Sicasí, la llamada Llei Habilitante, que llegalmente apurrió a Hitler poderes absolutos pa poder gobernar, foi votada nel Reichstag dempués de que'l grupu de diputaos comunistes fueren arrestaos y encarcelaos.

Col partíu práuticamente desapaecíu de la vida pública, el 26 de mayu de 1933 el gobiernu nazi decretó la espropiación de los bienes del KPD.[25]

El KPD camudó de táctica tres la llegada de los nazis al poder. Munchos de los sos militantes, simpatizantes y dirixentes fueron encarcelaos en Campos de concentración, torturaos y asesinaos, como asocedió con dirixentes como Ernst Thälmann o Werner Seelenbinder, que amás yeren xudíos. Otros líderes del partíu llograron partir al exiliu, como Walter Ulbricht, o sobrevivieron a la prisión, como Erich Honecker.[26] Nel interior, la resistencia comunista quedó bien frayada, pero ensin escastar del tou, y hubo militantes como Dagobert Biermann que siguieron cola actividá del KPD de forma clandestina, anque esto significara acabar en prisión o inclusive executaos. L'historiador británicu Allan Merson cifró nunos 25.000-30.000 los comunistes alemanes que fueron asesinaos, executaos o muertos mientres la so detención, y nunos 150.000 los que fueron encarcelaos en dalgún momentu mientres el réxime nazi.[27]

Más de 3000[28] comunistes alemanes participaron na Guerra Civil Española en sofitu del Bandu republicanu, enrolados nes Brigaes Internacionales.

La Guerra fría

[editar | editar la fonte]

En 1945, tres el final de la Segunda Guerra Mundial, el KPD foi nuevamente llegalizáu poles autoridaes militares aliaes. Dende la Xunión Soviética y otros llugares del exiliu tornaron dirixentes y militantes, como foi'l casu de Wilhelm Pieck, Walter Ulbricht o Anton Ackermann. L'Alemaña ocupada poles potencies aliaes quedó estremada en cuatro zones d'ocupación. N'ochobre de 1945 el KPD tenía en Berlín y la zona d'ocupación soviética unos 248.817 militantes,[29] ente que a finales d'añu nos trés zones d'ocupación occidentales el partíu tenía unos 130.000 miembros.[30] Nesi contestu, un añu dempués les organizaciones del SPD y el KPD na zona d'ocupación soviética alcordaron xunise pa de la mesma formar el Partíu Socialista Unificáu d'Alemaña (SEI),[31] una poderosa fuercia con más d'un millón de militantes que se convirtió na fuercia político más votada nes eleiciones celebraes esi mesmu añu (1946) na zona soviética. Darréu, en 1949, la zona soviética acabaría convirtiéndose na República Democrática Alemana (RDA), un nuevu estáu nel que la SEDE caltuvo'l monopoliu del poder hasta 1990, anque cola coesistencia d'otros partíos políticos.

Na República Federal d'Alemaña, tamién creada en 1949, el KPD caltuvo una presencia relevante; nes eleiciones celebraes esi mesmu añu, el KPD llogró 1.361.706 votos (5,7%) y 15 escaños nel Bundestag. Max Reimann convertir nel nuevu home fuerte del KPD na Alemaña occidental. Sicasí, en 1956 el partíu foi ilegalizado pola Corte Constitucional Federal, como parte d'una ofensiva xeneral nel contestu de la Guerra Fría contra les organizaciones comunistes. Aquel día la militancia del partíu había ablayáu enforma, cuntándose unos 78.000 miembros escontra 1956.[32] A esto xuníase que dende les eleiciones de 1953 el partíu perdiera la so representación nel Bundestag, lo que lo convirtió nuna fuercia extra-parllamentaria. De resultes de la prohibición, los comunistes hubieron de participar nos comicios al traviés d'otres candidatures, como la Deutsche Friedens-Union (DFU) en 1961.[33] N'otros casos, como nes eleiciones de 1957, el KPD pidió'l votu pol SPD.[33] Más tarde, en 1968, parte de la so militancia llogró fundar el Partíu Comunista Alemán (DKP) cola autorización de les autoridaes alemanes, partíu qu'entá güei esiste, anque ensin llegar a tener la influencia que l'históricu KPD tuvo nel so día.

Organización

[editar | editar la fonte]

Mientres los años 1920 el partíu operó so los principios del centralismu democráticu, polo que l'organismu executivu del partíu foi'l Congresu, que s'axuntaba siquier una vegada al añu.[34] Ente los congresos celebraos, el lideralgu del partíu moraba nel Comité Central (Zentralkomitee, ZK) —escoyíu en cada congresu—, que taba formáu tantu por miembros de la direición (Zentrale) como por representantes escoyíos pola militancia, al traviés de los distritos a los que representaben.[35] Estos representantes escoyíos pola militancia teníen de dar cunta ante los sos eleutores de les sos aiciones, lo que podía traducise na so destitución si los eleutores nun taben satisfechos colos mesmos.[36] Mientres los sos primeros años d'esistencia'l KPD emplegó a alredor de 200 trabayadores a tiempu completo, que, tal que l'historiador P. Broue señala, "recibíen la paga d'un trabayador permediu cualificáu y nun teníen privilexos, amás de ser los primeres en poder ser arrestaos, procesaos y condergaos; en casu d'haber tiroteos, tamién yeren los primeres en cayer abatíos".[37]

Resultaos eleutorales

[editar | editar la fonte]
Póster eleutoral del KPD pa les eleiciones de 1932.

Eleiciones al Reichstag

[editar | editar la fonte]
Comicios # de votos % de votos # d'escaños +/–
1920 589.454 2,09
4/459
1924 (Mayu) 3.693.280 12,61
62/472
 Creciente 58
1924 (Dic.) 2.709.086 8,94
45/493
 17
1928 3.264.793 10,62
54/491
 Creciente 9
1930 4.590.160 13,13
77/577
 Creciente 23
1932 (Julio) 5.282.636 14,32
89/608
 Creciente 12
1932 (Nov.) 5.980.239 16,86
100/584
 Creciente 11
1933 4.848.058 12,32
81/647
 19

Eleiciones al Bundestag

[editar | editar la fonte]
Comicios # de
votos direutos 		# de
votos per llista 		% de
votos per llista 		# d'escaños +/–
1949 1.361.706 5.7
15/402
1953 611.317 607.860 2.2
0/509
 15

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Pie de páxina

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Heinrich August Winkler (1993), páx. 55
  2. ↑ J.P. Nettl (1969), páx. 472
  3. ↑ Fernbach, 2011, p. 7.
  4. ↑ Fernbach, 2011, p. 10.
  5. ↑ 5,0 5,1 Fernbach, 2011, p. 13.
  6. ↑ Fernbach, 2011, p. 17.
  7. ↑ Broué, 2006, p. 487.
  8. ↑ Fernbach, 2011, p. 15.
  9. ↑ Fernbach, 2011, p. 14.
  10. ↑ Fernbach, 2011, p. 18.
  11. ↑ Fernbach, 2011, p. 20.
  12. ↑ Broué, 2006, p. 516.
  13. ↑ Erich Honecker (1981). [books From my Life], Pergamon, ISBN 978-0-08-024532-4, páx. 16
  14. ↑ Branko Lazitch, M.M. Drachkovitch (1986), páxs. 42-43
  15. ↑ Heinrich August Winkler (1985), páx. 682
  16. ↑ Klaus Schönhoven (1989), páx. 134
  17. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes p.39
  18. ↑ Heinrich August Winkler (1993), páx. 536
  19. ↑ William L. Shirer (1960), páx. 172
  20. ↑ Adelheid von Saldern (2002), páx. 78
  21. ↑ Hans-Joachim Althaus et alii (1982), páx. 229
  22. ↑ Paul Johnson (2000), páx. 221
  23. ↑ William L. Shirer (1960), páx. 194
  24. ↑ Richard J. Evans (2004), páx. 331
  25. ↑ Gesetz über die Einziehung kommunistischen Vermögens, vom 26. Mai 1933
  26. ↑ Peter Przybylski (1991), páxs. 55–65
  27. ↑ Allan Merson (1999), páx. 293
  28. ↑ Hugh Thomas (2003), páxs. 941-945
  29. ↑ Günter Benser (1985), páx. 276
  30. ↑ Olaf Teichert (2011), páx. 21
  31. ↑ Wolfgang Benz; Hermman Graml (1986), páx. 117
  32. ↑ Dietrich Staritz. "Die Kommunistische Partei Deutschlands", en Richard Stoss (1983). Parteien-Handbuch, Opladen, páx. 1666
  33. ↑ 33,0 33,1 Georg Fülberth (1990), páx. 94
  34. ↑ P. Broue (2006), páx. 635
  35. ↑ P. Broue (2006), páxs. 635-636
  36. ↑ P. Broue (2006), páx. 864
  37. ↑ P. Broue (2006), páxs. 863-864

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Althaus, Hans-Joachim; Berner, Hermann; et alii (1982). Da ist nirgends nichts gewesen außer hier – Das rote Mössingen im Generalstreik gegen Hitler. Geschichte eines schwäbischen Arbeiterdorfes. Berlín: Rotbuch-Verlag.
  • Benser, Günter (1985). Die KPD im Jahre der Befreiung. Vorbereitung und Aufbau der legalen kommunistischen Massenpartei (Jahreswende 1944/1945 bis Herbst 1945). Berlín: Dietz Verlag.
  • Benz, Wolfgang; Graml, Hermman (1986). Sieglu XX. II. Europa dempués de la Segunda Guerra Mundial 1945-1982. Sieglu XXI d'España.
  • Broué, Pierre (2006). The German Revolution: 1917-1923. Chicago: Haymarket Books.
  • Epstein, Catherine (2003). The last revolutionaries: German communists and their century. Harvard University Press.
  • Evans, Richard J. (2006). The Coming of the Third Reich. Nueva York: Penguin Press.
  • Fernbach, David (2011). In the Steps of Rosa Luxemburg: Selected Writings of Paul Levi. Chicago: Haymarket Books.
  • Fülberth, Georg (1990). KPD und DKP. Zwei kommunistische Parteien in der arramen Periode kapitalistischer Entwicklung. Heilbronn: Distel.
  • Johnson, Paul (2000). Tiempo Modernos. Buenos Aires: Vergara.
  • Lazitch, Branko; Milorad M., Drachkovitch (1986). Biographical Dictionary of the Comintern: New, Revised, and Expanded Edition. Stanford: Hoover Institution Press.
  • Merson, Allan (1999). Kommunistischer Widerstand in Nazideutschland. Bonn: Pahl-Rugenstein.
  • Nettl, J.P. (1969). Rosa Luxemburg: Abridged Edition Oxford. Oxford University Press.
  • von Saldern, Adelheid (2002). The Challenge of Modernity: German Social and Cultural Studies, 1890-1960. Múnich: University of Michigan Press. ISBN 0-472-10986-3.
  • Schönhoven, Klaus (1989). Reformismus und Radikalismus. Gespaltene Arbeiterbewegung im Weimarer Sozialstaat. Múnich: Deutscher Taschenbuch-Verlag.
  • Shirer, William Lawrence (1960). The rise and fall of the Third Reich; a history of Nazi Germany. Digital General Collection: Simon & Schuste.
  • Teichert, Olaf (2011). Die Sozialistische Einheitspartei Westberlins. Untersuchung der Steuerung der SEW durch die SEI. Kassel: Kassel University Press.
  • Thomas, Hugh. The Spanish Civil War. Londres: Penguin.
  • Przybylski, Peter. Tatort Politbüro: Die Akte Honecker. Berlín: Rowohlt.
  • Winkler, Heinrich August (1993). Weimar, 1918-1933: Die Geschichte der ersten deutschen Demokratie. Múnich: Beck.
  • Winkler, Heinrich August (1985). Arbeiter und Arbeiterbewegung in der Weimarer Republik. Der Schein der Normalität. 1924-1930. Bonn: Dietz.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]