Pedrosa del Páramo


Pedrosa del Páramo
Alministración
País España
Autonomía Castiella y Lleón
Provincia provincia de Burgos
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Pedrosa del Páramo Enrique de Diego Ruiz
Nome oficial Pedrosa del Páramo (es)[1]
Códigu postal 09133
Xeografía
Coordenaes 42°26′32″N 3°58′21″W / 42.442222222222°N 3.9725°O / 42.442222222222; -3.9725
Pedrosa del Páramo alcuéntrase n'España
Pedrosa del Páramo
Pedrosa del Páramo
Pedrosa del Páramo (España)
Superficie 11.329 km²
Altitú 975 m
Llenda con Isar
Demografía
Población 90 hab. (2023)
- 53 homes (2019)
- 36 muyeres (2019)
Porcentaxe 0.03% de provincia de Burgos
Densidá 7,94 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
pedrosadelparamo.es
Cambiar los datos en Wikidata

Pedrosa del Páramo ye una llocalidá y conceyu[2] asitiáu na provincia de Burgos, Castiella la Vieya , na comunidá autónoma de Castiella y Llión (España) , contorna d'Odra-Pisuerga, partíu xudicial de Burgos, cabecera del conceyu del so nome.

Datos xenerales

[editar | editar la fonte]

Ye un conceyu d'España, na provincia de Burgos, Comunidá Autónoma de Castiella y Llión. Tien un área de 11,33 km² con una población de 101 habitantes (INE 2013) y una densidá de 8,92 hab/km².

Xunto al pueblu pasa la carretera  BU-627  que, procedente de Villadiego, conduznos a Villanueva de Argaño, onde coneuta cola autovía  A-231  . Ta próximu a Tobar, Villegas, Olmos de la Picaza y Manciles

Allugar nun pandorial planu, dedicáu na so casi totalidá al cultivu cerealístico, ensin apenes árboles.

Demografía

[editar | editar la fonte]
Evolución demográfica
1991 1996 2001 2004 2013
122 117 109 103 101

Historia

[editar | editar la fonte]

Prehistoria

[editar | editar la fonte]

Describióse un enterramientu prehistóricu tipu túmulu nel so términu.[3]

Edá Media

[editar | editar la fonte]

Enrique Florez recueye que pudo ser fundáu, a partir d'una venta presistente, alredor de 1100 pol obispu de Sasamón Pedro Paramón. Pedro yera natural de Villaux, actual despobláu del términu de Pedrosa. Dizse que Pedro pudiera ser soterráu en Pedrosa, pos apaecieron unes llábanes con insinies episcopales. Na ermita de Villaux asitiar en 1963 una llábana nun nichu funerariu indicando qu'ellí reposen los restos del obispu, "natural de Villahús" y "fundador de Pedrosa del Páramo".[4][5]

El llibru Magüetu de les Behetrías, describir como un llugar que s'incluyía dientro de la Merindad de Castrojeriz. Tenía numberosos señores deviseros.

Nel s. XVIII tenía la considerancia de llugar, que formaba parte, na so categoría de pueblos solos, del Partíu de Castrojeriz, unu de los catorce que formaben la Intendencia de Burgos. Mientres el periodu entendíu ente 1785 y 1833, nel Censu de Floridablanca de 1787, yera xurisdicción de realengu con alcalde pedáneo y apelación al Adelantado.[6]

Nel s. XVI tenía 55 vecinos y una pila (una parroquia).[7]

Edá Moderna

[editar | editar la fonte]

Ente 1857 y 1930 tuvo amestáu al pueblu de Manciles, que primero se fundió y dempués, de nuevu, segregóse.[8]

Madoz describir a mediaos del s. XIX como un llugar con conceyu, na provincia, audiencia territorial, capitanía xeneral y diócesis de Burgos. Partíu Xudicial de Castrojeriz. Asitiáu nun pandorial onde reina principalmente'l vientu norte. Tien 63 cases. Escuela d'educación primaria allegada por 20 o 22 alumnos dotada con 20 fanegas de granu. Hai una fonte dientro de la población y dellos manantiales nel términu. Ilesia de San Pedro sirvida por un cura, un mediu racionero y un sacristán. Tien dos ermites: la de San Roque y la del Santu Cristu de Villaux; la primera sirve de campusantu. El términu confina al norte con Olmos y Tobar; al este con Cañizar de los Ayos; al sur con Sasamón y Villegas; al oeste con Villorejo y Manciles. Terrén húmedu y de regular calidá. El corréu recibir de Villadiego. Produz trigu mocho y álaga, yeros, cebada y llegumes, ganáu lanar y vacunu. Población: 38 vecinos con 148 habitantes. Contribución 4 579 reales con 23 maravedinos.[9]

En 1886 cuntaba con 452 habitantes; producía ceberes y llegumes; el so alcalde yera Eduardo de la Fuente, secretariu Juan López, xuez municipal Román Santa María y fiscal Santiago Delgado, párroco Emeterio Martín y Eugenio Martínez. Pedrosa del Páramo tenía dos profesores d'instrucción pública (Fernando Gutiérrez y Juan López Díez), un constructor de carros (Evaristo Calzada), un estanqueru (Gregorio Romero), molín de farines (Francisco Sánchez), xastre (Francisco Gutiérrez), dos texedores (Tomás Calzada y Juan González), venta de vinos (Pedro Martínez) y un zapateru (Alejo Delgado).[10]

Patrimoniu

[editar | editar la fonte]
Ilesia de San Pedro Advíncula
Ilesia barroca, n'estilu ojival floríu, de principios del sieglu XVI, con planta de cruz llatina. Torre neoclásica. Bóvedes estrellaes. Rosetón. Alluga obres del escultor burgalés, que foi vecín de Villadiego, García de Arredondo, como'l retablu mayor dedicáu a san Pedro y termináu nel añu 1590, y otru llateral de Santa Águeda.[11][12]
Ermita de Villaux o Ermita del Cristu de Villaux
Allugar nun cayente llateral del pandorial mirando a l'aguada del ríu Brullés. En sillería caliar. Tien una pequeña espadaña. Anováu en dómina barroca, del so pasáu románicu solo resta la primitiva cabecera cuadrangular. Retablu con imaxe gótica de Cristu. Motivos vexetales nos capiteles del arcu triunfal. Canecillos de nacela y dalgunu de proa de barcu. Tuvo artesonado, según recordábase nel pueblu en 1945, sustituyíu por una armazón a dos vertientes. Poles sos carauterístiques pudo ser construyíu a mediaos del s. XIII.[4][13][11]
Fuente Lugar
En piedra, con cubierta abovedada, tien los caños per debaxo del nivel del suelu.
Marcueros
Son casetes pa protexer al pastor de les inclemencies. Allugar nel pandorial.[14]

Despoblaos

[editar | editar la fonte]
Villaux
A 1,5 km de Pedrosa, a unos 100 m d'onde ta la ermita de Villaux, nun altu. Fundada na Alta Edá Media. Apaez citáu en 1121-1124 nun documentu robláu por doña Apalla. Apaez citáu como asitiáu ente Ulmus (Olmos de la Picaza) y Samanceles (Manciles). En distintes cites históriques hai discutiniu pola so semeyanza fonética col cercanu pueblu de Villaute ya inclusive con Villusto. A mediaos del sieglu XIII na Estimación de Préstamos del Obispáu de Burgos, mandáu faer pol obispu Don Aparicio y el Cabildru nel Arcedianáu de Treviño y publicáu pol Padre Flórez, nómase Villa-hux ente Villamayor, Villorejo y Citores, poblaciones próximes al nuesu despobláu, figurando col pagu d'ocho maravedinos, que correspondíen a otros tantos vecinos aproximao. Escontra la metá del sieglu siguiente, en que se fixo'l Magüetu de les Merindades de Castiella, Villaux sumiera, pos nun se-y noma na Merindad de Castrojeriz a la que pertenecía'l so términu.[11][4]

Economía

[editar | editar la fonte]
Agricultura intensiva.
Industria de la construcción
Garosa, con planta d'estracción de grebos en Sandoval de la Reina y d'ellaboración de formigón en Pedrosa del Páramo.[15]

Ociu

[editar | editar la fonte]
Fiestes patronales
Fiesta y romería de San Pedro Advíncula. Primer selmana d'agostu.
Fiesta de Santa Águeda
5 de febreru.
Romería de San Isidro
Luciano Huidobro recueye, en 1945, la siguiente tradición: los vecinos alleguen añalmente a visitar la ermita del Benditu Cristu, como la llamen, y oyer misa ellí, onde se topa'l sepulcru de Pedro Paramón, según baxar a Sasamón na primer dominica del mes de xunu, p'asistir a la Misa Mayor, práutica inmemorial, que nun s'atayó más qu'un solu añu, nel cual careció'l so campu tal xarazada, que se perdió la collecha, polo cual volvieron a entamar la visita al añu siguiente.
Coto de caza menor
Númberu BU-10013. Constituyíu'l 16/01/1991. Superficie de 1 091,09 hai.[16]

Persones relevantes

[editar | editar la fonte]
Pedro Paramón
Posible fundador del pueblu (1100) y obispu de la sede transitoria de Sasamón. El 12 de mayu de 1883, según l'Archivu Diocesanu, revisóse'l so sepulcru na ermita de Villaux. La so memoria venerar nel pueblu.[4][11]


Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • La Sede transitoria de Sasamón y el so obispu Pedro Paramón. Luciano Huidobro Serna. 1949.
  • España Sagrada. Tomu XXVI. pg 456. Enrique Florez de Setién.
  • L'Obispáu de Burgos y Castiella Primitiva dende'l sieglu V al XIII, Madrid, Institutu de Valencia de D. Juan, 1935. Tomu III. Luciano Serrano.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. ↑ Códigu INE 257
  3. ↑ Megalitos nel espaciu. Moreno Gallu. 2001
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Pedrosa del Páramo nel porta de Románicu Dixital
  5. ↑ España Sagrada. Tomu XXVI. pg 456. Enrique Florez de Setién.
  6. ↑ España estremada en provincies ya intendencies .... Tomu I. pg 61. 1789
  7. ↑ Censu de población de les provincies y partíos de la Corona de Castiella, nel sieglu XVI. Pg. 212. Tomás González. 1829.
  8. ↑ Variaciones de los conceyos d'España dende 1842. Primer edición: ochobre 2008. Pg 70. Ministeriu d'Alministraciones Públiques. Secretaría Xeneral Téunica. NIPO: 326-08-017-8
  9. ↑ Diccionariu Xeográficu Estadísticu Históricu d'España y les sos Posesiones d'Ultramar. Tomu XII. pg 748-749. Pascual Madoz 1840.
  10. ↑ Anuariu del comerciu, de la industria, de la maxistratura y de l'alministración. nᵘ15. pg. 935. 1886.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 La Sede transitoria de Sasamón y el so obispu Pedro Paramón. Luciano Huidobro Serna. 1949.
  12. ↑ Portal de Pedrosa del Páramo. Monumentos y llugares d'interés
  13. ↑ Ermita de Villaux nel portal de Círculu Románicu
  14. ↑ «Marcuero o caseta de pastor en Pedrosa del Páramo». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-09-24.
  15. ↑ Actividaes de Garosa
  16. ↑ Llistáu de cotos de la provincia de Burgos. Xunta de Castiella y Lleón. 11/11/2013

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]