Rashi

Rashi
Vida
Nacimientu	Troyes[1], circa 1040
Nacionalidá	Reinu de Francia Francia [1]
Residencia	Troyes Worms Mainz
Muerte	Troyes[1], 13 de xunetu de 1105 (64/65 años)
Sepultura	Troyes
Familia
Padre	Yitzchak
Fíos/es	Yocheved Miriam
Estudios
Llingües falaes	hebréu francés
Alumnu de	Yaakov ben Yakar Yitzchak HaLevi Yitzchak ben Yehuda
Profesor de	Meir ben Samuel Rashbam ^(es) Shemaiah of Soissons Judah ben Nathan Simhah ben Samuel of Vitry ^(es)
Oficiu	rabín, científicu de la relixón
Trabayos destacaos	Rashi's commentary on the Torah ^(en) Rashi's commentary on the Talmud ^(en)
Creencies
Relixón	xudaísmu

Rashi ye'l acrónimu n'hebréu de רבי שלמה יצחקי (Rabi Shlomo Yitzjaki^[2]), o רבי שלמה ירחי Rabi Shlomo Yarji. Nació y morrió en Troyes, Francia (1040-1105).^[3]

Rashi ta consideráu como'l más escelsu comentarista de la Biblia y el Talmud, unu de los más grandes eruditos y llexisladores en materia de llei xudía^[3] según un espertu en llingua hebrea.

Vida

Rashi casóse a bien temprana edá y viaxó a Worms y Mainz onde permaneció ocho años n'importantes centros d'enseñanza xudía n'Alemaña. La so conocencia de les fontes relixoses n'hebréu y araméu viose arriquecíu gracies al so accesu a documentos escritos en francés y alemán. A los 25 años tornó a Troyes onde empezó la so carrera como maestru y escritor. Poco dempués entamó la so propia escuela na que cientos d'estudiantes recibieron los beneficios de la so vasta erudición y del so particular métodu interpretativu.

Los sos últimos años de vida viéronse afeutaos poles masacres cometíes contra familiares y amigos na primera Cruzada (1095-96).^[4] Mientres esti periodu tresfirió'l so Bet Hamidrash (casa d'estudiu) a Worms. Los sos descendientes, herederos d'esta cultura, fundaron les escuela de comentaristes conocida como Tosafista, que'l so nome deriva del raigañu hebréu que significa «amestar».

Obra y legáu

Rashi realizó comentarios sobre la Torá^[5] y el Talmud al traviés d'un meticuloso analís del llinguaxe de los testos. Filologista y llingüista, derivó los sos principios gramáticos de la lliteratura rabínica y de los trabayos n'hebréu d'escritores sefardinos. Utilizó un llinguaxe concisu y direutu y n'ocasiones dio esplicación a un problema con una sola pallabra.^[6]

La sabiduría secular y relixosa contenida nos sos escritos influyó na vida d'una tremera de xudíos. Ello ye que a partir de 1475 cuando ye publicáu'l so primer comentariu,^[7] la mayoría de los testos bíblicos y talmúdicos editaos incluyeron los sos apurras, arriqueciendo la imaxinación y nutriendo l'espíritu de les xeneraciones posteriores.

Pa simplificar los sos comentarios Rashi esplicó'l significáu lliteral de les pallabres con términos senciellos y esclarió el conteníu del versículu al que se refería. L'usu del idioma vernáculu foi otra de les sos carauterístiques. Cuando duldaba si un términu n'hebréu o araméu sería entendíu traducir al francés^[6] o utilizaba dibuxos ya ilustraciones gráfiques. Cuando nun tenía la certidume del significáu d'un testu citaba a dalguna autoridá rabínica.

Rashi ye consideráu un guía pal pueblu xudíu y los sos apurras beneficiaron a munches xeneraciones d'estudiantes y fomentaron nueves árees d'estudiu ya investigación hasta los nuesos díes.

Nel comentariu de tosafot ye llamáu cuando lo citen a Rashi como «Kuntras» que significa copilación, moteyar asina porque él acostumaba a responder en pequeñes notes ensin identificase, toa entruga que surdía nel estudiu y nun atopaben solución, a otru día atopaben aquella nota na mesa d'estudios.

Rashi ye unu de los escasos eruditos xudíos medievales que dexaron la so buelga nel mundu cristianu al influyir, al traviés de Nicolás de Llira, la traducción de la Biblia por Lutero.^[3] La Biblia luterana integra en particular un comentariu de Nicolás de Llira qu'atribúi a "los xudíos" (esto ye, de fechu a Rashi que fuera'l primeru en sostener la tesis), la idea de que'l fin del Deuteronomiu nun puede ser obra de Moisés, yá que narra la so propia muerte, sinón solo de Xosué.^[8]

«Escritura Rashi»

Artículu principal: Escritura Rashi

Alfabetu hebréu n'escritura Rashi [derecha a esquierda].

El tipu de lletra semi cursiva nel que los comentarios de Rashi son impresos tantu nel Talmud como nel Tanak llámase-y de cutiu como «Escritura Rashi».^[9] Pero Rashi nunca usó esta escritura: el tipu de lletra ta basáu na escritura manuscrito semi cursiva sefardita del sieglu XV. Los tipógrafos primitivos empezaron a usar esti tipu de lletra pa estremar los comentarios de Rashi del cuerpu principal del Mikraot Gedolot y del Talmud, pa los que s'usó'l tipu hebréu cuadráu.

Referencies

1. Identificador GND: 118598325. Afirmao en: Catalog of the German National Library. Data de consulta: 15 abril 2023. Llingua de la obra o nome: alemán.
2. «Rashi». MyJewishLearning.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-12.
3. Singer y Adler, 1901, p. 328.
4. Singer y Adler, 1901, p. 325.
5. «Rashi Rabi Shlomo ben Itzjak (1040-1105)». Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.
6. Singer y Adler, 1901, p. 326.
7. Korin, Moshé. «Rashi: L'exéxeta xudíu de tolos tiempos».
8. Ginzburg, Carlo (2011). La Lettre tue. Sur quelques implications de la deuxième épître aux Corinthiens, 2, 3.6. Critique. EAN13: 9782707321794. ISBN 9782707321794. 
9. Roth, Cecil; Wigoder, Geoffery (1970) The New Standard Jewish Encyclopedia. Garden City, NY: Doubleday & Company, páx. 1602.

Bibliografía

• Singer, Isidore; Adler, Cyrus (1901). The Jewish Encyclopedia: A Descriptive Record of the History, Religion, Literature, and Customs of the Jewish People from the Earliest Times to the Present Day. New York: Funk & Wagnalls.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Rashi.