Rosa María Sardá Tàmaro (30 de xunetu de 1941, Barcelona – 11 de xunu de 2020, Barcelona) foi una actriz, humorista, presentadora y direutora teatral española. Empezó como actriz risible, rexistru que nos últimos años combinó col d'intérprete dramática en castellán y en catalán.
Nacida en Barcelona, Sardà pertenez a una familia de persones del espectáculu: tuvo casada col tamién actor Josep Maria Mainat, miembru del tríu risible La Trinca, y ye hermana mayor del periodista Javier Sardà.[10] Tien tres hermanos más, unu d'ellos, finó por culpa del sida nos años 1980.[11] Tien un fíu actor, Pol Mainat,[12] col que coincidió en Abuela de verano.
De formación autodidacta, empezó a faer teatru d'aficionaos nel barriu d'Horta. En 1962 pasó al teatru profesional, a la compañía de Dora Santacreu y Carlos Lucena, cola obra Cena de matrimonios, d'Alfonso Paso y, d'esta mesma compañía, pasó a la d'Alejandro Ulloa y, darréu, tamién a la de Pau Garsaball, cola obra En Baldiri de la Mariña.
Con posterioridá, dio'l saltu nel campu televisivo (en 1975, protagoniza Una vella, coneguda golor, basada na obra de Josep Maria Benet, y 1979 presenta'l programa Festa amb Rosa Maria Sardà) y el cinematográficu (con El vicariu de Olot, de Ventura Pons).
Destacó nel cine nos últimos años de la década de 1980, dómina na que participó en películes como Moros y cristianos (1987), de Luis García Berlanga,[10] y en programes pa televisión n'España como Olé los tos videos y Ende te quiero ver, onde amás de presentar, ellaboró y supervisó los guiones y dirixó ya interpretó los distintos sketchs,[13] y fixo'l so debú como direutora de teatru con Ai carai! (1989), comedia del dramaturgu Josep Maria Benet.[14]
Na década de 1990 trabayó con Fernando Colomo en El efecto mariposa, con Ventura Pons en Afalagos y Amigu/Amáu, con Francesc Betriu en La duquesa colorada y con Fernando Trueba en La niña de tus ojos, siendo candidata al Premiu Goya a la meyor interpretación femenina de repartu, premiu que ganaría dos veces por ¿Por qué lo llaman amor cuando quieren decir sexo?, de Manuel Gómez Pereira, y Ensin vergüenza, de Joaquín Oristrell.[15]
Amás, foi maestra de ceremonies de los Premios Goya en trés causes, en 1993, 1998 y 2001 y remaneció como presentadora a la fin de la Gala de 2009 y 2010.
Nos últimos años la so carrera tuvo más amestada al teatru, onde destaquen dellos papeles como'l de la doctora Vivan Bearing en Wit (2004), de Margaret Edson y en La casa de Bernarda Alba (2009), de Federico García Lorca, interpretando'l papel de Poncia xunto a Nuria Espert.
Con tou, siguió participando en filmes tan reconocíos como Todo sobre mi madre (1999) de Pedro Almodóvar, Te doi los mios güeyos (2003) d'Icíar Bollaín y Ocho apellidos catalanes (2015) d'Emilio Martínez-Lázaro.
En 2017 arrenunció a la Cruz de Sant Jordi, que-y concediera la Generalitat de Cataluña en 1994.[16]
Morrió en Barcelona el 11 de xunu de 2020 a los 78 años por mor d'un cáncanu linfáticu que carecía dende 2014.[17]
Llista incompleta[18]
Añu | Categoría | Película | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
1993 | Meyor interpretación femenina de repartu | ¿Por qué lo llaman amor cuando quieren decir sexo? | Ganadora | [15] |
1998 | Meyor interpretación femenina de repartu | La niña de tus ojos | Candidata | |
2001 | Meyor interpretación femenina de repartu | Ensin vergüenza | Ganadora |
Añu | Categoría | Película/TV/Montaxe | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
1982 | Meyor llabor teatral | Duet per a violí Yo baxo na próxima, ¿y usté? |
Candidata | [19] |
1984 | Fotogrames de Plata al meyor intérprete de televisión Meyor intérprete de televisión | Ende te quiero ver | Candidata | |
1993 | Meyor actriz de cine | La fiebre del oru | Finalista | |
2003 | Meyor actriz de teatru | Wit | Ganadora | |
2005 | Meyor actriz de televisión | Abuela de verano | Candidata |
Añu | Categoría | Película/TV/Montaxe | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
1998 | Meyor interpretación secundaria de cine | La niña de tus ojos | Candidata | [19] |
1999 | Meyor interpretación de repartu de cine | Todo sobre mi madre | Candidata | |
2001 | Meyor interpretación de repartu de cine | Ensin vergüenza | Ganadora | [20] |
2005 | Meyor actriz protagonista de televisión | Abuela de verano | Candidata | [21] |
2009 | Meyor actriz protagonista de teatru | La casa de Bernarda Alba | Ganadora | [22] |
Añu | Categoría | Película | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
2001 | Meyor actriz secundaria | Ensin vergüenza | Candidata | [19] |
Añu | Categoría | TV | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
2001 | Meyor interpretación femenina | Les amargoses llárimes de Petra von Kant | Candidata | [19] |
2002 | Meyor interpretación femenina | Una pareya abierta | Candidata |
Añu | Categoría | TV | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
1984 | Meyor presentadora | Ende te quiero ver | Ganadora | [19] |
Añu | Categoría | Película/Montaje | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
1997 | Meyor actriz catalana de cine | Actrices (ex aequo) | Ganadora | [19] |
1998 | Meyor actriz catalana de cine | Afalagos | Candidata | |
2002 | Meyor actriz catalana de cine | A la mio madre gústenlu les muyeres | Candidata | |
2004 | Meyor actriz catalana de teatru | Wit | Ganadora | |
2009 | Meyor actriz catalana de teatru | La casa de Bernarda Alba | Candidata |
Añu | Categoría | Montaxe | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
2005 | Meyor actriz protagonista | Wit | Ganadora | [23] |
2009 | Meyor actriz protagonista | La casa de Bernarda Alba | Candidata | [24] |
2015 | Max d'Honor | - | Ganadora | [25] |
Añu | Categoría | Película | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
2001 | Premiu Jameson del públicu a la meyor actriz europea | Anita nun pierde'l tren | Candidata | [19] |
Añu | Categoría | Película | Resultáu | Ref. |
---|---|---|---|---|
2010 | Violette d'Or a la meyor actriz | La vida empieza hoy (ex aequo) | Ganadora | [26] |
Premiu d'Honor (2007), del Festival de Cinema en Valencià.