Tapioles | |
---|---|
Alministración | |
País | España |
Autonomía | Castiella y Lleón |
Provincia | provincia de Zamora |
Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Tapioles (es) | José García Badallo |
Nome oficial | Tapioles (es)[1] |
Códigu postal |
49639 |
Xeografía | |
Coordenaes | 41°51′27″N 5°29′47″W / 41.8575°N 5.4963888888889°O |
Superficie | 27.64 km² |
Altitú | 686 m[2] |
Llenda con | Villalpando, Villárdiga, Revellinos de Campos y Cerecinos de Campos |
Demografía | |
Población |
133 hab. (2023) - 88 homes (2019) - 62 muyeres (2019) |
Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora |
Densidá | 4,81 hab/km² |
Tapioles ye un conceyu d'español de la provincia de Zamora, na comunidá autónoma de Castiella y Llión.[3]
Atópase enclaváu na contorna de la Tierra de Campos, na zona nordeste de la provincia de Zamora. Nel so términu predominen les nidies llanures, nes que nun suelen superase los estragales de los 725-850 m, con presencia de dalgún oteru o cuetu testimonial. Como'l restu de conceyos de la so redolada, el so términu tien una clara vocación cerealística.
El regueru de Cerecinos de Campos, denomináu'l regueru o la ría, arredola los campos de Tapioles, y desagua nel Valderaduey nel términu de Villárdiga.
El pueblu y el so términu municipal tán integraos na reserva de Natural de les Llagunes de Villafáfila yá que ente Villafáfila, Tapioles de Campos y Villarín de Campos atopen estes. Estes llagunes son de calter salín y pueden estremase principalmente tres llagunes: les Llagunes Salines de Villarín, Llaguna de Salina Grande y Llaguna de Barillos.
Tapioles forma parte de la Mancomunidá Intermunicipal del Raso de Villalpando xunto con otros dolce conceyos de la la Tierra de Campos de la provincia de Zamora. Esti consorciu de conceyos, a pesar de que se autodenomina mancomunidá, nun tien tal naturaleza, consistiendo la so finalidá na esplotación del monte públicu denomináu'l «Raso de Villalpando», esti postreru declaráu nel añu 2000 d'utilidá pública.[4]
El monte del «Raso de Villalpando» asítiase nel términu municipal de Villalpando y tien una superficie total de 1.654 hectárees de les cualos 90 pertenecen a enclavaos. Tien calter patrimonial y aprovechamientu comunal, tando consorciado col númberu d'Repartu 3028. Les bases del Consorciu, ente'l Patrimoniu Forestal del Estáu y la Mancomunidá de Raso de Villalpando fueron aprobaes con fecha 13 de febreru de 1948, anque los sos oríxenes remontar a finales del sieglu X o principios del sieglu XI por donación de los reis lleoneses, posiblemente Alfonsu V, a Villalpando, por aquella dómina cabeza del alfoz, y a les aldegues del mesmu.[5]
Dende un puntu de vista botánicu, tratar d'un monte pobláu por especies como'l pinus pinea y pinus pinaster, anque tamién esisten rodales de pinus nigra. Tópase presente'l quercus rotundifolia y de manera bien aisllada crataegus monogyna, cistus ladaniferus y populifolius según chamaespartium tridentatum.
La presencia humana nestes tierres foi bien temprana, según los afayos.[6][7] Nos empiezos de la hestoria, los vacceos, llabradores que cultivaben ceberes, vivíen nesta zona. Los romanos llegaron más tarde, trazando les sos víes ya instalándose pela redolada, pa siguir cola antigua esplotación del sal de les güelgues.
Tres la invasión musulmana y el surdimientu de los reinos cristianos, va ser Alfonsu III de Llión quien intente consolidar los sos dominios, empecipiando la repoblación con xentes de variaos oríxenes, que van dir ocupando y nomando los ermos. El nome de Tapioles paez derivar d'una forma de construcción típica de la zona, el tapial, murios de folla amasao y empisonáu ente tablones. Apaez mentáu yá con esi nome nel sieglu X. El rei de Llión Alfonsu V donó Tapioles a principios del sieglu XI al conde Don Munio, señor de Villalpando. Más tarde, unu d'el so herederos donar nel añu 1032 al monesteriu de San Antonino, nes riberes del ríu Esla, cerca de Coyanza.[8]
Nel sieglu XIV Tapioles pasó a manes de los Fernández de Velasco, pasando por esti fechu a integrar la denomada «Provincia de les Tierres del Condestable».[9] Sicasí, tres la perda de la condestabilía de los Velasco en 1711, Tapioles, xunto al restu de la Tierra de Villalpando, dexó de pertenecer a la Provincia de les Tierres del Condestable, pasando a faelo de Llión, en que la so provincia apaez integráu en 1786 nel mapa de Tomás López tituláu ‘Mapa xeográficu d'una parte de la provincia de Llión’.[10]
Cola división territorial d'España en 1833, Tapioles quedó adscritu primeramente nel partíu xudicial de Medina de Rioseco, na provincia de Valladolid,[11] magar tres les reclamaciones de los conceyos del área villalpandina, quedó dafechu integráu a partir de 1858 na provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa, que, como toles rexones españoles de la dómina, escarecía de competencies alministratives.[12]Tres la constitución de 1978, esti conceyu pasó a formar parte en 1983 de la comunidá autónoma de Castiella y Llión, en cuantes que pertenecíen a la provincia de Zamora.[13]
Gráfica d'evolución demográfica de Tapioles ente 1900 y 2017 |
Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
El conceyu ye conocíu pola ellaboración de quesu zamorano d'oveya.[14]
Tuvo una ilesia medieval soportalada que foi derruida na década de los años 1970. D'esti antiguu templu, de noble construcción románica en lladriyu, caltiénse namái la base del llargu pórticu y parte de los sos bienes muebles. Asina, caltiénse un notable retablu d'estilu barrocu con interesantes relieves que representen delles escenes de la Pasión y los martirios de San Andrés y San Pablo. Tamién se caltién una imaxe de Cristu, d'aires góticos, de tamañu pequeñu y cola cabeza delladiada. Destaca, sobremanera la imaxe de vistir de la patrona, la Virxe de los Rayos, interesada advocación mariana, yá que representa en realidá a Santa Ana, cola Virxe neña nos sos brazos.