Uharte Arakil
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
 Uharte Arakil | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Comunidá foral |  Navarra | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Huarte-Araquil (es)  | Javier Rodriguez Astiz | ||
| Nome oficial | Uharte Arakil (eu)[1] | ||
| Códigu postal |
31840 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°55′15″N 1°58′09″W / 42.92093712°N 1.96906303°O | ||
  Uharte Arakil Uharte Arakil (España) | |||
| Superficie | 38 km² | ||
| Altitú | 471 m | ||
| Llenda con | Arruazu, Irañeta, Lakuntza, Arakil, Ergoiena y Larraun | ||
| Demografía | |||
| Población |
791 hab. (2024) - 429 homes (2019) - 376 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0.12% de Navarra | ||
| Densidá | 20,82 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
Uharte Arakil ye un conceyu de la Comunidá Foral de Navarra, asitiáu na Merindad de Pamplona, na contorna de Sakana, nel valle del Arakil, a los pies de San Miguel de Aralar y a 32 km de la capital de la comunidá, Pamplona. La so población ye de 791 habitantes (2024)[2][3].
Topónimu
[editar | editar la fonte]El topónimu Uharte provién de la espresión en llingua vasca ur arte ('ente agües'). N'euskera modernu esiste la pallabra uharte o ugarte con esi mesmu orixe etimolóxicu. El so significáu más habitual ye'l de 'isla', pero tamién puede significar ente agües', 'entrambasaguas', 'llugar asitiáu ente dos ríos confluentes'. Esisten numberosos llugares en Navarra y el País Vascu que presenten esti nome o una variante similar, tando xeneralmente allugaos en confluencias de ríu o en meandros.
La villa de Uharte Arakil fundar nun allugamientu estratéxicu, nun estrechamientu de la Sakana y sofitándose nun meandro del ríu Arakil que sirvía p'ayudar na defensa de la población. La población estendióse anguaño fora de les llendes del meandro del Arakil onde s'estableció orixinalmente.
En 1268 ye mentada como Huart, depués Uart (1350), Uart de Valo d'Arakil (1366), Ugarte Arakil (1701) y Hugarte Arakil (1708). Históricamente la villa llevó pos nel so nome l'apellativu de Arakil que ye'l nome del valle nel que s'asitia'l conceyu y de que la so xurisdicción esgazar nel sieglu XIV. Ye necesariu esto yá que esiste otra llocalidá homónima en Navarra: Uharte.
Uharte Arakil ye anguaño'l nome oficial de la villa, dempués de que'l 8 de xunu de 1992 por aciu decretu foral 212/1992 afitara Uharte Arakil como'l so nome oficial.
Demografía
[editar | editar la fonte]| 1897 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 838 | 882 | 866 | 821 | 812 | 750 | 722 | 766 | 842 | 856 | 853 | 785 | 828 |
Llingua
[editar | editar la fonte]n'Uharte Arakil, l'idioma mayoritariu ye'l castellanu, pero hai una gran parte de los habitantes d'esti pueblu (xeneralmente nuevos), que falen un dialeutu vascu d'Uharte y l'euskera batúa.
Cultura
[editar | editar la fonte]Nesta llocalidá celebra'l Día del Pastor, catalogada como Fiesta d'interés turísticu en Navarra.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Euskaltzaindia.
- ↑ Afirmao en: Padrón municipal de España de 2024. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2024.
- ↑ oficina de rexistru
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Uharte Arakil.- Uharte Arakil - Información de Pueblos de la Sakana *
Uharte Arakil (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). - Información de Pueblos d'España * Uharte Arakil - Gobiernu de Navarra - Información y Datos de Conceyos
Datos: Q1647888- Multimedia: Uharte-Arakil