Villárdiga | |
---|---|
Alministración | |
País | España |
Autonomía | Castiella y Lleón |
Provincia | provincia de Zamora |
Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Villárdiga (es) | José Luis Ruiz Vidal |
Nome oficial | Villárdiga (es)[1] |
Códigu postal |
49129 |
Xeografía | |
Coordenaes | 41°49′09″N 5°27′50″W / 41.819166666667°N 5.4638888888889°O |
Superficie | 16.92 km² |
Altitú | 680 m[2] |
Llenda con | San Martín de Valderaduey, Villafáfila, Revellinos de Campos, Tapioles y Villalpando |
Demografía | |
Población |
62 hab. (2024) - 44 homes (2019) - 33 muyeres (2019) |
Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora |
Densidá | 3,66 hab/km² |
Villárdiga ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Zamora, na comunidá autónoma de Castiella y Llión.[3]
La so proximidá con San Martín de Valderaduey fai que los dos pueblos paezan unu, y como diz un refrán popular "San Martín y Villárdiga dos llugares son, que dende lloñe paecen la lluna y el sol".
Conocida dende'l s XII como "Villa Ardega" qu'equival a villa qu'esta na ribera del regatu buelguizu, cerca del ríu, que tien enforma llagano.
Les primeres muertes de presencia humana nel términu daten de dómina vaccea, datando de la mesma los afayos atopaos nel Tesu de los Lladriyos, ente los que se cunta una necrópolis.
La denominación de Villárdiga data del sieglu X y en 1130 yera pueblu feudatario del monesteriu de Villacete de Belver de los Montes. Coles mesmes, nos sieglos XII y XIII Villárdiga foi tenencia de la Orde del Temple, de la cual llegó a encabezar una encomienda,[4] integrándose darréu na xurisdicción de Villalpando, siendo'l so señor nel sieglu XIV Arnao Solier, tamién señor de Villalpando, donándolo en 1371 a Barnar de Bartes, el so vasallu, dambos d'orixe francés.[5]
Darréu, se reintegró nel alfoz de Villalpando, pasando a manes de los Fernández de Velasco, y con ello a integrar la denomada Provincia de les Tierres del Condestable.[6] Sicasí, tres la perda de la condestabilía de los Velasco en 1711, Villárdiga, xunto al restu de la Tierra de Villalpando, dexó de pertenecer a la Provincia de les Tierres del Condestable, pasando a faelo de Llión, en que la so provincia apaez integráu en 1786 nel mapa de Tomás López tituláu ‘Mapa xeográficu d'una parte de la provincia de Llión’.[7]
Al crease les actuales provincies en 1833, Villárdiga quedó adscritu primeramente al partíu xudicial de Medina de Rioseco, na provincia de Valladolid,[8] magar tres les reclamaciones de los conceyos del área villalpandina, quedó dafechu integráu a partir de 1858 na provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa,[9] la cual, como toles rexones españoles de la dómina, escarecía de competencies alministratives.[8] Tres la constitución de 1978, esti conceyu pasó a formar parte en 1983 de la comunidá autónoma de Castiella y Llión, en cuantes que pertenecíen a la provincia de Zamora.[10]
Gráfica d'evolución demográfica de Villárdiga ente 1900 y 2017 |
Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
Villárdiga forma parte de la Mancomunidá Intermunicipal del Raso de Villalpando xunto con otros dolce conceyos de la Tierra de Campos de la provincia de Zamora. Esti consorciu de conceyos, a pesar de que se autodenomina mancomunidá, nun tien tal naturaleza, consistiendo la so finalidá na esplotación del monte públicu denomináu'l "Raso de Villalpando", esti postreru declaráu nel añu 2000 d'utilidá pública.[11]
El monte del "Raso de Villalpando" asítiase nel términu municipal de Villalpando y tien una superficie total de 1.654 hectárees de les cualos 90 pertenecen a enclavaos. Tien calter patrimonial y aprovechamientu comunal, tando consorciado col númberu d'Repartu 3028. Les bases del Consorciu, ente'l Patrimoniu Forestal del Estáu y la Mancomunidá de Raso de Villalpando fueron aprobaes con fecha 13 de febreru de 1948, anque los sos oríxenes remontar a finales del sieglu X o principios del sieglu XI por donación de los reis lleoneses, posiblemente Alfonsu V, a Villalpando, por aquella dómina cabeza del alfoz, y a les aldegues del mesmu.[12]
Dende un puntu de vista botánicu, tratar d'un monte pobláu por especies como'l pinus pinea y pinus pinaster, anque tamién esisten rodales de pinus nigra. Tópase presente'l quercus rotundifolia y de manera bien aisllada crataegus monogyna, cistus ladaniferus y populifolius según chamaespartium tridentatum.
Villárdiga festexa a la Virxe del Carmen o de los Pastores (8 de setiembre), constituyendo la so fiesta Mayor. Coles mesmes, festexar a San Isidro, (15 de mayu) con misa, procesión hasta la Cuesta de San Isidro y bendición de campos.