Xosé Bonaparte (francés: Joseph-Napoléon Bonaparte; 7 de xineru de 1768, Corte – 28 de xunetu de 1844, Florencia), más conocíu como Xosé I Bonaparte, Xosé Napoleón I y de forma despreciatible «Pepe Botella» (llamátigu utilizáu polos patriotes españoles defensores de los derechos de Fernando VII mientres la Guerra d'Independencia d'España, 1808-1814) foi un políticu, diplomáticu y abogáu francés, hermanu mayor de Napoleón Bonaparte, diputáu por Córcega nel Conseyu de los Quinientos (1797-1799) y secretariu del mesmu, y nuevamente nel Cuerpu Llexislativu (1799-1800), ministru plenipotenciario y miembru del Conseyu d'Estáu (1800-1804), príncipe y gran elector del Primer Imperiu Francés (1804-1806), rei de Nápoles ente'l 30 marzu de 1806 y el 5 de xunetu de 1808 col nome de Xosé I y rei d'España ente'l 6 de xunetu de 1808 y el 11 d'avientu de 1813 col nome de Xosé Napoleón I.[7][8][9][10][11]
N'España, la so proclamación como monarca foi bastiada pola medría de la violencia que siguió al episodiu del Llevantamientu del 2 de mayu y remató un periodu de convulsiones ya intrigues polítiques socatraes pola estratexa del emperador Napoleón I para llograr l'abdicación del tronu de la dinastía reinante de Carlos IV d'España asegurando la influencia y primacía del Primer Imperiu Francés y amontando la dependencia española para colos intereses políticos, económicos y militares bonapartistas, en desterciu de les sos naciones enemigues, principalmente Portugal y Gran Bretaña. Sicasí, lloñe de llograr una llexitimación énte la mayoría de la opinión pública y de frenar la dinámica d'enfrentamientu armáu, esta proclamación foi refugada polos órganos de poder autóctonos como'l Conseyu de Castiella y la Xunta Suprema Central y más palantre, poles Cortes aconceyaes en Cádiz, decidiendo la xeneralización del conflictu de la Guerra de la Independencia Española. Nesti contestu, el gobiernu de Xosé I Bonaparte, que tenía d'estremase pol so calter reformista surdíu de la Carta de Bayona, solo pudo exercese nes árees sol control militar del Exércitu imperial, y anque la mayor parte de les sos acciones nun pudieron concretase énte'l continuu hostigamiento o fueron derogaes mientres el reináu de Fernando VII d'España, otres perduraron, como les meyores d'urbanismu en delles ciudaes.
Xosé Bonaparte nació en Corte, na islla de Córcega'l 7 de xineru de 1768, siendo bautizáu col nome de Giuseppe Napoleone Buonaparte. Yera fíu de Carlo Buonaparte y María Letizia Ramolino y hermanu mayor del futuru emperador Napoleón Bonaparte. Estudió lleis en Pisa (Italia). El 1 d'agostu de 1794 casóse en Cuges--yos-Pins (Boques del Ródano) con Marie Julie Clary, fía d'un comerciante de Marsella, cola que tendría trés fíes: Julia Josefina Bonaparte (1796), que nun sobrevivió, Zenaida Leticia Julia (1801-1854) y Carlota Napoleona (1802-1839).
Tres les abdicaciones de Bayona el 5 de mayu de 1808, los derechos sobro la Corona Española recayeron sobro l'emperador, quien el 6 de xunu publicó'l decretu de nomamientu del so hermanu mayor como Rei d'España. Sicasí, el reináu efectivu de Xosé I, premier et dernier ("primeru y postreru") como lu llamó nos sos Mémoires el xeneral Thiébault, empezó'l 7 de xunetu de 1808 dempués de xurar la nueva Constitución y de recibir, darréu, el xuramentu de fidelidá de los componentes de la xunta española de Bayona.
Predecesor: Fernando I |
Rei de Nápoles | Sucesor: Joaquín I |
Predecesor: Fernandu VII |
Rei d'España (Non reconocíu ni por les Cortes españoles ni por les xuntes indianes) 1808-1813 |
Sucesor: Fernandu VII |
Predecesor: Napoleón II |
Emperador titular de los franceses 1832-1844 |
Sucesor: Lluis I |
<ref>
ye inválida; el nome «95837c155af43d4df8d73b584333d21fbb900877» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
Predecesor: Fernandu VII |
Rei d'España 1808 - 1813 |
Socesor: Fernandu VII |