Achatina

Achatina
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Ranqsız:
İlkağızlılar
Ranqsız:
Spiralia
Tipüstü:
Spirallılar
Tip:
Molyusklar
???:
Achatina
Beynəlxalq elmi adı

Axatina, Achatinidae fəsiləsinə aid orta və çox iri, hava ilə nəfəs alan, tropik quru ilbizləri, yerüstü qarınayaqlı mollyuskalar cinsidir.[3]

Ümumi xüsusiyyətlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Axatina ilbizləri təsir edici ölçüləri ilə xarakterizə olunur və öz sinfinin ən böyük nümayəndələri hesab olunur.[3][4]

Nəhəng Afrika quru ilbizi (Achatina fulica) Ranomafana Milli Parkı, Madaqaskar

İlbizin ağzında qidanı üyütmək üçün istifadə edilən təxminən 25 min diş vardır.

Asetonun, benzinin, spirtin xüsusi qoxularını və sairəni Axatina 4 santimetr, yemək aromalarını isə 2 metr məsafədən hiss edir.

Molyuska regenerasiya prosesi ilə xarakterizə olunur — zaman keçdikcə yalnız zədələnmiş toxumaları deyil, həm də itirilmiş orqanları bərpa olunur.

Ölçü diapazonu və struktur müxtəlifliyi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Axatina ilbizləri ən böyük quru qarınqabağıdır. Təbii mühitdə və ya ona mümkün qədər yaxın şəraitdə onların uzunluğu 25 santimetrə qədər, qabıq isə 30 santimetrə qədər böyüyür. Bu mollyuskaların orta ölçüsü 12 ilə 15 santimetr arasında dəyişir.

Yetkin bir Axatina 150–250 qram ağırlığında olur. Bu göstərici birbaşa saxlanma şəraitindən asılıdır.[5]

Növlərin yayılması

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Böyük Səhradan cənubdakı Afrikasında 200-ə yaxın Achatinidae növü var. Bəzi növlər ölçüsünə və rənglərınə görə terrarium heyvanları kimi saxlanılır.

Növlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Achatina cinsinə aid növlərə aşağıdakılar daxildir:

  • Achatina achatina Linnaeus, 1758 və ya Qərbi Afrikadan (Liberiyadan Nigeriyaya qədər) gələn nəhəng Afrika ilbizi, əqiq ilbizi və ya Qana pələngi ilbizi böyüyərək yer üzündəki ən böyük quru ilbizi olur.
  • Achatina ampullacea Böttger, 1910
  • Achatina balteata Reeve, 1849 — Kamerundan Mərkəzi Anqolaya qədər.
  • Achatina bandeirana Morelet, 1866
  • Achatina bayaona Morelet, 1866
  • Achatina bayoli Morelet, 1888
  • Achatina bisculpta E. A. Smith, 1878
  • Achatina Connollyi Preston, 1912
  • Achatina coroca Bruggen, 1978
  • Achatina craveni E. A. Smith, 1881 — Konqo, Tanzaniya.
  • Achatina dammarensis L. Pfeiffer, 1870 — Botsvana
  • Achatina dohrniana L. Pfeiffer, 1870
  • Achatina greyi Da Costa, 1907
  • Achatina hortensiae Morelet, 1866
  • Achatina inaequalis L. Pfeiffer, 1855
  • Achatina iostoma L. Pfeiffer, 1854 — Kamerun
  • Achatina morrelli Preston, 1905
  • Achatina obscura Da Costa, 1907
  • Achatina osborni Pilsbry, 1919
  • Achatina passargei von Martens, 1900
  • Achatina perfecta Morelet, 1867
  • Achatina pfeifferi Dunker, 1845
  • Achatina polychroa Morelet, 1866
  • Achatina randabeli Bourguignat, 1889
  • Achatina rugosa Putzeys, 1898
  • Achatina schinziana Mousson, 1888 — Botsvana
  • Achatina schweinfurthi von Martens, 1873 — Şərqi Afrika.
  • Achatina semisculpta Dunker, 1845 — Şərqi Afrika
  • Achatina Smithii Craven, 1881
  • Achatina spekei Dohrn, 1864
  • Achatina stuhlmanni von Martens, 1892 — Uqanda.
  • Achatina tavaresiana Morelet, 1866 — Anqola
  • Achatina tincta Reeve, 1842 — Konqo, Anqola
  • Achatina tracheia Connolly, 1929 — Cənub-Şərqi Afrika
  • Achatina transparens Da Costa, 1907
  • Achatina vignoniana Morelet, 1874
  • Achatina virgulata Da Costa, 1907
  • Achatina welwitschi Morelet, 1866
  • Achatina weynsi Dautzenberg, 1891 — Konqo

Təsnif edilmir:

  • Achatina vassei Germain, 1918 — Bu növün daxili anatomiyası məlum deyil və buna görə də 'Achatina' vassei-nin ümumi təsnifatı oluna bilməz.[6][7]

Sinonimliyə gətirilən növlər[8]

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Achatina allisa Reeve, 1849 Lissachatina allisa sinonimi L. Reeve, 1849
  • Achatina antourtourensis Crosse, 1879: Achatina immaculata Lamark, 1822 sinonimi, ing. Lissachatina immaculata sinonimi Lamark, 1822 (kiçik sinonim)
  • Achatina arctespirata Bourguignat, 1890: Achatina randabeli sinonimi
  • Achatina barbigera Morelet, 1866: Petriola marmoreanın sinonimi Reeve, 1850
  • Achatina bloyeti Bourguignat, 1890: Lissachatina bloyeti-nin sinonimi Bourguignat, 1890
  • Achatina capelloi Furtado, 1886: Lissachatina capelloi sinonimi Furtado, 1886
  • Achatina fulgurata Pfeiffer, 1853 — Seneqal: Achatina eleanorae sinonimi, Mead 1995
  • Achatina drakensbergensis Melvill & Ponsonby, 1897: Cochlitoma drakensbergensis sinonimi Melvill & Ponsonby, 1897
  • Achatina eleanorae Mead, 1995: Lissachatina eleanorae sinonimi Mead, 1995
  • Achatina ellioti E. A. Smith, 1895: Oreohomorus elliotinin sinonimi E. A. Smith, 1895
  • Achatina fulica Bowdich, 1822 və ya Şərqi Afrikadan olan nəhəng Şərqi Afrika ilbizi, bir çox tropik ölkələrdə ciddi zərərvericidir və bəzi hökumətlər tərəfindən invaziv növlər siyahısına salınmışdır: Lissachatina fulica (Bowdich, 1822) sinonimi
  • Achatina glaucina E. A. Smith, 1899: Lissachatina glaucina'nın sinonimi E. A. Smith, 1899
  • Achatina glutinosa Pfeiffer, 1854 — Mozambik: Lissachatina glutinosa sinonimi L. Pfeiffer, 1854
  • Achatina gruveli Dautzenberg, 1921: Achatina iostoma sinonimi L. Pfeiffer, 1854
  • Achatina gundlachi L. Pfeiffer, 1850: Geostilbia gundlachi sinonimi L. Pfeiffer, 1850
  • Achatina hamillei Petit de la Saussaye, 1859: Lissachatina fulica hamillei sinonimi Petit de la Saussaye, 1859
  • Achatina immaculata Lamark, 1822 — Cənub-Şərqi Afrika: Lissachatina immaculata sinonimi Lamark, 1822
  • Achatina iredalei Preston, 1910: Lissachatina allisa sinonimi Reeve, 1849
  • Achatina ivensi Furtado, 1886: Achatina pfeifferi sinonimi, Dunker 1845
  • Achatina johnstoni E. A. Smith, 1899: Lissachatina johnstoninin sinonimi E. A. Smith, 1899
  • Achatina kilimae Dautzenberg, 1908: Lissachatina kilimae sinonimi Dautzenberg, 1908
  • Achatina lowei Paiva, 1866: Amphorella oryza sinonimi R. T. Lowe, 1852
  • Achatina lechaptoisi Ancey, 1894: Lissachatina immaculata sinonimi Lamark, 1822
  • Achatina letourneuxi Bourguignat, 1879: Lissachatina fulica hamillei sinonimi Petit de la Saussaye, 1859
  • Achatina lhotellerii Bourguignat, 1879: Lissachatina zanzibarica'nın sinonimi Bourguignat, 1879
  • Achatina marginata Swainson, 1821:[4] Archachatina marginata sözünün sinonimi Swainson, 1821
  • Achatina milneedwardsiana Revoil, 1885: Lissachatina fulica hamillei-nin sinonimi Petit de la Saussaye, 1859
  • Achatina minima Siemaschko, 1847: Cochlicopa lubricella sinonimi Porro, 1838
  • Achatina monochromatica Pilsbry (Köhnəlmişdir Achatina achatina variasiyası, monoxromatik terminin köhnə tarixi sinonimi)
  • Achatina Moreletiana Deshayes, 1851: taxon inquirendum[7]
  • Achatina mulanjensis Crowley & Pain — Malavi: Achatina immaculata sinonimi, Lamark1822 (kiçik sinonimi)
  • Achatina nigella Morelet, 1867: Homorus nigellus sinonimi Morelet, 1867
  • Achatina nyikaensis Pilsbry, 1909 — Malavi: Bequaertina Pintoi sinonimi Bourguignat, 1889 (kiçik sinonimi)
  • Achatina panthera Férussac, 1832 — Zimbabve, Mavriki: Achatina immaculata sinonimi, Lamark 1822
  • Achatina pellucida L. Pfeiffer, 1840: Blauneria heteroclita sinonimi Montagu, 1808
  • Achatina purpurea Gmelin, 1790: Archachatina purpurea sinonimi Gmelin, 1790
  • Achatina raffrayi Jousseaume, 1883: Leptocallista raffrayi sinonimi Jousseaume, 1883
  • Achatina rediviva Mabille, 1901: Lissachatina fulica'nın sinonimi Bowdich, 1822
  • Achatina reticulata Pfeiffer, 1845 — Zanzibar: Lissachatina reticulata'nın sinonimi L. Pfeiffer, 1845
  • Achatina semitarum L. Pfeiffer, 1842: Laevaricella semitarum sinonimi L. Pfeiffer, 1842
  • Achatina sylvatica Putzeys, 1898 — Konqo: Leptocalina putzeysinin sinonimi Dautzenberg & Germain, 1914
  • Achatina varicosa Pfeiffer, 1845 — Cənubi Afrika: Cochlitoma varicosa sinonimi L. Pfeiffer, 1861
  • Achatina variegata Lamark, 1801: ing. Achatina achatina sinonimi Linnaeus, 1758
  • Achatina variegata minima variasiyası Germain, 1912: Achatina achatina elegans sinonimi Link, 1807
  • Achatina wildemani Dautzenberg, 1907: Leptocalina specularis sinonimi Morelet, 1866
  • Achatina yalaensis Germain, 1936: Oreohomorus connollyiin sinonimi Odhner, 1932
  • Achatina zanzibarica Bourguignat, 1879 — Tanzaniya: Lissachatina zanzibarica'nın sinonimi Bourguignat, 1879
  • Achatina zebra Bruguiere, 1792 — Cənubi Afrika: Koxlitoma zebrasının sinonimi Bruguière, 1792

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
  2. ↑ Qlobal Biomüxtəliflik Məlumat Mexanizmi (çd.). 2001.
  3. ↑ 1 2 "Achatina fulica (giant African land snail)". cabidigitallibrary.org. 2024-09-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2-09-2024.
  4. ↑ "Giant African land snail". Encyclopedia Britannica. 2024-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2-09-2024.
  5. ↑ "Achatina fulica giant african snail". Animal Diversity. 2024-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2-09-2024.
  6. ↑ "A new record of 'Achatina' vassei Germain, 1918 (Gastropoda, Pulmonata, Achatinidae) from Mozambique – an unsolved problem". Zoologische Mededelingen. 5-01-2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3-09-2024.
  7. ↑ 1 2 əlavə araşdırma tələb edən şübhəli heyvan növü
  8. ↑ "MolluscaBase taxon details". Mollusca Base. 2024-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3-09-2024.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]