Andeksa

Andeksa
Kimyəvi birləşmə
IUPAC Andexanet alfa
Brutto-
formul 		?
CAS 1262449-58-0
DrugBank DB14562
Təsnifatı
ATK V03AB38
Farmakokinetika
Metabolizm Öyrənilməyib
Yarımtəmizləmə dövrü 5 - 7 s
Dərman forması
?
İstifadə qaydası
Venadaxili inyeksiya

Andeksa (PRT064445, PRT4445, ing. Andexxa, andexanet alfa)— rivaroksaban və apiksaban (birbaşa laxtalanma faktoru Xa inhibitorları) antikoaqulyantları üçün venadaxili spesifik antidot. Preparat rekombinant inaktivləşdirilmiş Xa faktorunun məhluludur və qanaxmanın dayandırılması üçün istifadə olunur.[1]

Tarixi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Trombozun qarşısının alınması üçün antikoaqulyantların istifadəsi (ağciyər emboliyası, infarkt və işemik insultda daxildır) hemorragik insult da daxil olmaqla, həyati təhlükəsi olan qanaxmanın baş verməsi riski ilə əlaqələndirilir. Belə hallarda, antikoaqulyantın yaratdığı laxtalanma pozğunluğu çətinliklər yaradır və buna görə də qanaxmanı saxlamaq üçün antidotdan istifadə oluna bilər.[2] Varfarindən fərqli olaraq, nisbətən uzun müddət istifadə olunan spesifik antidotlar (rivaroksaban (Kcarelto) və apiksaban (Eliquis)) uzun müddət spesifik antaqonistə malik deyildilər. Bu dərmanları qəbul edərkən kəskin qanaxma halında qeyri-spesifik hemostatiklər (VII faktor konsentratları, protrombin kompleksi dərmanları, traneksam) istifadə olunur, lakin onların effektivliyi sübut edilməmişdir.[3]

Andeksin xüsusi antaqonisti əczaçılıq şirkəti Portola Pharmaceuticals (ABŞ) tərəfindən hazırlanmış və 2018-ci ilin may ayında FDA (Food and Drug Administration — Qida və dərman administrasiyası) tərəfindən tibbi istifadə üçün təsdiq edilmişdir. Preparat Avropa İttifaqında 2018-ci ilin sonunda təsdiqlənmişdir.[4]

Hərəkət mexanizmi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Andekca — protrombinə qarşı təbii katalitik fəaliyyətdən məhrum olan (gen mühəndisliyi üsulu ilə əldə edilmişdir) Xa insan faktorudur. Dərman "tələ reseptoru" kimi işləyir: andeksanın venadaxili infuziyası qan dövranında sərbəst rivaroksaban və apiksaban molekullarının[5] bağlanmasına səbəb olur və bununla da sonuncunun təbii Xa faktoruna inhibitor təsirinin qarşısını alır . Dərman həmçinin əlavə prokoaqulyant təsir göstərə bilən toxuma faktoru yolunun inhibitorunu bağlaya və təsirsiz hala gətirə bilir.[6] Nəticədə, davamlı qanaxmanın həyati təhlükəsi olduğu hallarda (məsələn, mərkəzi sinir sistemində qanaxma ilə) xüsusilə zəruri olan sürətli bir hemostatik təsir əldə edilir.

Andeksa, edoksaban (Liksiana),[7] betriksaban[8](Beviksa), heparin,[9] enoksaparin (Kleksan) və fondaparinuks[10] (Arikstra) kimi bəzi antikoaqulyantlara qarşı təsirlidir, lakin onların təsiri FDA tərəfindən təsdiq olunmayıb.[11]

Antikoaqulyantların reversiyasında Andeksanın fəaliyyəti
Göstərilən fəaliyyət FDA tərəfindən təsdiqlənmiş
Apiksaban [12][5] [13]
Rivaroksaban [12] [13]
Edoksaban [7]
Betriksaban [8]
Enoksaparin natrium [1][14][15]
Fondaparinuks [16]
Heparin [9]
Dabihatran eteksilat ❌N

Tətbiq rejimi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Dərmanın dozası antikoaqulyantın son qəbulunun vaxtı, növü və dozasından asılı olaraq hesablanır.[13] Andeksanın təsiri antidot qan dövranından çıxarıldıqdan qısa müddət sonra dayanır və buna görə də uzun müddətli mikrofluidik infuziya tələb olunur.

Əks təsiri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Nadir hallarda Andeksa istifadə etdikdən sonra yüngül infuziya reaksiyaları müşahidə edilə bilər. Xəstələrin kiçik bir hissəsində tromboz (o cümlədən ölümlə nəticələn) olmuşdur. Əksər hallarda tromboz, profilaktik antikoaqulyant tarixinin bərpasından bir müddət əvvəl trombotik ağırlaşmalar tarixi olan yüksək riskli xəstələrdə baş vermişdir. Dərmanın qəbulu ilə trombotik ağırlaşmaların inandırıcı əlaqəsi sübut olunmamışdır. Həmçinin, klinik sınaqlarda dərman qəbul edən 223 sağlam könüllü arasında heç bir tromboz hadisəsi qeydə alınmamışdır.[17]

Effektliyi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Andeksanın ANNEXA-R və ANNEXA-A (sağlam könüllülər)[12] sınaqlarında və ANNEXA-4 sınaqlarında (rivaroksaban, apiksaban və edoxaban qəbul edərkən güclü qanaxması olan xəstələr) effektivliyi tədqiq edilmişdir.[14]

Qiyməti

[redaktə | vikimətni redaktə et]

ABŞ-də birdəfəlik reversiya üçün tələb olunan dərmanın maksimal dozasının qiyməti 49500 dollara çatır.[18]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Genmin Lu, Francis R. DeGuzman, Stanley J. Hollenbach, Mark J. Karbarz, Keith Abe. A specific antidote for reversal of anticoagulation by direct and indirect inhibitors of coagulation factor Xa // Nature Medicine . 19 (4). 2013-4. 446—451. doi:10.1038/nm.3102. ISSN 1546-170X. 2018-10-26 tarixində arxivləşdirilib.
  2. ↑ Masahiro Yasaka. New Insights into Nonvitamin K Antagonist Oral Anticoagulants' Reversal of Intracerebral Hemorrhage // Frontiers of Neurology and Neuroscience . 37. 2015. 93—106. doi:10.1159/000437116. ISSN 1662-2804.
  3. ↑ "Пресс-релиз компании Pfizer". İstifadə tarixi: 2018-10-25.[ölü keçid]
  4. ↑ Young-A. Heo. Andexanet Alfa: First Global Approval // Drugs . 78 (10). 2018-7. 1049—1055. doi:10.1007/s40265-018-0940-4. ISSN 1179-1950.
  5. ↑ 1 2 Deborah Siegal, Genmin Lu, Janet M. Leeds, Mark Karbarz, Janice Castillo. Safety, pharmacokinetics, and reversal of apixaban anticoagulation with andexanet alfa // Blood Advances . 1 (ingilis) (21). 2017-09-26. 1827—1838. doi:10.1182/bloodadvances.2017007112. ISSN 2473-9537 2473-9529, 2473-9537 (#bad_issn).
  6. ↑ Atanur Ersayin, Aline Thomas, Landry Seyve, Nicole Thielens, Mathieu Castellan. Catalytically inactive Gla-domainless factor Xa binds to TFPI and restores ex vivo coagulation in hemophilia plasma // Haematologica . 102 (12). 12 2017. e483—e485. doi:10.3324/haematol.2017.174037. ISSN 1592-8721.
  7. ↑ 1 2 Genmin Lu, Polly Pine, Janet M. Leeds, Francis DeGuzman, Pratikhya Pratikhya. Andexanet alfa effectively reverses edoxaban anticoagulation effects and associated bleeding in a rabbit acute hemorrhage model // PloS One . 13 (3). 2018. e0195122. doi:10.1371/journal.pone.0195122. ISSN 1932-6203.
  8. ↑ 1 2 Mark Crowther, Genmin Lu, Janet M. Leeds, Joyce Lin, Pamela B. Conley. Reversal of Betrixaban-Induced Anticoagulation in Healthy Volunteers By Andexanet Alfa // {{|Blood (журнал)|Blood||Blood (journal)}} . 128 (ingilis) (22). {{|American Society of Hematology}}. 2016-12-02. 143—143. ISSN 1528-0020 0006-4971, 1528-0020 (#bad_issn).
  9. ↑ 1 2 Genmin Lu, Joyce Lin, John T. Curnutte, Pamela B. Conley. Reversal of Heparin-Induced Anticoagulation By Andexanet Alfa, a Universal Antidote for Factor Xa Inhibitors // {{|Blood (журнал)|Blood||Blood (journal)}} . 126 (ingilis) (23). {{|American Society of Hematology}}. 2015-12-03. 2329—2329. ISSN 1528-0020 0006-4971, 1528-0020 (#bad_issn).
  10. ↑ Reversal agents for NOACs: Connecting the dots // Indian Heart Journal . 68 (ingilis) (4). 2016-07-01. 559—563. doi:10.1016/j.ihj.2015.11.023. ISSN 0019-4832.
  11. ↑ "ANDEXXA (coagulation factor Xa (recombinant), inactivated-zhzo)". 2018-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-25.
  12. ↑ 1 2 3 Siegal, Deborah M.; Curnutte, John T.; Connolly, Stuart J.; Lu, Genmin; Conley, Pamela B.; Wiens, Brian L.; Mathur, Vandana S.; Castillo, Janice; Bronson, Michele D. Andexanet Alfa for the Reversal of Factor Xa Inhibitor Activity // [[|New England Journal of Medicine]] . 373 (ingilis). № 25. — 2015. — 17 dekabr. — 2413—2424. doi:10.1056/nejmoa1510991. ISSN 0028-4793. PMID 26559317.
  13. ↑ 1 2 3 "Andexxa package insert" (PDF). 2018-07-26 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-10-25.
  14. ↑ 1 2 Stuart J. Connolly, Truman J. Milling, John W. Eikelboom, C. Michael Gibson, John T. Curnutte. Andexanet Alfa for Acute Major Bleeding Associated with Factor Xa Inhibitors // The New England journal of medicine . 375 (12). 2016-09-22. 1131—1141. doi:10.1056/NEJMoa1607887. ISSN 0028-4793.
  15. ↑ Kalathottukaren, Manu T.; Creagh, A. Louise; Abbina, Srinivas; Lu, Genmin; Karbarz, Mark J.; Pandey, Anjali; Conley, Pamela B.; Kizhakkedathu, Jayachandran N.; Haynes, Charles. Comparison of reversal activity and mechanism of action of UHRA, andexanet, and PER977 on heparin and oral FXa inhibitors // Blood Advances . 2 (journal) (ingilis). № 16. — 2018. — 28 avqust. — 2104—2114. doi:10.1182/bloodadvances.2016003616. ISSN 2473-9537. PMID 30135185.
  16. ↑ Dalal, Jamshed; Bhave, Abhay; Chaudhry, Gaurav; Rana, Prashant. Reversal agents for NOACs: Connecting the dots // Indian Heart Journal . 68 (journal) (ingilis). № 4. — 2016. — 1 iyul. — 559—563. doi:10.1016/j.ihj.2015.11.023. ISSN 0019-4832. PMID 27543482.
  17. ↑ "Пресс-релиз компании Portola pharmaceuticals". İstifadə tarixi: 2018-10-25.{{|date=Ноябрь 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
  18. ↑ "Andexxa - An Antidote for Apixaban and Rivaroxaban". 2018-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-25.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]