Baharın on yeddi anı (film, 1973)

Baharın on yeddi anı
rus. Семнадцать мгновений весны
Janr Detektiv
Siyasi detektiv
Əsas mövzu İkinci Dünya müharibəsi
Rejissor Tatyana Lioznova
Əsərin müəllifi Yulian Semyonov
Ssenari müəllifi Yulian Semyonov
Baş rollarda Vyaçeslav Tixonov
Leonid Bronevoy
Oleq Tabakov
Yevgeni Yevstiqneyev
Operator Pyotr Katayev
Bəstəkar Mikael Tarıverdiyev
İstehsalçı Maksim Qorki adına kinostudiya
İlk baxış tarixi 1973
Filmin növü çoxseriyalı bədii film
Müddət 840 dəqiqə
Ölkə SSRİ SSRİ
Dil rus dili
İl 1973
Bölüm sayı 12
Rəng ağ-qara
Çəkiliş yeri Moskva, Berlin, Riqa, Maysen, Tbilisi
IMDb ID0069628

"Baharın on yeddi anı" (rus. Семнадцать мгновений весны) — rejissor Tatyana Lioznovanın çoxseriyalı filmi.

Məzmun

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Filmdəki hadisələr İkinci dünya müharibəsində Almaniyanın təslim olmasına az qalmış 1945-ci ilin 12 fevralından 24 martına qədər olan günləri əhatə edir. Filmin baş qəhrəmanı ştandartenfürer Maks Otto fon Ştirlis sovet kəşfiyyatçısıdır və SD mərkəzi aparatında işləyir. Ona Reyxin rəhbərlərindən kimin ABŞ və Böyük Britaniyanın müvəqqəti sülhü ilə bağlı birtərəfli danışıqlar aparmasını tapmaq tapşırığı verilir.

Ştirlisin SD-də olan işi RSXA rəisi Kaltenbrunnerdə şübhə oyadır. O, gestapoya Ştirlisin əlaqələri ilə bağlı sakit və gizli yoxlama aparmağı tapşırır.

Berlin yaxınlığındakı bombardmanda Ştirlisin əlaqələndiriciləri olan ailə – Ervin və Ketrin yaşayan ev dağılır. Ervin həlak olur. Hamilə Ketrin isə huşsuz vəziyyətdə Şarite klinikasına gətirilir. Təsadüf nəticəsində orada gestapo Ketrini ifşa edir. Ştirlisin tapşırığı çətinləşir: o, Moskva rəhbərliyi ilə əlaqəsiz qalır.

Ştirlis danışıqların həqiqətən İsveçrədə aparılmasını və onların təşəbbüsçüsünün SS rəhbəri Himmler olduğunu dəqiq bilir. O, rəisi Şellenberqin tapşırığı ilə bu işdə iştirak edir. Ştirlis Moskvaya məlumat göndərməyi iki müxtəlif antinasist ideyalı almana tapşırır. Həmin iki nəfər pastor Şlaq və professor Pleyşner idi. İş mövqeyi ilə əlaqədar Ştirlis onları İsveçrəyə göndərir. Şlaq tapşırıqdan başqa, həm də öz kilsə və mühacir əlaqələri vasitəsilə Himmlerin ingilis-amerikan komandanlığı ilə əlaqəsi barədə əlavə məlumat əldə etməlidir. Hətta mümkün olsa, onlara mane olmalıdır.

Ağıllı və ehtiyatlı Şlaq ona verilən tapşırığı müvəffəqiyyətlə yerinə yetirir. Pleyşnerin huşsuzluğu isə onu tələyə salır. Səhvini başa düşən Pleyşner intihar edir.

Danışıqlara mane olmaq üçün Ştirlis Reyxin hakimiyyətinin yüksək eşelonlarındakı rəqabətdən istifadə etmək qərarına gəlir. O, reyxslyater Martin Bormanla birbaşa əlaqəyə girir və ona "fürerin əleyhinə gedən satqıncasına danışıq"dan xəbər verir.

Bu zaman gestapo rəisi Müllerin əlinə Ştirlisin sovet rezidenti ilə əlaqəsini göstərən ciddi dəlillər düşür. Ştirlis Müllerlə gərgin psixoloji duel aparır və özünə haqq qazandırmağa çalışır. Bunun üçün Ştirlisin o qədər də güclü sübutu yoxdur, amma Müller onunla razılaşır. Artıq Müller üçün Ştirlis – Bormanın adamıdır. Gestapo rəisi Ştirlisə başa düşməyə imkan verir ki, onunla maraqlanır.

Ştirlisin qarşısında daha bir tapşırıq var: Keti xilas etmək. Radist qız Ştirlisin göstərişi ilə radio-oyunda iştirak etməyə razılıq verir. Ştirlis bu əməliyyata SD tərəfdən nəzarət edir. Hadisələrin gözlənilməz gedişində Ket gestaponun onu saxladığı gizli evdən qaçır. Ştirlis onunla birlikdə bitərəf İsveçrəyə getmək imkanı tapır.

Bormandan istifadə nəticə verir. ABŞ xüsusi xidmət orqanlarının nümayəndələri ilə danışıqda Himmlerin elçisi oberqruppenfürer Volfu Berlinə geri çağırırlar. Danışıqlar pozulur və Ştirlisin tapşırığı yerinə yetir.

Berndə Ştirlis Keti vətənə göndərir. O, Şlaqdan Volfun amerikalılarla əlaqəsini sübut edən qiymətli məlumat əldə edir. Mərkəzlə əlaqə saxlanılır. Məlum olur ki, ona Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilib.

Ştirlis öz işini davam etdirmək üçün Berlinə qayıdır.

Film haqqında

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Film Yulian Semyonovun eyniadlı romanı əsasında çəkilmişdir.
  • 12 seriyadan ibarətdir.
  • Aktyorlar Leonid Kuravlyov və Leonid Bronevoy əvvəl Hitler roluna sınaq olunmuşdular.[1]
  • Aktyor Oleq Tabakov Valter Şellenberqə o qədər oxşayırdı ki, Yuri Vizborun xatirələrinə görə film ekranlara çıxanda Tabakov Almaniyadan məktub alır. Məktubu Şellenberqin qohumu yazmışdı. O, aktyora öz təşəkkürünü bildirirdi. O, filmə öz qohumunu bir daha görmək üçün dəfələrə baxmışdı.
  • Müller rolu aktyor Leonid Bronevoyun ona şöhrət gətirmiş ilk roludur. Həyatdakı əsl Müller isə qətiyyən Bronevoya bənzəmirdi. Müller həyatda hündür, arıq, donqarburun və qarabuğdayı adam olmuşdur. İllər keçəndən sonra Leonid Bronevoy etiraf etdi ki, əgər o vaxt Müllerin zahiri görkəminin necə olduğunu bilsəydi, bu roldan imtina edərdi.
  • Əlaqələndirici Ket obrazı kəşfiyyatçı Anna Filolenkonun prototipidir. Onu xüsusi olaraq Tatyana Lioznova ilə tanış etmişdilər. Həyat yoldaşı Mixaillə Anna uzun illər Latın Amerikasında və faşizmin olduğu ölkələrdə işləmişlər.
  • RSXA binasının otaqlarındakı səhnələr Butır həbsxanasında çəkilmişdir.[2]
  • Filmdə Ketə əzab vermək üçün onun uşağını soyundurub soyuğun qarşısına qoyurlar. Əslində bu səhnə çox isti olan studiyada çəkilmişdir.
  • Romanda Ştirlis "Horx" ("Horch") avtomobilində gedir. Sınaq çəkilişlərində Tixonov həqiqətən də 1935-ci ilin nadir "Horx-853" avtomobilində çəkilir. Bu avtomobil Moskvada yaşayan tanınmış kolleksiyaçı Aleksandr Alekseyeviç Lomakova məxsus idi. Maşını filmə təsdiq edirlər. Lakin çəkilişlər bir neçə ay uzanır. Və avtomobilin sahibi bu maşın haqqında başqa bir filmin yaradıcı heyəti ilə müqavilə imzalayır. Bu Suxumi şəhərində çəkilən "İncə mövsüm" filmi idi. Bu hadisələrdən sonra Ştirlis filmdə həmin avtomobildən dəfələrlə dəyərsiz olan 1938-ci ilin "Mersedes-Benz-230" avtomobilində çəkilir.
  • Filmdə SSRİ Dövlət Film Fondunun və Kino-foto sənədlər Mərkəzi Dövlət arxivinin materiallarından istifadə edilmişdir.
  • Filmin 7-ci və 8-ci seriyalarında 1959-cu ildə çəkilmiş "Körpü" ("Die Brücke") alman bədii filminin kadrlarından istifadə olunmuşdur. Hətta burada alman filminin baş qəhrəmanlarını da görmək olar.
  • Filmin alman dilinə dublyajında Ştirlis rolunu, bu filmdə Helmut rolunu ifa edən Otto Melies səsləndirmişdir. Onun oynadığı Helmut rolunu isə başqa alman aktyoru səsləndirmişdir.
  • Filmin Sovet televiziyasında ilk nümayiş olunmasından sonra rejissor Tatyana Lioznova tamaşaçılardan 12 kisə məktub almışdı.[3]
  • Film premyeradan sonra o qədər məşhurlaşmışdı ki, növbəti nümayiş 3 aydan sonra olmuşdu.
  • Əsərin və ssenarinin müəllifi Yulian Semyonov Almaniyada filmin təqdimatında olanda o, real general Karl Volfla görüşür. General həyatda çox kök idi. Yulian Semyonov ondan Vasili Lanovoyun ifa etdiyi obrazla üz-üzə duranda nə fikirləşdiyini soruşur. Volf cavab verir: "Qətiyyən oxşamırdı". Semyonov fənd işlədərək cavab verir. Deyir ki, o, əslində Lanovoya minnətdar olmalıdır ki, bu obraz gələcək nəsillərə belə yığcam, ucaboy və qamətli çatdırılacaq. Volf burnunun altında astadan "bunda xüsusi bir məna var" deyir və Yulian Semyonov vasitəsilə Vasili Lanovoy üçün minnətdarlıq kimi bir şüşə konyak göndərir. Lakin aktyor generalın bu minnətdarlığını ala bilmir.

Filmin heyəti

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Film üzərində işləyənlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Əsərin müəllifi : Yulian Semyonov
Ssenari müəllifi : Yulian Semyonov
Quruluşçu rejissor : Tatyana Lioznova
Quruluşçu operator : Pyotr Katayev
Bəstəkar : Mikael Tarıverdiyev
Quruluşçu rəssam : Boris Dulenkov
Səs operatoru : Leonard Buxov
Mahnıların mətninin müəllifi : Robert Rojdestvenski
Montaj : Kseniya Blinova, İ. Dorofeyeva, V. Potapova
Geyim üzrə rəssam : Məryəm Bıxovskaya
Qrim rəssamları : V. Pustovalova, Y. Boçkaryov
Rejissor : Zinovi Genzer
Operator : Anatoli Buravçikov
Quraşdırılmış səhnələrin operatorları : K. Alekseyev, V. Osminkina
Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı : S. Peterson
Rejissor assistentləri : A. Zaboloskaya, L. Nyujgirova
Operator assistenti : İ. Proskurin
Rəssam assistentləri : V. Orlov, F. Rostoski, N. Fadeyeva
Fotoqraf-rəssam : A. Qolsin
İşıq ustası : S. Sokolov
Baş məsləhətçi : S. Mişin (general-polkovnik)
Baş elmi məsləhətçi : V. Yejov (tarix elmləri doktoru)
Məsləhətçilər : Q. Kolx (tarix elmləri namizədi, polkovnik), V. Stoqov (polkovnik), N. Borisov, X. Braun
Redaktor : S. Klebanov
Çalır : Kinematoqrafiya Dövlət Simfonik Orkestri
Dirijor : A. Petuxov
Filmin direktoru : Y. Lebedinski
Mahnıları ifa edən : İosif Kobzon (titrlərdə yoxdur)

Rollarda

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Vyaçeslav Tixonov – Maks Otto fon Ştirlis
Leonid Bronevoy – Müller
Yekaterina Qradova – Ket
Rostislav Plyatt – pastor Şlaq
Oleq Tabakov – Şellenberq
Nikolay Prokopoviç – Himmler
Mixail Jarkovski – Kaltenbrunner
Yuri Vizbor – Borman
Leonid Kuravlyov – Aysman
Konstantin Jeldin – Holtoff
Yevgeni Yevstiqneyev – Pleyşner
Lavrenti Masoxa – Şols
Vasili Lanovoy – general Volf
Fris Dis – Hitler
Vilhelm Burmayer – Gerinq
Emiliya Milton – Frau Zaurix
Pyotr Çernov – Vladimir Nikolayeviç Qromov
Svetlana Svetliçnaya – Qabi Nabel
Yan Yanakiyev – Dolman
Vyaçeslav Şaleviç – Allen Dalles
Valentin Qaft – Gevernis
Aleksey Eybojenko – Qyusman[4]
Olqa Soşnikova – Barbara
Otto Melies – Helmut
Yevgeni Qurov – quş mağazasının sahibi
Stanislav Korenev – Kaltenbrunnerin yavəri
Andro Kobaladze – Stalin
Vladimir Rudıy – Aleksandr Sergeyeviç Kovalenko
Viktor Şşeqlov – sığorta agenti
Aleksey Safonov – Rolf
Vladimir Smirnov – məxfi evin sahibi
Yuri Zayev – Bittner
Yevgeni Kuznesov – Krüger
Yuri Katin-Yarsev – astronom
Rudolf Pankov – "Təkgöz"
Lev Durov – Klaus
Aleksey Dobronravov – Ştirlisin kottecinin gözətçisi
Nikolay Volkov – Ervin
Eleonara Şaşkova – İsayevin arvadı
Yevgeni Lazarev – Yemelyanov
Qriqori Lyampe – fizik Runge
Nikolay Qrisenko – vaqondakı general
Vladlen Davıdov – Dallesin əməkdaşı
Vladimir Kozel – Kyure
Viktor Qolovin – Şusman
Sergey Yudin – Günter
Aleksandr Kryukov – Piter
Manefa Sobolevskaya – birinci tibb bacısı
Zinaida Vorkul – ikinci tibb bacısı
Vladislav Kovalkov – ekspert
Vladimir Keniqson – Krauze
Gennadi Petrov – Vasilyev
Vladimir Paulus – alman səfirliyinin məsləhətçisi
Paul Butkeviç – əlaqələndirici
İnna Ulyanova – bardakı qız
Eduard İzotov – Hitlerin yavəri

Filmin musiqiləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Rusca (orijinal) Azərbaycanca
На Цветочной улице Gül küçəsində
Где-то далеко Haradasa uzaqlarda
Эхо войны Müharibənin əks-sədası
В черно-белом ритме Ağ-qara ritmdə
Мгновения An
Прелюдия для Кэт Ketə prelüdiya
Вокзал прощания Vida vağzalı
Дороги Yollar
Ночной патруль Gecə patrulu
Весеннее утро Bahar səhəri
Двое в кафе İki nəfər kafedə
Текст ячейки Boşluq mətni
Сумерки в Берлине Berlində toranlıq
Встреча с женой Arvadı ilə görüş

Mükafatlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Azərbaycan dilinə dublyajı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Film 2011-ci ildə Bakıfilm kinostudiyasında dublyaj edilmişdir.

Filmi səsləndirənlər : Nəcibə Hüseynova, Eldəniz Rəsulov, Valeh Kərimov, Allahverdi Yolçuyev, Kazım Abdullayev, Şövqi Hüseynov, Rövşən Məmmədli, Emil İsrafilov
Dublyajın səs rejissoru : Orxan Məmmədli
Azərbaycan dilinə tərcümə : İradə Sultanova
Dublyajın redaktoru : Kamilə Məcidova

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ "Грани. Ру // Культура / Кино / Радистка Кэт была мужчиной". 2011-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-28.
  2. ↑ "В. Куликов. СИЗО пять звёзд. «Бутырка» перешла на евростандарт". 2013-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-28.
  3. ↑ "Татьяна Лиознова: «Популярность была для нас совершенно неожиданной»". 2013-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-28.
  4. ↑ "Max Husmann". 2013-11-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-28.

Ədəbiyyat

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]