Rusiya əhalisi

Rusiya əhalisi — Rusiya ərazisində yaşayan sakinlərin tərkibi. 1 yanvar 2020-ci il tarixinə Rosstata görə, Rusiyada 146.745.098 daimi sakin var idi [1], ölkə əhali sayına görə dünyada 9-cu yerdədir. Rusiya dünya ölkələri arasında ölüm nisbətinə görə 10-cu yeri tutur.

Əhali sıxlığı 8,57 nəfər / km² (2020). Əhali olduqca qeyri-bərabər şəkildə bölüşdürülür: Rusların 68,49% -i Rusiyanın Avropa hissəsində yaşayır, bu ərazinin 20,82% -ni təşkil edir. Federal Dövlət Statistika Xidmətinin 2018-ci il məlumatına görə, Uzaq Şərq, Sibir, Ural, Volqa federal rayonlarının əhalisi azaldı, Mərkəzi, Şimal-Qərb, Cənubi və Şimali Qafqaz federal rayonlarının əhalisi artdı. Beləliklə, Rusiyanın qərb hissəsində əhalinin konsentrasiyası artmaqda davam edir. Rusiyanın Avropa hissəsində əhalinin sıxlığı 27 nəfər / km², Asiyalıların isə 3 nəfər / km² təşkil edir. Federasiyanın subyektləri arasında ən yüksək əhali sıxlığı Moskvada qeydə alınıb - 4626 nəfər / km², ən kiçik - Çukotka Muxtar Vilayətində - 0,07 nəfər / km².

Şəhər əhalisi — 74%, kənd — 26% (2018) [2]. 1 yanvar 2017-ci il tarixinə 170 şəhərin əhalisi 100 mindən çox idi. Bunlardan 16 şəhərinin bir milyondan çox əhalisi var [3]. 2013-cü ildə Rusiya, 1991-ci ildən bu yana 22,700 nəfər təşkil edən ilk təbii artım gördü. Köçəri nəzərə alsaq, əhali 294,500 nəfər artdı [4].

2015-ci ildə Federal Dövlət Statistika Xidmətinin məlumatına görə, ümumi doğuş nisbəti 1777 təşkil edirdi[5].

2010-cu il siyahıyaalınmasına əsasən Rusiyada 200-dən çox millətin (etnik qrupların) nümayəndələri yaşayır [6]. Bu həqiqətin əhəmiyyəti Rusiya Konstitusiyasının preambulasında əks olunur.

Ruslar ümumi əhalinin təxminən 81% -ni təşkil edir. Rəsmi doğum nisbətinin ildə 250-750 min artmasına baxmayaraq bu nisbət son bir neçə onillikdə sabit qalmışdır [7][8]. Ruslar ölkə daxilində bərabər bölüşdürülməmişdir: Çeçenistan kimi bəzi bölgələrdə əhalinin 2% -dən azını təşkil edir [9], İnquşetiyada isə respublika əhalisinin 0.8%. 1 milyondan çox digər altı etnik qrup da fərqlənir — tatarlar (3.9%), ukraynalılar (1.4%), başqırdlar (1.1%), çuvaşlar (1%), çeçenlər (1%) və ermənilər (0,9%).

2017-ci ilin əvvəlində Bloomberg 178 ölkədə əmək qabiliyyətli insanların və təqaüdçülərin sayının nisbətinə dair bir araşdırma yayımladı.[9][10] Rusiya, əmək qabiliyyətli insanlar və təqaüdçülərin sayının ən aşağı nisbəti olan ölkələr arasında yeddinci yeri tutdu: Rusiya Federasiyasında 15 yaşa qədər bir pensiyaçıya görə təqaüdə çıxan 2,4 vətəndaş var.

Subyektə görə doğuş

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rusiya ümumi doğuş nisbəti, 1988–2016
Rusiya ümumi doğuş nisbəti, 1988–2016

2013-cü ildə ümumi doğuş nisbəti Tuva Respublikasında 3,42 arasında, Leninqrad bölgəsində 1,22 arasında dəyişdi.

Rusiyada doğuş 1950-2017[11]:

İllər Bütün əhali Şəhər əhalisi Kənd əhalisi
1950 2745997 1171250 1574747
1960 2782353 1332812 1449541
1970 1903713 1205207 698506
1980 2202779 1535723 667056
1990 1988858 1386247 602611
1995 1363806 933460 430346
2000 1266800 886908 379892
2001 1311604 928642 382962
2002 1396967 998056 398911
2003 1477301 1050565 426736
2004 1502477 1074247 428230
2005 1457376 1036870 420506
2006 1479637 1044540 435097
2007 1610122 1120741 489381
2008 1713947 1194820 519127
2009 1761687 1237615 524072
2010 1788948 1263893 525055
2011 1796629 1270047 526582
2012 1902084 1355674 546410
2013 1895822 1357310 538512
2014 1942683 1394860 547823
2015 1940579 1455283 485296
2016 1888729 1426591 462138
2017 1690307 1269527 420780

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-29.
  2. ↑ "Демография. Федеральная служба государственной статистики". 2014-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-05.
  3. ↑ "Федеральная служба государственной статистики. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года". 2019-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-29.
  4. ↑ "Демография". Russian Federal State Statistics Service. 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-21.
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-29.
  6. ↑ "Национальный состав населения Российской Федерации". Федеральная служба государственной статистики . 2012-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2.
  7. ↑ "Всероссийская перепись населения 2010" (PPT). Федеральная служба государственной статистики. 2010. 2012-01-18 tarixində arxivləşdirilib.
  8. ↑ "Более восьми тысяч деревень исчезли с карты России — Татьяна Смольякова — Российская газета". Rg.ru. 2017-09-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-04.
  9. ↑ "Bloomberg: Старение населения больше всего ударит по России и Белоруссии". 2022-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-29.
  10. ↑ "Старение населения: топ-10 стран". 2020-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-29.
  11. ↑ "Демография. Федеральная служба государственной статистики". 2014-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-05.