Sonqal yemişanı
| Sonqal yemişanı | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Sonqal yemişanı |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Sonqal yemişanı (lat. Crataegus songarica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Təbiətdə növün arealı Orta Asiya, Çinin qərb rayonları, İran, Pakistan və Əfqanıstanı əhatə edir.
Botaniki təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 4–5 m-ə qədər olan kol və ya kiçik ağacdır. Budaqları bozumtul, nazik albalı rəngli, cavan zoğları seyrək tükcüklüdür sonra çılpaqlaşır. İynələri düz, qalın, uzunluğu 8–15 mm-dir. Yarpaqları enli, yumurtavari və ya rombvari, uzunluğu 3,5–6 sm , eni 2,8 −6 sm, 5–7 yerə bölünmüş və ya yuxarı hissəsi pərli iri kəsiklidir. Nazik tünd yaşıldır, alt tərəfi isə yaşılımtıldır. Saplaqlarının uzunluğu 3,5 sm-dək; yalançı zoğları oraqvari əyilmiş daraqvari dişlidir. Mürəkkəb çiçəkqruplu, çılpaq və ya bir az tükcüklü, oxlu və saplaqlıdır. Çiçəklərin diametri təxminən 1,6 sm, kasayarpaqları əyilmiş, enli üçkünc, zəif tükcüklüdür; erkəkcikləri 18–20, çəhrayı tozcuqludur. Sütuncaqları 2–3-dür. Meyvələri azsaylı, şarşəkilli bəzən enli ellipsvari, diametri 12–16 mm, alqırmızı-qara, açıq nöqtəli, ətli yeməlidir. 2–3 çəyirdəklidir, arxa tərəfdən qabarıq, səthi hamar, ön tərəfdən dərin olmayan əyri şırımlıdır. Mayda çiçəkləyi, sentyabr-oktyabrda meyvələri yetişir.
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dağların orta zolaqlarında, kolluqlarda, çay vadilərində və yamaclarda bitir.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yaşıllaşdırmada geniş istifadə olunur.
