Volter Heller

Volter Heller
ing. Walter Wolfgang Heller
prezident
29 yanvar 1961 – 15 noyabr 1964
SonrakıQardner Ekli
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 27 avqust 1915(1915-08-27)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 15 iyun 1987(1987-06-15)[1] (71 yaşında)
Partiya
Təhsili
Fəaliyyəti iqtisadçı, universitet müəllimi[d]
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi iqtisadiyyat
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Volter Heller (ing. Walter Heller; 27 avqust 1915[1], Buffalo, Nyu-York ştatı – 15 iyun 1987[1]) — 1960-cı illərin aparıcı Amerika iqtisadçılarından biri və 1961–1964-cü illərdə İqtisadi Məsələlər üzrə Məsləhətçilər Şurasının sədri kimi Prezident Con Kennedinin nüfuzlu müşaviri olmuşdur.

Həyatı və karyerası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Volter Heller Nyu-Yorkun Buffalo şəhərində Almaniyadan mühacirət etmiş valideynləri Qertrud (Uormburq) və mülki mühəndis Ernst Hellerin ailəsində dünyaya gəlmişdir.[2]Şorvud, Viskonsində yerləşən Şorvud liseyində təhsil aldıqdan sonra 1931-ci ildə Oberlin Kollecinə daxil olmuş və 1935-ci ildə bakalavr dərəcəsi ilə məzun olmuşdur. Heller Viskonsin Universitetində iqtisadiyyat üzrə magistr və doktorluq dərəcələri almışdır.[3]

Keynsçi iqtisadçı kimi Heller federal gəlir vergisinin marjinal dərəcələrinin azaldılmasını müdafiə edirdi. Bu vergi endirimi, Prezident Con Kennedinin ölümündən sonra Prezident Lindon Conson və Konqres tərəfindən qəbul edilmiş və ABŞ iqtisadiyyatını canlandırdığı üçün yüksək qiymətləndirilmişdir. Heller ilk “könüllü” əməkhaqqı və qiymət qaydalarını hazırlamışdır. Polad sənayesi bu qaydalara əməl etmədikdə, Kennedi onu açıq şəkildə tənqid etmiş və sənaye dərhal uyğunlaşmağa məcbur olmuşdur.[4][5]

Heller həmçinin vergi güzəştlərinin və azadolmalarının gəlir vergisi bazasını daraltdığını və bu səbəbdən müəyyən gəlir səviyyəsi üçün daha yüksək marjinal vergi dərəcələrinin tələb olunduğunu vurğulayan ilk iqtisadçılardan biri olmuşdur. Onun təşviq etdiyi tarixi vergi endirimi və iqtisadiyyata müsbət təsiri, sonrakı dövrlərdə Respublikaçıların həyata keçirdiyi vergi azalmalarına əsaslandırma kimi istifadə olunmuşdur.

Kennedinin öldürülməsindən bir gün sonra Heller Oval Kabinetdə Prezident Conson ilə görüşmüşdür. Ölkəni yenidən canlandırmaq üçün Heller “Yoxsulluğa qarşı müharibə” adlı təşəbbüs irəli sürmüş və Conson bu ideyanı həvəslə qəbul etmişdir. Daha sonra Conson, Vyetnam müharibəsini genişləndirərkən vergiləri artırmaqdan imtina etmiş və bu, inflyasiya böhranına səbəb olmuşdur. Buna etiraz olaraq Heller istefa vermişdir.

Karyerasının ilkin mərhələlərində Heller 1947-ci il Marşal Planının yaradılmasına töhfə vermiş və İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Almaniya valyutasının bərpasında mühüm rol oynamışdır, bu da Qərbi Almaniyada iqtisadi yüksəlişə səbəb olmuşdur.

Heller, Milton Fridman tərəfdarlarını tənqid edərək onları ifratçı adlandırmışdır: “Bəziləri Fridmansevərdir, bəziləri Fridmançıdır, bəziləri Fridmanvaridir, bəziləri Fridmanikdir, bəziləri isə tamamilə Fridman dəlisidir”.[6]

1945-ci ildə Heller Minnesota Universitetinin iqtisadiyyat fakültəsinə dosent kimi qoşulmuş, bir müddət hökumət xidmətində çalışdıqdan sonra 1960-cı illərdə universitetə qayıtmış və İqtisadiyyat Departamentinin rəhbəri olmuşdur. O, bu departamenti aparıcı iqtisadiyyat fakültəsinə çevirmiş və Leonid Qurvits (2007), Edvard Preskott (2004), Tomas Sarcent (2011) və Kristofer Sims (2011) kimi gələcək Nobel mükafatı laureatlarını işə qəbul etmişdir.[7]

Heller 1962-ci ildə Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasına, 1975-ci ildə isə Amerika Fəlsəfi Cəmiyyətinə üzv seçilmişdir.

Volter 15 iyun 1987-ci ildə Vaşinqton ştatının Silverdeyl şəhərində 71 yaşında vəfat etmişdir. 1999-cu ildə Minnesota Universiteti onun xatirəsinə Minneapolis kampusunun Qərb sahilində yerləşən İdarəetmə və İqtisadiyyat Qülləsinə Walter W. Heller Hall adını vermişdir. Bu bina tələbə məsləhət xidmətlərinə ev sahibliyi etməklə yanaşı, sinif otaqları üçün də istifadə olunur.[8][9]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Brozović D., Ladan T. Walter Wolfgang Heller // Hrvatska enciklopedija (xorv.). LZMK, 1999. 9272 s.
  2. ↑ o'Sullivan, Christopher D. "Oxford Index". Oxford University Press. 2000. doi:10.1093/anb/9780198606697.article.0700511. 2018-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-05.
  3. ↑ "Shorewood School District to honor alumni, ex-teachers", Milwaukee Journal Sentinel, May 7, 2003. Accessed September 17, 2007. "The other honorees are Walter Heller (class of '31), an economic adviser to Presidents Kennedy and Johnson and a professor at the University of Michigan..."
  4. ↑ "Walter Wolfgang Heller". American Academy of Arts & Sciences (ingilis). İstifadə tarixi: 2022-07-28.
  5. ↑ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 2022-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-28.
  6. ↑ Memorandum to William Carmichael as quoted on page 206 of Valdes, Pinochet's Economists.
  7. ↑ "Douglas Clement, "A Golden History", College of Liberal Arts, University of Minnesota". 2009-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-05.
  8. ↑ "Heller Hall, Minneapolis | 122673". Emporis. Archived from the original on May 4, 2018. İstifadə tarixi: 2022-05-03.
  9. ↑ "Walter W. Heller Hall | Campus Maps". 2024-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-05.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]