Yandex Maps

Yandex Maps
URL	yandex.az/maps
Tipi	Coğrafi informasiya sistemi, mobil tətbiq
Dilləri	rus dili, ukrayn dili, ingilis dili, türk dili, Qazax dili, Özbək dili
Sahibi	Yandex
Müəllif (lər)	Yandex
Açılma tarixi	27 avqust 2004[1]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yandex Maps (rus. Яндекс Карты) — "Yandex"in axtarış və məlumat kartoqrafiya xidməti. 2004-cü ildə istifadəyə verilib. Xəritə üzərində axtarış, tıxaclar haqqında məlumat, şəhər nəqliyyatının izlənməsi, marşrutların qurulması və böyük şəhərlərin küçə panoramaları mövcuddur^[2].

2017-ci ilin may ayına olan vəziyyətə görə, resursun Rusiya auditoriyası 24,9 milyon istifadəçiyə çatıb^[3] .

İmkanlar

Xəritələr üç variantda mövcuddur: sxemlər, peyk şəkilləri, yazılar və şərti işarələrlə peyk şəkilləri (hibrid). Xəritələrlə işləmək üçün imkanlar dəsti kifayət qədər genişdir, lakin tam həcmdə bütün ölkələrdə və şəhərlərdə mövcud deyil.

Saytda təşkilat axtarışından sonra rayonun, şəhərin və ya ərazinin işıqlandırılması mümkündür. Xəritələrdə küçələrin görünüşü mövcuddur.

Axtarış həm coğrafi obyektlər (ünvanlar, küçələr, şəhərlər, bölgələr və ölkələr), həm də təşkilatlar üzrə mövcuddur. Xəritələrdə məsafəni ölçmək, marşrutlar qurmaq və küçələrin panoramalarını izləmək mümkündür.

Bir sıra şəhərlər üçün "Yandex. Tıxaclar" xidməti mövcuddur: avtomobil tıxaclarının indikatoru. Tıxacların səviyyəsi onballı rəqəmsal şkalaya və dördrəngli qrafik təsvirə əsasən təyin olunur, məlumatlar yol kameralarından toplanır^[4]. Bu xidmətin göstəriciləri avtomatik marşrut qurularkən nəzərə alına bilər. Marşrut, hətta göndərmə nöqtəsi və son nöqtə müxtəlif ölkələrin ərazisində yerləşdikdə belə qurulur^[2].

Küçələrin fotopanoramlarını çəkmək üçün xüsusi avadanlıqla təchiz edilmiş avtomobil

2016-cı il noyabrın 8-də Yandex Xəritələri və Toyota-nın birgə layihəsi "Everest Panoramaları"^[5] təqdim olundu — bu, Comolunqmaya (Everest) qalxışın mərhələlərinin panoram şəkilləri, səs müşayiəti və interaktiv üçölçülü qrafika elementləri ilə multimedia hesabatıdır^[6][7]. Layihə, Blend4Web^[8] mühərriki ilə həyata keçirilmiş WebGL brauzer texnologiyası vasitəsilə 3D qrafikanı göstərməklə icra edilmişdir.

Xidmətin interfeysi 5 dilə tərcümə olunmasına baxmayaraq, obyektlərə rəy yazmaq yalnız rus dilində mümkündür.

Küçə panoramaları

2009-cu il sentyabrın 9-da Moskva üçün "Yandex Panoramaları" xidməti fəaliyyətə başladı. Daha sonra panoramalar digər şəhərlər üçün də əlçatan oldu.

2012-ci il yanvarın 25-də Sankt-Peterburq və ətraflarının quş uçuşu hündürlüyündən panoramaları təqdim edildi. Çəkilişlər üçün helikopter və dirijabl istifadə olundu. Çəkilişlər 150–200 metr hündürlükdə aparılırdı^[9].

Mobil tətbiqlər

2010-cu ildə "Yandex Xəritələri" mobil tətbiqi (Android, iOS, Windows Phone) istifadəyə verildi və Yandex Xəritələrinin əsas funksionallığını naviqasiya ilə birləşdirirdi. 2012-ci ildə isə yalnız naviqator kimi fəaliyyət göstərən "Yandex Naviqator" mobil tətbiqi (Android, iOS, Windows Phone) çıxdı. "Yandex Nəqliyyat" tətbiqi (Android, iOS) şəhər ictimai nəqliyyatının marşrutlarını və dayanacağa gəlmə vaxtını göstərir. "Yandex Metro" tətbiqi (Android, iOS və Windows Phone) Rusiyanın, Ukraynanın və Belarusun böyük şəhərlərində metroda istiqamət almağa kömək edir.

"Yandex Elektriçkalar" tətbiqi (Android, iOS və Windows Phone) elektrik qatarlarının yola düşmə və təyinat stansiyalarını axtarmağa və marşrutları favoritlər siyahısına əlavə etməyə imkan verir. "Yandex Şəhər" tətbiqi (Android, iOS) barlar, apteklər, kinoteatrlar, ticarət mərkəzləri və digər ictimai yerləri axtarmağa, onlar haqqında rəyləri oxumağa və yerləri favoritlərə əlavə etməyə imkan yaradır. Android üçün "Yandex Tıxaclar" viceti də mövcuddur.

2016-cı ilə qədər Yandex məhsulları, digər şirkətlərin oxşar tətbiqlərindən fərqli olaraq, yalnız onlayn tətbiqlər idi, yəni tam funksionallıq üçün internetə çıxış mütləq tələb olunurdu. Əgər internet bağlantısı yoxdursa, "Yandex Xəritələri" və "Yandex Naviqator" tətbiqlərində yalnız öncədən yüklənmiş və ya yığılmış keşdən olan xəritələr göstərilə bilərdi. İnternet bağlantısı olduqda isə serverlə davamlı məlumat mübadiləsi yalnız tıxaclarla bağlı məlumatları yeniləməyə imkan vermir, həm də yol şəraitinə əsasən marşrutu dəyişdirməyə və istifadəçilər arasında açıq standartlaşdırılmış məlumat mübadiləsini həyata keçirməyə imkan yaradırdı.

2015-ci ilin iyul ayında 6.67 indeksi ilə yeniləmə buraxıldı. İstifadəçi interfeysi və marşrut qurma funksiyası dəyişdirildi. "Ev" və "İş" nöqtələri əlavə edildi^[10].

2016-cı ilin mart ayında iOS və Android üçün "Yandex Xəritələri"nin yeniləməsi çıxdı, bu yeniləmə ilə internet bağlantısı olmadan da axtarış funksiyası işləyirdi. Offline rejimdə işləmək üçün istifadəçiyə maraqlandığı regionun offline xəritəsini yükləmək təklif olunurdu^[11].

2021-ci ilin iyun ayında tətbiqə QR kodları ilə daxil olmaq mümkün olan kafe və restoranları tapmaq funksiyası əlavə edildi^[12].

2023-cü ilin mart ayında park ödənişini etmək imkanı təqdim edildi (işləməsi yalnız Moskva üçün nəzərdə tutulmuşdu). Xidmət park vaxtını uzatmağa və ya vaxtından əvvəl dayandırmağa imkan verir (bu halda istifadə edilməmiş vəsait istifadəçinin hesabına geri qaytarılır). Bu seçim, şlaqbaumlarla bağlanmayan bütün şəhər parklarında işləyir^[13] .

2022-ci ilin dekabr ayında Yandex-in növbəti nəsil xəritələri təqdim edildi. Ətraflı xəritələr yaratmaq çərçivəsində binaların realist modelləri və 3D ağaclar əlavə edildi. 2023-cü ilin oktyabrında bəzi şəhərlərdə ətraflı yol işarələnməsi bütün istifadəçilər üçün yayımlandı. 2024-cü ilin aprelində Yandex Moskva və Sankt-Peterburqda 2000 şəhər bağçası və parkın üçölçülü modellərini əlavə etdi və bu sayədə ağac modellərinin sayını 4 milyondan çox artırdı^[14].

2024-cü ilin sentyabrında xidmətdə binaların daxili naviqasiyası təqdim edildi. İndi marşrutları ticarət mərkəzlərində, hava limanlarında və dəmiryolu stansiyalarında qurmaq mümkündür. Funksiya Moskva, Sankt-Peterburq, Kazan və Ufa şəhərlərində əlçatandır^[15].

Miqyas

Yandex Xəritələrinin maksimum miqyası 1:1600-dür (Moskva, Sankt-Peterburq və Rusiyanın əksər böyük şəhərləri, eləcə də Kiyev və Minsk) 1:2000-ə qədər miqyasda təqdim olunur. 1:16 000 miqyasında Ukraynanın bütün ərazisi, 1:30 000 miqyasında isə Belarusun bütün ərazisi təqdim edilir. Rusiyanın istənilən nöqtəsinin əlçatan olduğu maksimal miqyas 1:660 000-dir (Uzaq Şimal bölgələri).

Qazaxıstanın bütün ərazisi 1:6600 miqyasında, Mərkəzi Asiyanın digər ölkələri isə təqdim olunub.

Estoniya, Latviya, Litva, Avstriya, Macarıstan, Polşa, Çexiya, Almaniya, Fransa, Benilüks ölkələri, Böyük Britaniya və İrlandiya kimi dövlətlər 1:30 000 miqyasında tamamilə əhatə olunur;İspaniya, Portuqaliya, İtaliya, bütün Balkanlar, Türkiyə və Kipr 1:66 000 miqyasında, bütün Cənubi Qafqaz isə 1:2 300 000 miqyasında təqdim olunur. Misir 1:100 000 miqyasında əhatə edilib.

Bütün dünya 1:3 000 000 miqyasında əlçatandır.

Tənqid

• Yandex Xəritələrinin peyk rejimi Google Xəritələri qədər detallı deyil.
• Ətraflı xəritələr yalnız Rusiya, Belarus, Ukrayna, Türkiyə, Qazaxıstan və Serbiya üçün mövcuddur.
• Küçə görünüşü yalnız Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan, Ermənistan, Türkiyə, Özbəkistan, Moldova, Qırğızıstan, Nepal, Azərbaycan və Gürcüstan şəhərləri üçün əlçatandır.

İstinadlar

1. http://company.yandex.ru/press_releases/2004/0827/.
2. "«Яндекс» запустил подробную карту мира". 2016-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
3. "Яндекс.Статистика. Сервис карты". Mediascope Web Index. 2018-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-15.
4. "«Яндекс» подправит «Народную карту»". Газета.Ru. 2014-09-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
5. "Панорамы Эвереста" (rus). Панорамы Эвереста. 2017-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
6. "Самые высокие в мире панорамы — Блог Яндекса". yandex.ru. 2017-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
7. "EVERTEST". Toyota. 2017-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
8. "Панорамы Эвереста от Яндекса: теперь в 3D! | Blend4Web" (rus). Blend4Web. 2017-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
9. "Панорамы – на взлёт! — Блог Яндекса". clubs.ya.ru. 2012-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
10. "«Яндекс» выпустил новую версию мобильных карт | MacDigger.ru – новости из мира Apple" (rus). www.macdigger.ru. 2017-07-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
11. "Новые легкие Яндекс.Карты с поиском в офлайне для iOS и Android". Блог Яндекс Карт. 2016-03-29. 2017-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-07.
12. "«Яндекс.Карты» добавили поиск кафе с допуском по QR-кодам". «Коммерсантъ» (rus). 2021-06-28. 2021-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-28.
13. "Через Яндекс Карты теперь можно оплатить парковку в Москве". Трешбокс.ру (rus). 2023-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-10.
14. "В «Яндекс Карты» добавили трёхмерные модели скверов и парков". 3dnews.ru. 2024-04-19. 2024-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-22.
15. "В Яндекс Картах появилась навигация внутри зданий". seonews.ru. 2024-09-27. İstifadə tarixi: 2024-09-30.