Футбол буйынса Италия йыйылма командаһы

Италия
Ҡушаматы	Squadra Azzurra (  итал. — «Лазурная команда» )
Конфедерация	УЕФА
Федерация	Италия футбол федерацияһы
Баш тренер	Лучано Спаллетти[1]
Капитан	Леонардо Бонуччи
Уйналған уйындар	Джанлуиджи Буффон (176)[2]
Иң яҡшы бомбардир	Луиджи Рива (35)[2]
Иң юғары	1 (ноябрь 1993, февраль 2007, апрель-июнь 2007, сентябрь 2007)
Түбән	21 (август 2018)
ФИФА коды	ITA
Форма
Беренсе уйын
Италия 6:2 Франция (Милан, Италия; 15 май 1910)
Иң ҙур еңеү
Италия 9:0 АҠШ (Брадфорд, Англия; 2 август 1948)
Иң ҙур еңелеү
Венгрия 7:1 Италия (Будапешт, Венгрия; 6 апрель 1924)
Һуңғы уйын
Донъя чемпионаты
Ҡатнашыу	18
Һөҙөмтәләр	Чемпион: 1934, 1938, 1982, 2006
Ҡатнашыу	10 (беренсе тапҡыр )
Һөҙөмтәләр	Чемпион: 1968 һәм 2020
Олимпия уйындары Бронза Амстердам 1928 футбол Алтын Берлин 1936 футбол Бронза Афины 2004 футбол Донъя чемпионаттары Алтын Италия 1934 Алтын Франция 1938 Көмөш Мексика 1970 Алтын Испания 1982 Бронза Италия 1990 Көмөш АҠШ 1994 Алтын Германия 2006 Конфедерациялар Кубогы Бронза Бразилия 2013 Европа чемпионаттары Алтын Италия 1968 Бронза ФРГ 1988 Көмөш Бельгия/Нидерланд 2000 Көмөш Польша/Украина 2012 Алтын Европа 2020 Лига наций УЕФА Бронза Италия 2021 Бронза Нидерланд 2023 Финалиссима Көмөш Англия 2022
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Футбол буйынса Италия йыйылма командаһы (итал. Nazionale di calcio dell'Italia) — халыҡ-ара матчтарҙа һәм футбол турнирҙарында Италия исеменән сығыш яһаусы футбол командаһы. Етәксе органы — Италия футбол федерацияһы, ул 1905 йылдан ФИФА һәм 1954 йылдан УЕФА ағзаһы булып тора.

Италия йыйылма командаһы рәттән 37 уйын еңелмәй (донъя рекорды)^[3], дүрт тапҡыр донъя чемпиондары (1934, 1938, 1982 һәм 2006) һәм Европа идәре араһында беренсе донъя чемпионы.

Йыйылма командаһының ҡушаматы — «Скуа́дра Адзу́рра» (итал. Squadra Azzurra, букв. «голубая команда»). Был ҡушамат командаһының һәм Италия исеменән сығыш яһаусы спортсыларҙың зәңгәр йәки асыҡ зәңгәр төҫлө кейеменән килеп сыҡҡан.

Уйындар һаны буйынса рекордсмены — ҡапҡасы Джанлуиджи Буффон (176 матч), иң яҡшы бомбардиры — Луиджи Рива, 35 гол индерә^[2]. 2023 йылдың 21 сентябренә ҡарата ФИФА рейтингында 9-сы урынды биләй^[4].

Тарихы

Ойошторолоуы һәм беренсе еңеүҙәре

Италия уйынсылары тәүге матч алдынан, 1910 йылдың 15 майы

1880-се йылдарҙа Италияла футбол уйыны барлыҡҡа килә. Оҙаҡ ваҡыт илдә клуб футболы ғына була. Шул уҡ ваҡытта йыйылма командалар кимәлендәге футбол ярыштары донъяла популярлыҡ яулай бара — икенсе Олимпия уйындарында уҡ футбол буйынса күрһәтмә турнир үткәрелә, ә 8 йылдан һуң был спорт төрө рәсми рәүештә Йәйге Олимпия уйындары программаһына индерелә.

1910 йылда Италия футбол федерацияһы илдең йыйылма командаһын булдырыу тураһында ҡарар ҡабул итә, шул уҡ йылдың 15 майында был команданың тәүге рәсми матчы үтә. Миландағы стадионда итальяндар Франция йыйылма командаһын ҡабул итә һәм, командала иң көслөләр булһа ла, «Про Верчелли» 6:2 иҫәбе менән ышаныслы еңеү яулай^[5].

Ике йылдан һуң Италия йыйылма командаһы Стокгольмда йәйге Олимпия уйындарында футбол буйынса беренсе халыҡ-ара турнирында ҡатнаша. Витторио Поццо етәкселек иткән команда Финляндия йыйылма командаһынан 2 — 3 иҫәбенә еңелә һәм турнирҙың беренсе этабында уҡ наградалар өсөн ярыштарҙан төшөп ҡала.

Рәсми халыҡ-ара ярыштарҙа тәүге миҙалдарҙы Италия уйынсылары 16 йылдан һуң ғына яулай, улар 1928 йылда Амстердамда үткән Йәйге Олимпия уйындарында бронза миҙал яулай.

Дүрт йылдан һуң, 1934 йылда, ФИФА башҡарма комитеты ҡарары менән финал турнирын үткәреү урыны итеп Италия һайлана. Өйҙәге трибуналар ярҙамында Италия йыйылма командаһы турнирҙы еңел үткәрә һәм финалға тиклем барып етә. Көсөргәнешле көрәштә улар Чехословакия йыйылма командаһынан өҫтөнөрәк була. Был уйындың өҫтәмә ваҡыттарында Анджело Скьявио индергән гол арҡаһында 2:1 иҫәбе менән еңә. Шулай итеп, донъя чемпионатында итальяндар тәүге сығыштарҙа уҡ үҙҙәрен донъяның иң көслө футбол командаһы итеп таныта.

Халыҡ-ара турнирҙарҙа сығыш яһау тарихы

Донъя чемпионаттарында Год Раунд Место И В Н П РМ 1930 Ҡатнашмай 1934 Чемпион 1 5 4 1 0 12-3 1938 Чемпион 1 4 4 0 0 11-5 1950 Төркөм этабы 7 2 1 0 1 4-3 1954 Төркөм этабы 10 3 1 0 2 6-7 1958 Квалификациянан үтмәй 1962 Төркөм этабы 9 3 1 1 1 3-2 1966 Төркөм этабы 9 3 1 0 2 2-2 1970 2-се урын 2 6 3 2 1 10-8 1974 Төркөм этабы 10 3 1 1 1 5-4 1978 4-се урын 4 7 4 1 2 9-6 1982 Чемпион 1 7 4 3 0 12-6 1986 1/8 финала 12 4 1 2 1 5-6 1990 3-сө урын 3 7 6 1 0 10-2 1994 2-се урын 2 7 4 2 1 8-5 1998 Сирекфинал 5 5 3 2 0 8-3 2002 1/8 финал 15 4 1 1 2 5-5 2006 Чемпион 1 7 5 2 0 12-2 2010 Төркөм этабы 26 3 0 2 1 4-5 2014 Төркөм этабы 22 3 1 0 2 2-3 2018 Квалификациянан үтмәй 2022 Квалификациянан үтмәй Бөтәһе 18/21 4 титул 83 45 21 17 128-77

Европа чемпионаттарында Йыл Раунд Урын И В Н П РМ 1960 Квалификациянан үтмәй 1964 Квалификациянан үтмәй 1968 Чемпион 1 3 1 2 0 3-1 1972 Квалификациянан үтмәй 1976 1980 4-се урын 4 4 1 3 0 2-1 1984 Квалификациянан үтмәй 1988 Ярымфинал 3 4 2 1 1 4-3 1992 Квалификациянан үтмәй 1996 Төркөм этабы 10 3 1 1 1 3-3 2000 2-се урын 2 6 4 1 1 9-4 2004 Төркөм этабы 9 3 1 2 0 3-2 2008 Сирекфинал 8 4 1 2 1 3-4 2012 2-се урын 2 6 2 3 1 6-7 2016 Сирекфинал 5 5 3 1 1 6-2 2020 Чемпион 1 7 5 2 0 13-4 Бөтәһе 10/16 2 титул 45 21 18 6 52-31

Дуҫлыҡ Кубоктарында

• 1971 — ҡатнашмай
• 1973—1977 — квалификациянан үтмәй
• 1979 — чемпион
• 1983 — чемпион
• 1985 — дисквалификациялана

Ҡаҙаныштары

Донъя чемпионаттары

• Чемпион: 1934, 1938, 1982, 2006
• Финалсы: 1970, 1994
• Бронза призёр: 1990
• 4-се урын: 1978

Европа чемпионаттары

• Чемпион: 1968, 2020
• Финалсы: 2000, 2012
• Ярымфиналсы: 1988
• 4-се урын: 1980

Олимпия уйындарры

• Чемпион: 1936
• Бронза призёр: 1928, 2004

Конфедерациялар Кубогы

• Бронза призёр: 2013

Команда рекордсмендары

2022-11-20 торошло

Матчтар иҫәбе буйынса^[2]

#	Исеме	Йылдар	Уйындар	Голдар
1	Джанлуиджи Буффон	1997—2018	176	-140
2	Фабио Каннаваро	1997—2010	136	2
3	Паоло Мальдини	1988—2002	126	7
4	Леонардо Бонуччи	2010—х. в.	120	8
5	Даниэле Де Росси	2004—2017	117	21
	Джорджо Кьеллини	2004—2022	117	8
7	Андреа Пирло	2002—2016	116	13
8	Дино Дзофф	1968—1983	112	-83
9	Джанлука Дзамбротта	1999—2010	98	2
10	Джачинто Факкетти	1963—1978	94	3

Голдар иҫәбе буйынса^[2]

#	Исеме	Йылдар	Голдар (уйындар)	Бер уйында гол
1	Луиджи Рива	1965—1973	35 (42)	0.83
2	Джузеппе Меацца	1930—1939	33 (53)	0.62
3	Сильвио Пиола	1935—1952	30 (34)	0.88
4	Роберто Баджо	1988—2004	27 (56)	0,48
4	Алессандро Дель Пьеро	1995—2008	27 (91)	0,29
6	Алессандро Альтобелли	1981—1989	25 (61)	0.41
6	Филиппо Индзаги	1997—2007	25 (57)	0.44
6	Адольфо Балончери	1920—1933	25 (47)	0.53
9	Франческо Грациани	1975—1982	23 (64)	0.35
9	Кристиан Вьери	1997—2005	23 (49)	0.47

Формаһы

Италия 1911 йылдың 6 ғинуарында Венгрияға ҡаршы уйында тәүге тапҡыр зәңгәр күлдәктә сыға, шул ваҡыттан алып футбол турнирҙарында уларҙың формаһында тик ошо төҫ өҫтөнлөк итә.^[6].

Өйҙәге уйындарҙа

Ситтәге уйындарҙа

Запас форма

Ҡапҡасы формаһы

Сығанаҡтар:^[7],^[8]

Кейем бағыусылары

1974 йылға тиклем команданың бағыусыһы булмай. 2003 йылдан 2022 йылға тиклем команданы Puma формаһы менән тәьмин итә^[9]. 2023 йылдан команданы «Адидас» формаһы менән тәьмин итә^[10].

Спонсор	Йылдар
Юҡ	1910—1974
Adidas	1974—1978
Baila	1978—1979
Le Coq Sportif	1979—1984
Ennerre	1984—1985
Diadora	1985—1994
Nike	1994—1999
Kappa	1999—2003
Puma	2003—2022
Adidas	2023—х. в.

Иҫкәрмәләр

1. Кравченко, Виктория Спаллетти возглавил сборную Италии  (билдәһеҙ). Спорт-Экспресс (18 август 2023). Дата обращения: 18 август 2023. Архивировано 18 август 2023 года.
2. Italy - Record International Players (ингл.). RSSSF. Дата обращения: 4 июль 2013. Архивировано 6 июль 2013 года.
3. Италия установила мировой рекорд по количеству матчей без поражений подряд  (билдәһеҙ). matchtv.ru (5 сентябрь 2021). Дата обращения: 18 ноябрь 2022. Архивировано 18 ноябрь 2022 года.
4. FIFA World Rankings
5. Первый матч сборной Италии 2012 йыл 3 февраль архивланған. на сайте Итальянской федерации футбола (инг.)
6. Azzurri - origine del colore della nazionale (итал.). Дата обращения: 26 сентябрь 2019. Архивировано 3 июль 2018 года.
7. Italy national team  (билдәһеҙ). www.colours-of-football.com. Дата обращения: 21 июнь 2023. Архивировано 21 июнь 2023 года.
8. Italy Kit History (ингл.). Football Kit Archive. Дата обращения: 21 июнь 2023. Архивировано 21 июнь 2023 года.
9. LA MAGLIA AZZURRA NEI SUOI 100 ANNI DI STORIA: TUTTE LE DIVISE DELL’ITALIA (итал.). passionemaglie.it. Дата обращения: 3 октябрь 2021. Архивировано 8 октябрь 2021 года.
10. Сборная Италии представила форму от Adidas  (урыҫ). sport24.ru (17 ғинуар 2023). Дата обращения: 7 март 2023. Архивировано 7 март 2023 года.

Һылтанмалар

• Официальный сайт Итальянской федерации футбола (инг.)

.

.

.