Pintados

An mga Bisayang pintados sa Boxer Codex (c. 1590)

An terminong pintados hale sa taramong Kastila na Pintado na may boot-sabihon na "pinagpintahan". Pinaggagamit an katagang ini kan mga kolonyalistang Kastila bilang kaapudan sa mga katutubong Sebwano asin Waray na panô nin batik o batok (tattoo) sa lawas.[1][2] Sinda mahihiling sa mga isla nin Cebu, Bohol, subangang parte nin Negros, Leyte, asin Samar sa rehiyon Bisayas (Visayas) kan Filipinas.[3][4] Enot na pinaggamit an terminong pintados sa panahon nin kolonisasyon nin Espanya sa Filipinas.[5]

An Boxer Codex nagpapahiling na parehas an lalaki sagkod babayi iyo igwang batik o batok. Naglalaag sinda kaini sa kublit gamit an matarom na pidaso nin batbat asin pagpahid nin itom na pulbura sa mga bukas na lugad na dagos nang nagigin permanente. Sa sarong panurat ni Rodriguez kaidtong 1565, saiyang pigtawan deskripsyon an mga katutubo (sa Ingles) "... these Indians wear gold earrings, and the chiefs wear two clasps about the feet. All the body, legs, and arms are painted; and he who is bravest is painted most." [6]

Terminolohiya

[baguhon | baguhon an source]

An mga katutubo sa mga probinsya nin Camarines, sa purong parte kan subangan nin isla, sagkod an Marinduque iyo may pagkakapareha sa mga Pintados. Kaidtong ika-16 na siglo, an terminong "Bisaya" iyo piggagamit sana sa mga tawo sa Sulnopan na Visayas, mantang an terminong "Pintados" iyo para sa mga tawo sa Sentral na Visayas sagkod Subangan na Visayas. Sa ngunyan, an terminong "Visayan" iyo piggagamit sa gabos na grupong etniko sa gabos na rehiyon kan Visayas, mientras an terminong "Bisaya" iyo para sa mga Sebwano na an katutubong ginikanan iyo an Sentral na Visayas. An pangenot na etnikong grupo sa Subangan na Visayas iyo an mga "Waray".[7] An iba pang mga grupong etniko na katutubo sa sentral asin subangan na parte kan Visayas iyo an Porohanon sa Camotes, an Kabali-anon sa sur kan isla nin Leyte, an Inabaknon sa isla nin Capul, asin an Ata sagkod Magahat, na iyo parehas sa sur kan isla nin Negros.[8][9][10]

Gawi nin Pagbuhay

[baguhon | baguhon an source]

Pagbado

[baguhon | baguhon an source]
Sarong mag-agom na Pintado sa timawa o tumao na hirerkiya (1590's)

An mga katutubong Pintado igwa nin halabang buhok na nakasalapid sa korona kan saindang buhok. An mga babayi harus nagsusulot nin dakulang alahas sa talinga na gibo sa bulawan sagkod gading o ivory, asin iba pang mga dekoratibong tela sa payo. An mga babayi nagsusulot man nin palda na gibo sa medriñaque asin makolor na silk, na igwang bahaques (breech-clouts). An mga Tumao nagsusulot nin badong halaba.

Sagras

[baguhon | baguhon an source]

An mga Pintados istrikto sa pag-aagum, mayong minagom na hababa sa saiyang estado. An mga lalaki sagkod babayi pwedeng mag-agum nin maski pira hasta kayang bakalan asin suportahan. An mga babayi man bukas na magpahiwatig kan saindang sekswal na pangtanaw.

Armas

[baguhon | baguhon an source]

An mga armas kan sarong Pintado iyo an mga darakulang pakurbang sundang, arug kan cutlasses, spears, asin caraças.

Mangubat

[baguhon | baguhon an source]

An mga batok o tattoo nagpapahiling nin pagigin maurag kan sarong lalaki sa mga ralabanan: mas dakul na tattoo, mas matrayumpo. An Pintados iyo lahing tuod sa giyera; na padagos sa pakikipaglaban sa kadagaan sagkod sa kadagatan para sa Mangubat (booty). An taramong ini may boot-sabihon na pagpasiring sa ibang kadagaan sa paghahanap nin masasakop na lugar asin tawo.

Larao

[baguhon | baguhon an source]

An Larao, may boot-sabihon na pagmundo sa nagadan. Sarong pagsarado an piggigibo sa palibot nin harong kan nagadan na tawo, asin kun siisay man, dakula o sadit, an uminagi iyo mapaparusahan.

Hilingon man

[baguhon | baguhon an source]

Iba pang babasahon

[baguhon | baguhon an source]

Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ John Kingsley Pangan, Church of the Far East (Makati: St. Pauls), 9.
  2. ↑ https://lifestyle.inquirer.net/284369/layag-samar-fest-revives-los-pintados-waray-body-tattooing-tradition/
  3. ↑ G. Nye Steiger, H. Otley Beyer, Conrado Benitez, A History of the Orient, Oxford: 1929, Ginn and Company, pp. 122-123.
  4. ↑ https://pia.gov.ph/news/articles/1009700#:~:text=The%20Pintados%2DKasadyaan%20Festival%20of,Samar%20and%20Leyte%20called%20Pintados.
  5. ↑ John Kingsley Pangan, Church of the Far East (Makati: St. Pauls), 9.
  6. ↑ Blair, Emma Helen (August 25, 2004). The Philippine Islands. The Project Gutenberg EBook of The Philippine Islands, 1493-1803, Volume II, 1521-1569, by Emma Helen Blair. p. 126, Volume II. 
  7. ↑ https://lifestyle.inquirer.net/284369/layag-samar-fest-revives-los-pintados-waray-body-tattooing-tradition/
  8. ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2021-06-15. Retrieved 2021-01-09. 
  9. ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2021-02-27. Retrieved 2021-01-09. 
  10. ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2021-02-27. Retrieved 2021-01-09.