Vaishnavismo

An Vaishnavismo (Sanskrito: वैष्णवसम्प्रदाय, romanisado: Vaiṣṇavasampradāyaḥ) saro sa mayor na Hindung denominasyon kaiba an Shaivismo, Shaktismo, asin Smartismo. Inaapod man ining Vishnuismo poon kan pigkokonsiderar kaini si Vishnu na solong supremo na nanginginot sa gabos pang ibang mga dios nin Hindu, i.e. Mahavishnu.^[1][2] An mga parasunod kaini inaapod na Vaishnavites o Vaishnavas (IAST: Vaiṣṇava), asin kaiba diyan an mga sub-sekta na arog kan Krishnaismo asin Ramaismo, na ibinibilang si Krishna asin Rama na supremong persona.

Bakong malinaw an suanoy na paglataw nin Vaishnavismo, asin lakop an teoriya bilang pagsalak sa laen - laen na rehiyonal na non-Vedic na relihiyon kaiba si Vishnu. Sarong rempormaryo nin nagkapirang bantogan na teistikong tradisyon na bakong Vedic, partikularmente an mga kultong Bhagavata kan Vāsudeva-krishna asin si Gopala-Krishna, asin si Narayana, na namukna kan ika-7 sagkod ika-1 siglo BCE. Pinagsalak iyan sa Vedic na Dios na si Vishnu kan inot na mga siglo CE, asin pinalmente inapod na Vaishnavismo, kan magkaigwa iyan nin sarong avatar na doktrina, kun saen an mga manlaenlaen na Vedic na diedad sinasamba bilang daing siring na inkarnasyon kan supremong dios na si Vishnu.^[3]

Si Rama, Krishna, Narayana, Kalki, Hari, Vithoba, Venkateshvara, Shrinathji, asin Jagannath kabilang sa mga ngaran nin popular na mga avatar na gabos naheling bilang laen - laen na aspekto kan iyo man sanang supremo.^[4][5]

An tradisyon na Vaishnavite midbid sa mamomoton na debosyon sa sarong avatar nin Vishnu (kun minsan iyo si Krishna), asin bilang siring iyan an liabe sa paglakop kan mobimientong Bhakti sa subkontinente nin India sa ika-2ng milenyo CE. Igwa ini nin apat na pangenot na kategoriya nin mga sampradayas (denominasyon, sub-schools): An eskwelahan na medieval-era Vishishtadvaita ni Ramanuja, an eskwelahan kan Dvaita (Tattvavada) kan Madhvacharya, an Dvaitadvaita kan Nimbarkacharya, asin an Pushtimarg kan Vallabhacharya. Ramananda (14th siglo.D.D.) nagmukna nin sarong hiroon na Rama-oriented, na ngonyan iyo an pinakadakulang grupong monastiko sa Asya.

Kabali sa mga pangenot na teksto sa Vaishnavismo an Vedas, Upanishads, Bhagavad Gita, Pancaratra (Agama) na mga teksto, Naalayira Divya Prabhandham, asin an Bhagavata Purana.

Toltolan

1. Pratapaditya Pal (1986). Indian Sculpture: Circa 500 BCE–700 CE. University of California Press. pp. 24–25. ISBN 978-0-520-05991-7. 
2. Stephan Schuhmacher (1994). The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion: Buddhism, Hinduism, Taoism, Zen. Shambhala. p. 397. ISBN 978-0-87773-980-7. 
3. Eliade, Mircea; Adams, Charles J. (1987). The Encyclopedia of religion. Macmillan. p. 168. ISBN 978-0-02-909880-6. 
4. Matchett 2001, pp. 3-9.
5. Anna King 2005, pp. 32–33.