Бат-Ям

Бат Ям
іўр. בת ים‎, араб. بات يام‎
Выгляд Бат Яму з паветра
Герб Бат Яму Сьцяг Бат Яму
Дата заснаваньня:	1926
Места з:	1958
Краіна:	Ізраіль
Акруга:	Тэль-Авіўская
Мэр:	Ёсі Бахар
Плошча:	8,167 км²
Вышыня:	20 м н. у. м.
Насельніцтва (2016)
колькасьць:	▼ 128 904 чал.
шчыльнасьць:	15 783,52 чал./км²
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	+972 3
Паштовыя індэксы:	59100—59180
Геаграфічныя каардынаты:	32°1′23″ пн. ш. 34°45′1″ у. д. / 32.02306° пн. ш. 34.75028° у. д. / 32.02306; 34.75028Каардынаты: 32°1′23″ пн. ш. 34°45′1″ у. д. / 32.02306° пн. ш. 34.75028° у. д. / 32.02306; 34.75028
Бат Ям на мапе Ізраілю Бат Ям
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.bat-yam.muni.il/

Бат Ям ^{слухаць} (па-габрэйску: בת ים‎, па-арабску: بات يام‎, па-беларуску: Дачка мора) — места ў Тэль-Авіўскай акрузе Ізраілю. Знаходзіцца на раўніне Шарон на Міжземным моры, у мескай зоне Гуш Дан.

Геаграфія

Бат Ям ляжыць на ўсходнім беразе Міжземнага мора, на раўніне Шарон. Выразнай граніцы паміж Бат Ямам і Тэль Авівам няма з-за актыўнага разьвіцьця абодвух местаў. Бат Ям знаходзіцца на адлегласьці 60 км на паўночны захад ад Ерусаліму і за 98 км на поўдзень ад Хайфы. На поўначы мяжуе з Тэль Авівам, на ўсходзе з Халёнам, на поўдні — з Рышон-ле-Цыёнам.

Места было заснаванае на надморскіх выдмах і нязначнай колькасьці ўрадлівай глебы, разьмешчаных на поўдні ад марскога порту Яфы. Пры разбудове места тэрыторыя была зраўняная, і цяпер няма вялікіх перападаў мясцовасьці.

Прырода

Пляжы Бат Яму

Клімат — міжземнаморскі, характарызуецца гарачым вільготным летам ды халоднай даждлівай зімой. Вясна прыходзіць у сакавіку, а ў другой палове траўня пачынаецца лета. Сярэдняя тэмпэратура ўлетку складае 26 °C, узімку — 12 °C. Сьнег выпадае рэдка, тэмпэратура можа падаць да 5 °C. Найбольшая колькасьць ападкаў выпадае ў кастрычніку — красавіку. Сума штогадовых ападкаў складае 530 мм.

Мінуўшчына

Бат Ям надвячоркам

Паселішча было заснаванае ў 1926 року 13 сем’ямі ультраартадаксальных жыдоў. Іх прагненьнем было акультурыць пясчаныя выдмы на поўдзень ад Яфы і стварыць піянэрскую артадаксальную грамаду. Іхні намер адбіўся ў назьве паселішча Баіт ВаГан (іўр. בית וגן‎ — Дом і агарод).

Першыя гады былі вельмі складанымі. Паселішча было аддаленае ад Тэль Авіву, ня мела дарожнага злучэньня, адсутнічала электрычнасьць, не ставала вады. Пясчаны грунт выключаў магчымасьць разьвіцьця сельскай гаспадаркі. Падчас арабскіх бунтаў у 1929 року асада некалькі разоў была аб’ектам нападаў арабскіх бандаў з суседняй Яфы. Брытанскія мандатныя ўлады, ня здолеўшы гарантаваць жыдам бясьпеку, вырашылі эвакуяваць жыхароў Баіт ВаГану.

У 1930 адбылося паўторнае насяленьне асады, якая паступова разьвівалася, нягледзячы на цяжкасьці. Пераломным момантам стала іміграцыя з Эўропы ў 1930-х роках. У 1934 была адкрытая першая чатырохклясная школа. Таксама быў дадзены доступ да чыстай вады, праведзеная электрычная сетка, а пазьней запушчаная сталая аўтобусная лінія да Тэль Авіву.

У 1936 року брытанскія ўлады надалі паселішчу статус мясцовае рады і зьмянілі назву на Бат Ям. У 1939 насельніцтва склала 1,3 тыс. чалавек. У II сусьветную вайну тут хаваліся жыхары Тэль Авіву, які бамбавала італьянская авіяцыя. Мясцовая прамысловасьць вырабляла на патрэбы брытанскай арміі цьвікі, ацэтон і дрожджы. Напрыканцы вайны вуліцы места былі выбрукаваныя, зьявілася кіно. Насельніцтва Бат Яму вырасла да 3,5 тыс. жыхароў.

Падчас грамадзянскай вайны ў Мандаце ў 1948 року Бат Ям быў цяжка абстраляны арабамі зь Яфы. Абстрэлы і напады спыніліся пасьля здабыцьця Яфы 13 траўня 1948. 1950-я рокі характарызаваліся наплывам у Ізраіль хвалі масавай іміграцыі жыдоў з усяго сьвету. Бат Ям прыняў больш імігрантаў, чым якое-кольвек іншае места. Пясчаныя выдмы былі выраўняныя, на іхнім месцы збудаваныя 2,5 тысячы новых дамоў. Места ў гэты час пашырылася ва ўсходнім і паўднёвым кірунку. У студзені 1958 року Бат Ям атрымаў мескія правы. Насельніцтва дасягнула 30 тысячаў.

У наступныя гады наплыў новых жыхароў не спыняўся. У 1940—1950-я рокі ў Бат Ям прыбылі імігранты з Іраку, Лібіі, Эгіпту, Марока, Румыніі, Баўгарыі ды Польшчы. У 60-я рокі прыехалі імігранты з Турэччыны і Паўднёвай Амэрыкі. У 70—80-х роках далучыліся імігранты з Савецкага Саюзу і Этыёпіі, а ў апошнія дзесяцігодзьдзі — чарговыя рэпатрыянты з тэрыторыі былога СССР.

Насельніцтва

У 2009 року ў месьце пражывала 129 тыс. жыхароў, зь іх 85,1% жыдоў і 14,9% іншых нацыянальнасьцяў. Значную частку жыдоўскай народнасьці складаюць жыды турэцкага паходжаньня — 23% усёй колькасьці Бат Яму (2008).

Культура

Парк імя Мэнахэма Бэгіна

Места знакамітае Міжнародным фэстывалем вулічных тэатраў, які ладзіцца з 1996 року.

Дзейнічае цэнтар культуры «Каньён Бат Ям» з кінатэатрамі і рэстарацыямі. Музэі:

• Музэй сучаснага мастацтва
• Музэй Ісахара Бэр-Рыбака
• Музэй Шалома Аша, які правёў тут апошнія гады жыцьця
• невялікі музэй Галакосту.

Турыстычная інфармацыя

Хмарачос у Бат Яме

Адна з найбольшых цікавостак Бат Яму — вялікія белыя пляжы. Цягнуцца яны ўздоўж тэрыторыі ўсяго места і далёка па-за ёй, славяцца дробным белым пясочкам, бясьпечным прыемным дном і доўгімі спакойнымі хвалямі. Вада застаецца цёплай да позьняе восені. На шасьці публічных пляжах можна займацца водным спортам. За местам, у бок Рышон-ле-Цыёну, знаходзяцца таксама прыгожыя і параўнальна бясьпечныя дзікія пляжы. Пры пляжах паўсталі розныя спартовыя аб’екты і басэйны. Улетку ахоўваныя пляжы адкрытыя да позьняй ночы.

На набярэжнай працягласьцю 3,2 км уздоўж усяго пляжу разьмешчаныя кавярні ды рэстараны, тут ладзяцца канцэрты і дыскатэкі.

Спорт

У месцы дзейнічае спартовы комплекс «Бат Ям», у склад якога ўваходзяць чатыры басэйны, дзесяць тэнісных кортаў і стадыён.

Футбольны клюб «Макабі Іроні Бат Ям» выступае ў трэцяй лізе чэмпіянату краіны. Клюб заснаваны ў 2004 року аб’яднаньнем «Хапаэлю Бат Яму» і «Макабі Бат Яму». Матчы праходзяць на мескім стадыёне зьмяшчальнасьцю 3100 месцаў.

Транспарт

Празь месца праходзіць аўтастрада №20 Рышон-ле-Цыён — Рышпон.

Паколькі Бат Ям уваходзіць у мескую аглямэрацыю Гуш Дан, усе аўтобусныя маршруты праходзяць скрозь места, злучаючы яго з суседнімі местамі. Маршрутнымі аўтобусамі можна даехаць да большасьці раёнаў Тэль Авіву, Халёну, Рышон-ле-Цыёну, Рамат Гану, Гіватаіму, Бэнэ Бэраку, Ерусаліму, Рамлы і аэрапорту імя Бэн-Гурыёна.

Чыгунка злучае Бат Ям з аглямэрацыяй і амаль усім Ізраілем. У пятніцу ў першай палове дня грамадзкі транспарт спыняе працу на 24 гадзіны, і ў гэты пэрыяд працуюць толькі таксоўкі.

Асобы

• Шалом Аш — жыдоўскі празаік, драматург і эсэіст на мове ідыш. Правёў у Бат Яме апошнія гады жыцьця.

Месты-партнэры

• Ліворна, Італія
• Аўрых, Нямеччына
• Нойкёльн, Бэрлін, Нямеччына
• Кутна, Польшча
• Крагуевац, Сэрбія
• Анталья, Турэччына
• Вілярбан, Францыя
• Вальпараіса, Чылі
• Салінас, Эквадор

Вонкавыя спасылкі

Бат-Ям — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйная бачына