Уладава

	Уладава; лац. Uładava
	польск. Włodawa
	; Вуліца Касьцельная
Герб Уладава	Сьцяг Уладава
Першыя згадкі:	1242
Магдэбурскае права:	1534
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Люблінскае
Павет:	Уладаўскі
Прэзыдэнт места:	мэр
Плошча:	17,97 км²
Вышыня:	173 м н. у. м.
Насельніцтва (2009)
колькасьць:	13 918 чал.
шчыльнасьць:	774,51 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	48-82
Паштовы індэкс:	22-200
Геаграфічныя каардынаты:	51°33′0″ пн. ш. 23°33′0″ у. д. / 51.55° пн. ш. 23.55° у. д.Каардынаты: 51°33′0″ пн. ш. 23°33′0″ у. д. / 51.55° пн. ш. 23.55° у. д.
	Уладава на мапе Польшчы Уладава
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	Афіцыйны сайт

Уладава (польск. Włodawa) — места ў Польшчы, на сутоках рэк Бугу і Ўладаўкі. Адміністрацыйны цэнтар сельскай гміны і Ўладаўскага павету Люблінскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2009 год — 13 918 чалавек. Знаходзіцца каля беларуска-польскай граніцы, вузел аўтамабільных дарог на Люблін, Белую, Тэрэспаль, Зосін і інш.

Уладава — магдэбурскае места гістарычнай Берасьцейшчыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага. Побач зь местам праходзіць паўднёва-заходняя мяжа этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваліся фундаваны Людвікам Пацеем комплекс кляштару паўлінаў з касьцёлам Сьвятога Людвіка, царква Раства Багародзіцы, мастацкае аблічча якой пацярпела ад маскоўскай перабудовы, а таксама Вялікая і Малая сынагогі, помнікі архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў.

Гісторыя

Раньнія часы

Упершыню Ўладава (Валодава^[2]) упамінаецца ў XIII ст. у Галіцка-Валынскім летапісе: «Данилъ же затворивъ Холмъ, еха ко брату си Василкови, поима с собою Курила митрополита. А татарове воеваша до Володавы и по озерамъ много зла створше».

Вялікае Княства Літоўскае

У XIV ст. Уладава ўвайшла ў склад Вялікага Княства Літоўскага. У 1534 годзе места атрымала Магдэбурскае права.

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Уладава ўвайшла ў Берасьцейскі павет Берасьцейскага ваяводзтва. У 1624—1698 гадох тут дзеяў кальвінскі збор. У 1648 годзе места пацярпела ад войскаў Б. Хмяльніцкага.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Уладава апынулася ў Аўстрыі, з пачатку XIX ст. — у складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам павету Седлецкай губэрні. На 1827 год ў месьце было 489 будынкаў, на 1857 год — 600, у тым ліку 27 мураваных.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Ўладава занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Старая графіка Ўладава
Касьцёл і кляштар паўлінаў. К Странчынскі, 1840-я гг.
Вялікая сынагога. К Странчынскі, 1840-я гг.
Маставая вуліца, 1858 г.
Касьцёл і кляштар паўлінаў, 1871 г.

Найноўшы час

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Ўладава апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам павету Люблінскага ваяводзтва.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў 1939 годзе Ўладава занялі войскі Трэцяга Райху. У 1944 годзе Ўладава занялі савецкія войскі, па чым яе зноў перадалі Польшчы.

Места на старых здымках
Царква Раства Багародзіцы
Царква па маскоўскай перабудове, 1903 г.
Касьцёл паўлінаў, 1903 г.
Кляштар паўлінаў, 1903 г.

Касьцельная вуліца, 1903 г.
Касьцельная вуліца, да 1915 г.
Ражанецкая вуліца, 1903 г.
Маставая вуліца, да 1915 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1827 год — 3263 чал.; 1857 год — 6026 чал.^[3]
XX стагодзьдзе: 1913 год — 15 220 чал.; 1937 год — 9084 чал.; 1950 год — 3754 чал.; 1970 год — 7401 чал.; 1990 год — 15 264 чал.
XXI стагодзьдзе: 2006 год — 14 203 чал.

Культура

З 1998 году ў месьце рэгулярна праводзіцца Фэстываль трох культур. Мерапрыемства прысьвячаецца багатай культуры праваслаўя, каталіцтва і юдаізму. Фэстываль праходзіць ува Ўладаве, бо да вайны мясьціна мела шматнацыянальны характар^[4]