Эдўард Сноўдэн

Эдўард Сноўдэн
анг. Edward Joseph Snowden
Род дзейнасьці	Сыстэмны адміністратар
Дата нараджэньня	21 чэрвеня 1983 (41 год)
Месца нараджэньня	Элізабэт Сіці, штат Паўночная Караліна, ЗША
Грамадзянства	ЗША
Месца вучобы	Грамадзкі коледж Ганны Арундэл^[d] (2005) Ліверпульскі ўніверсітэт^[d]
Занятак	сыстэмны адміністратар, выведнік, ахоўнік, інфарматар, дысыдэнт, спэцыяліст у галіне інфарматыкі, аналітык выведкі
Месца працы	Агенцтва нацыянальнай бясьпекі Буз Ален Гэмілтан^[d][1] Цэнтральная разьведвальная ўправа[2] Фундацыя за свабоду прэсы^[d] Мэрылэндзкі ўнівэрсытэт^[d] Dell^[d]
Псэўданімы	CITIZENFOUR
Сябра ў	Chaos Computer Club^[d] і Свабодны ўнівэрсытэт Бэрліну^[d]
Бацька	Лоні Сноўдэн
Маці	Элізабэт Сноўдэн
Жонка	Ліндсі Мілз (зь 2017 году)
Дзеці	1
Узнагароды	Прэмія Сэма Адамза^[d] (8 ліпеня 2013) прэмія Фрыца Баўэра^[d] (2013) прэмія Рыдэнаўэра за казаньне праўды^[d] (2014) прэмія за правільны лад жыцьця^[d] (2014) Штутгарцкая прэмія міру^[d] (2014) мэдаль Карла фон Асэцкага^[d] (2014) Прэмія інфарматара^[d] (2013) прэмія Б’ёрнсана^[d] (2015) прэмія Асецкага^[d] (2016) Келіх разважлівасьці^[d] (2016) прэмія SUMA^[d] (2015) прэмія Бэрта Донэпа^[d] (2013) прэмія Фрыца Баўэра^[d] (2014)
Подпіс
Эдўард Сноўдэн у Вікісховішчы

Э́дўард Джо́зэф Сно́ўдэн (нар. 1983, Элізабэт Сіці, штат Паўночная Караліна, ЗША) — супрацоўнік выведкі ЗША, які ўцёк у Расею ў 2013 годзе.

У 2006—2009 гадах працаваў тэхнічным асыстэнтам Цэнтральнай разьведвальнай управы ЗША, у тым ліку з сакавіка 2007 году пад дыпляматычным прыкрыцьцём у Прадстаўніцтве ЗША пры ААН у Жэнэве (Швайцарыя). У 2009—2013 гадах быў падраднікам Агенцтва нацыянальнай бясьпекі ЗША праз прыватныя прадпрыемствы. Спачатку па найме «Дэл» (Раўнд-Рок, штат Тэхас) займаўся абаронай кампутарных сетак ад кітайскіх хакераў на амэрыканскай авіябазе Ёкота ў Японіі, што на захад ад Токіё. У 2011 годзе вярнуўся ў ЗША, дзе ў штаце Мэрылэнд год працаваў вядучым тэхнолягам «Дэл» па падрадзе ЦРУ. У сакавіку 2012 году быў накіраваны на базу АНБ Кунія на гавайскім востраве Оаху, дзе працаваў паводле дамовы з «Буз Ален Гамільтан» (Маклін, штат Вірджынія). У пачатку чэрвеня 2013 году Сноўдэн перадаў газэтам The Guardian і The Washington Post сакрэтную інфармацыю АНБ, якая тычылася татальнага сачэньня амэрыканскіх спэцслужбаў за інфармацыйнымі камунікацыямі паміж грамадзянамі шматлікіх дзяржаваў па ўсім сьвеце, пры дапамозе існых інфармацыйных сетак і сетак сувязі, уключаючы зьвесткі пра праект PRISM, а таксама X-Keyscore і Tempora^[3].

У сувязі з гэтым у ЗША 14 чэрвеня 2013 г. яму былі завочна прад’яўленыя абвінавачваньні ў шпіянажы й выкраданьні дзяржаўнай уласнасьці^[4][5]. Абвешчаны амэрыканскімі ўладамі ў міжнародны вышук^[6]. Неўзабаве бег з ЗША спачатку ў Ганконг, затым у Расею, дзе прабыў больш за месяц ў транзытнай зоне аэрапорту «Шарамецьцева» й атрымаў часавае сховішча. У наш час (жнівень 2013 г.) пражывае ў Расеі за межамі Масквы; яго дакладнае месцазнаходжаньне не выдаецца зь меркаваньняў бясьпекі. Паводле падлікаў Міністэрства абароны ЗША, у якасьці супрацоўніка выведкі Сноўдэн скапіяваў каля 1,7 млн файлаў пра выведвальную дзейнасьць Узброеных сілаў ЗША. Большасьць файлаў тычылася бягучай дзейнасьці Арміі ЗША, а таксама Вайскова-марскіх і Вайскова-паветраных сілаў ЗША^[7].

Крыніцы

1. Booz Allen Statement on Reports of Leaked Information — Буз Ален Гэмілтан, 2013.
2. Harding L. How Edward Snowden went from loyal NSA contractor to whistleblower — The Guardian, 2014.
3. Edward Snowden did enlist for special forces, US army confirms
4. U.S. charges Snowden with espionage The Washington Post Праверана June 21, 2013 г.
5. U.S. vs. Edward J. Snowden criminal complaint. The Washington Post.
6. Путин: США для России важнее Сноудена — РБК daily
7. Сноў­дэн скраў у АНБ 1,7 міль­ё­на сак­рэт­ных фай­лаў // Зьвязда : газэта. — 11 студзеня 2014. — № 4 (278614). — С. 1. — ISSN 1990-763x.

Вонкавыя спасылкі

• Edward Snowden says motive behind leaks was to expose ‘surveillance state’ // Washington Post, 2013-06-09  (анг.)