Свантэ Аўгуст Арэніус

Свантэ Аўгуст Арэніус
шведск.: Svante August Arrhenius
Дата нараджэння 19 лютага 1859(1859-02-19)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 2 кастрычніка 1927(1927-10-02)[3][4][…] (68 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Svanta Gustav Arrhenius[d][9]
Маці Carolina Christina Thunberg[d][9]
Жонка Maria Arrhenius[d] і Sofia Rudbeck[d]
Дзеці Olof Arrhenius[d] і Anna-Lisa Arrhenius[d]
Род дзейнасці астраном, хімік, фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера фізіка і хімія
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Пер Тэадор Клевэ[d]
Вядомыя вучні Oskar Klein[d]
Член у
Узнагароды

Фарадэеўская лекцыя[d] (1914)

 Нобелеўская прэмія па хіміі

прэмія Уіларда Гібса[d] (1911)

ганаровы доктар Эдынбургскага ўніверсітэта[d]

медаль Дэві[d] (1902)

Сіліманаўская лекцыя[d] (1910)

медаль Франкліна[d] (1920)

ганаровы доктар Кембрыджскага ўніверсітэта[d]

Honorary doctor of the University of Groningen[d]

Honorary doctor of the Heidelberg University[d] (8 жніўня 1903)

ганаровы доктар Лейпцыгскага ўніверсітэта[d]

ганаровы доктар Оксфардскага ўніверсітэта[d]

honorary doctor of the University of Birmingham[d]

член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук

замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (30 чэрвеня 1910)

Echegaray Medal[d] (1919)

doctor honoris causa from the University of Paris[d] (1923)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Свантэ Аўгуст Арэніус[10], (шведск.: Svante August Arrhenius; 19 лютага 1859, маёнтак Вейк, недалёка ад Упсалы — 2 кастрычніка 1927, Стакгольм) — выдатны шведскі фізікахімік і астрафізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі ў 1903 годзе.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў Упсальскі ўніверсітэт у 1878 годзе. З 1905 года дырэктар Нобелеўскага інстытута.

Аўтар навуковых прац па тэорыі раствораў электралітычнай дысацыяцыі, даследаванняў па хімічнай кінетыцы (ураўненне Арэніуса), а таксама па астраноміі, астрафізіцы, біялогіі (дастасаванне фізіка-хімічных законаў да біялагічных працэсаў), тэорыі касмічнага паходжання жыцця на Зямлі.

Член Шведскай каралеўскай акадэміі навук (1901), замежны член-карэспандэнт Пецярбургскай АН (1903), ганаровы акадэмік АН СССР (1926) і многіх іншых краін.

Замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства (1910).[11]

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

Памяць

[правіць | правіць зыходнік]

У гонар Арэніуса былі названы кратар на Месяцы і астэроід.[12]

Бібліяграфія

[правіць | правіць зыходнік]
  • Svante Arrhenius, 1884, Recherches sur la conductivité galvanique des électrolytes, doctoral dissertation, Stockholm, Royal publishing house, P.A. Norstedt & söner, 89 pages.
  • Svante Arrhenius, 1896a, Ueber den Einfluss des Atmosphärischen Kohlensäurengehalts auf die Temperatur der Erdoberfläche, in the Proceedings of the Royal Swedish Academy of Science, Stockholm 1896, Volume 22, I N. 1, pages 1–101.
  • Svante Arrhenius, 1896b, On the Influence of Carbonic Acid in the Air upon the Temperature of the Ground, London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science (fifth series), April 1896. vol 41, pages 237–275.
  • Svante Arrhenius, 1901a, Ueber die Wärmeabsorption durch Kohlensäure, Annalen der Physik, Vol 4, 1901, pages 690–705.
  • Svante Arrhenius, 1901b, Über Die Wärmeabsorption Durch Kohlensäure Und Ihren Einfluss Auf Die Temperatur Der Erdoberfläche. Abstract of the proceedings of the Royal Academy of Science, 58, 25–58.
  • Svante Arrhenius, 1903, Lehrbuch der Kosmischen Physik, Vol I and II, S. Hirschel publishing house, Leipzig, 1026 pages.
  • Svante Arrhenius, 1906, Die vermutliche Ursache der Klimaschwankungen, Meddelanden från K. Vetenskapsakademiens Nobelinstitut, Vol 1 No 2, pages 1–10
  • Svante Arrhenius, 1908, Das Werden der Welten, Academic Publishing House, Leipzig, 208 pages.

Зноскі

  1. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1903 (Svante Arrhenius) Праверана 12 снежня 2014.
  2. ↑ а б Svante A Arrhenius — 1917.
  3. ↑ Аррениус Сванте Август // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
  4. ↑ Svante August Arrhenius — 2009.
  5. ↑ Аррениус Сванте Август // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  6. ↑ а б www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.
  7. ↑ Arrhenius, Svante — Svenskagravar.se. Праверана 24 мая 2023.
  8. ↑ Svante Arrhenius1859–1927 — Шведская царква. Праверана 23 мая 2019.
  9. ↑ а б Pas L. v. Genealogics — 2003.
  10. ↑ Напісанне імя і прозвішча Свантэ Аўгуст Арэніус ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.2., Мн., 1996, С.13.
  11. ↑ Fellow of the month – Arrhenius(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 11 лістапада 2007. Праверана 17 мая 2013.
  12. ↑ Arrhenius (6766 P-L)

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
commons: Свантэ Аўгуст Арэніус на Вікісховішчы