Іштван V

Іштван V
V. István
Каранацыя Іштвана V Герб з пячаткі Іштвана V. Пячатка Іштвана V
Кароль Венгрыі 1246 — 1272
Папярэднік	Бела IV
Пераемнік	Ласла IV Кун
Герцаг Штырыі 1258 — 1260
Папярэднік	Бела IV
Пераемнік	Пржэмысл Отакар II
Нараджэнне	18 кастрычніка 1239 Буда, Каралеўства Венгрыя
Смерць	6 жніўня 1272 (32 гады) Востраў Чэпель, Чэпель^[d], Будапешт
Месца пахавання	Dominican monastery on Margaret Island^[d]
Род	Арпады
Бацька	Бела IV
Маці	Марыя Ласкарына
Жонка	каля Лізавета Куманская^[d][1]
Дзеці	Лізавета Венгерская^[d][2], Кацярына Венгерская^[d][2], Марыя Венгерская^[d], Ганна Венгерская^[d], Ласла IV Кун^[d] і Андрэй^[d]
Партыя	палітык да ўзнікнення палітычных партый^[d]
Дзейнасць	гісторыя[3]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іштван (Стэфан) V (венг.: V. István, харв.: Stjepan V, славацк.: Štefan V) (каля 18 кастрычніка 1239, Буда, Венгрыя — 6 жніўня 1272, Востраў Кшэпель, Венгрыя) — кароль Венгрыі ў 1246—1272 гг.

Першыя гады

Ён быў старэйшым сынам венгерскага караля Белы IV і каралевы, Марыі Ласкарыны, дачкі Імператара Нікеі Феадора I Ласкарыса. На другім годзе пасля яго нараджэння, 11 красавіка 1241, мангольскія войскі разбілі армію яго бацькі ў бітве рацэ Шаё. Пасля прайгранай бітвы каралеўская сям’я вымушана была бегчы да Трау, добра ўмацаванага горада ў Далмацыі. Яны змаглі вярнуцца ў Венгрыю толькі пасля нечаканага сыходу сіл манголаў з Еўропы.

Малодшы Кароль Венгрыі

У 1246 годзе Іштван быў каранаваны як малодшы Кароль Венгрыі, і яго бацька даручыў яму кіраванне Харватыяй, Славоніяй і Далмацыяй, але гэтымі трыма абласцямі дэ-факта кіраваў Бан Стэфан Гут-Келед. Бацька Іштвана, спрабуючы ўціхамірыць моцнае племя язычнікаў полаўцаў-куманаў, арганізваў шлюб Іштвана (прыблізна ў 1253 годзе), з Элізабет, дачкой хана куманаў Кётэна.

У 1257 годзе Іштван запатрабаваў ад свайго бацькі, каб ён падзяліў каралеўства паміж імі, пасля чаго сабраў армію для барацьбы супраць старэйшага караля. Нарэшце, у 1258 годзе кароль Бела IV быў вымушаны саступіць яму кіраванне Трансільваніяй.

Герцаг Штырыі

Іштван прыняў удзел у ваеннай кампаніі свайго бацькі супраць штырыйцаў, якія паўсталі супраць кіравання венгерскага караля ў 1258 годзе. Пасля паспяховай кампаніі Кароль Бела IV прызначыў яго герцагам Штырыі.

Яго кіраванне, аднак, было непапулярна сярод яго новых падданых, і яны паўсталі супраць яго пры падтрымцы Караля Багеміі Отакара II. Іштван і яго бацька пачалі напад на землі Отакара II, але іх войскі былі разбіты 12 ліпеня 1260 года ў бітве пры Кроісенбруне. Пасля бітвы два караля Венгрыі саступілі герцагства Штырыя Каралю Багеміі, падпісаўшы мір у Пожані (славац. Браціслава).

Зноскі

1. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
2. Lundy D. R. The Peerage
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
3. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>