Адольф Андэрсан

Адольф Андэрсан
Краіны:
Дата нараджэння: 6 ліпеня 1818(1818-07-06)[1][2]
Месца нараджэння:
Дата смерці: 13 сакавіка 1879(1879-03-13)[1][2] (60 гадоў)
Месца смерці:
Месца пахавання:
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карл Эрнст Адольф Андэрсан (ням.: Karl Ernst Adolf Anderssen; 6 ліпеня 1818, Брэслаў (цяпер Уроцлаў) — 13 сакавіка 1879, там жа) — нямецкі шахматыст, вядучы шахматыст Еўропы 1850-х і 1860-х гадоў, майстар камбінацыйных гульняў, настаўнік, прафесар матэматыкі, доктар навук.

Андэрсан не быў папулярны ў шахматных колах да 1851 года, калі ён нечакана заняў першае месца ў Лондане на Першым міжнародным турніры, які паклаў пачатак сучаснай шахматнай эры. Дзякуючы поспеху ён быў прызнаны наймацнейшым шахматыстам свайго часу, але ў 1858 годзе ён прайграў ключавы матч з Полам Морфі ў Парыжы, што значна пахіснула яго шахматны аўтарытэт. Але пасля таго, як Морфі сышоў са сцэны, Андэрсен вярнуў сабе рэпутацыю наймацнейшага шахматыста свету, выйграўшы турнір у Лондане (1862). У 1866 годзе ён прайграў няпросты матч Стэйніцу з лікам 6:8 (без уліку нічыёй), фактычна перадаўшы яму неафіцыйны тытул чэмпіёна свету.

Партыі Андэрсена з Кізерыцкім (Лондан, 1851) і Дзюфрэнем (Берлін, 1852) увайшлі ў гісторыю пад эпітэтамі «бесмяротны» і «вечназялёны» — столькі сучаснікаў былі ашаломлены камбінацыйнымі здольнасцямі Андэрсана.

Насуперак неаднаразовым выказванням у падручніках па шахматах і нават у «Курсе лекцый па шахматах» пятага чэмпіёна свету Макса Эйве аб адсутнасці ў Андэрсена пазіцыйнай гульні[5], шахматны гісторык Якаў Нойштадт адзначыў, што «пазіцыйныя грахі Андэрсена моцна перабольшаныя і прыпадаюць на ранні перыяд яго працы»[5]. Прыкладам пазіцыйнага разумення можа служыць партыя з Луі Паўлсэнам у Вене (1873).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Адольф Андэрсан нарадзіўся ў беднай сям’і. Калі яму было 9 гадоў, бацька навучыў яго гуляць у шахматы[6] . Андэрсэн згадаў, што лепш за ўсё вывучаў гульню па кнізе Ўільяма Льюіса «50 гульняў паміж Лабурдонам і Макдонэлам» (1835)[7] . Ён чытаў кнігі Філідора, Альгаера і Мозеса Гіршеля[en] . Падчас вучобы ў гімназіі Святой Лізаветы ў сваім родным горадзе Брэславе, Андэрсен маляваў у падручніках шахматныя дыяграмы і на ўроках гуляў па перапісцы са сваімі сябрамі, што не перашкаджала яму паспяхова скончыць сярэднюю школу. Потым ён вучыўся ў Уроцлаўскім універсітэце, дзе здаваў дзяржаўныя экзамены[5]. Ступень атрымаў у Берліне, дзе сустрэўся з моцнымі шахматамі[5].

Андэрсан стаў настаўнікам нямецкай мовы і матэматыкі ў Фрыдрых-гімназіі ў родным горадзе, а пазней пераехаў у горад Слупск (Памеранія)[5], дзе ён быў хатнім настаўнікам у сям’і[8]. Часам ён ездзіў у сталіцу Прусіі, гуляў у шахматы ў кафэ Гойзлера з шахматыстамі Берлінскай пляяды[de]. Ужо тады прадстаўнік сузор’я Вільгельм Ганштэйн[de] прадказаў, што Андэрсан пераможа ўсіх вядомых майстроў[5].

За перыяд да 1848 г. захавалася больш звестак пра партыі, у якіх Андэрсан прайграў, чым пра партыі, у якіх ён перамог. Яго супернікі звычайна захоўвалі сваю перамогу, сам жа Андэрсан партыі не запісваў[5].

Стыль і тэорыя

[правіць | правіць зыходнік]

Андерсан увайшоў у гісторыю шахмат як галоўны прадстаўнік камбінацыйнай школы. Яго называлі і называюць шахматным рамантыкам.

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б Adolf Anderssen // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б Adolf Anderssen // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  3. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118502840 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
  4. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118502840 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
  5. ↑ а б в г д е ё Нейштадт 1975.
  6. ↑ Fine R. (1952). The World's Great Chess Games. Andre Deutsch (now as paperback from Dover).
  7. ↑ Morphy’s Opponents: Adolf Anderssen. Retrieved 2008-06-17.
  8. ↑ Adolf Anderssen (1818–1879). Архівавана з першакрыніцы 25 кастрычніка 2009. Праверана 17 чэрвеня 2008.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Нейштадт Я. И. Некоронованные чемпионы (руск.). — М.: Физкультура и спорт, 1975. — С. 128—216. — 302 с. — 50 000 экз.