Аляксандр Ільіч Радзімцаў

Аляксандр Ільіч Радзімцаў
Дата нараджэння	8 сакавіка 1905(1905-03-08)
Месца нараджэння	Шарлык, Sharlykskiy Selsoviet^[d], Шарлыкскі раён^[d], СССР
Дата смерці	13 красавіка 1977(1977-04-13) (72 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Дзеці	Irina Rodimtseva^[d]
Альма-матар	Ваенная акадэмія Генеральнага штаба Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі (1947) Ваенная акадэмія імя М. В. Фрунзэ (1939)
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	СССР
Род войскаў	Савецкая армія
Званне	генерал-палкоўнік
Камандаваў	5th Airborne Brigade^[d], Q16486667?, 13th Guards Rifle Division^[d], Q28650718? і 1-я гвардзейская армія^[d]
Бітвы/войны	грамадзянская вайна ў Іспаніі Вялікая Айчынная вайна Другая сусветная вайна Паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну, 1939 савецка-фінляндская вайна
Узнагароды і званні
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксандр Ільіч Радзімцаў (руск.: Александр Ильич Родимцев; 23 лютага (8 сакавіка) 1905 — 13 красавіка 1977) — савецкі ваенны дзеяч, генерал-палкоўнік (1961), двойчы Герой Савецкага Саюза (1937, 1945). Прымаў удзел у грамадзянскай вайне ў Іспаніі, Польскім паходзе 1939 года, савецка-фінляндскай і Вялікай Айчыннай.

Біяграфія

Нарадзіўся на Арэнбуршчыне ў беднай сям’і беззямельных сялян Іллі і Аксіння Радзімцавых.. Будучы адзіным сынам, і, страціўшы бацьку, вымушаны быў працаваць, каб дапамагчы пракарміць сям’ю.

Інтэрбелум

У верасні 1927 года прызваны ў Чырвоную Армію. Першапачаткова служыў у каравульнай роце 18-га стралковага канвойнага батальёна ў Саратаве.

У 1929-м, пасля заканчэння тэрміновай службы, прыехаў у Маскву, дзе паступіў у Аб’яднаную ваенную школу імя УЦВК і быў залічаны на кавалерыйскае аддзяленне. Пасля заканчэння вучобы ў сакавіку 1932 года накіраваны ў 61-ы кавалерыйскі полк 36-й кавалерыйскай дывізіі Маскоўскай ваеннай акругі. Тут камандаваў кавалерыйскім узводам, узводам палкавой школы і эскадронам.

З восені 1936 па жнівень 1937 года пад псеўданімам «Капітан Паўліта» ваяваў у Іспаніі. Браў удзел у баях на Мансанарэс, пры Хараме, пад Таледа і Гвадалахарай.

Вярнуўшыся на радзіму, узначаліў 61-ы кавалерыйскі полк, стаў слухачом Ваеннай акадэміі РСЧА імя М. В. Фрунзэ, пасля заканчэння якой прызначаны камандзірам 36-й кавалерыйскай дывізіі. Неўзабаве прыме ўдзел у паходзе ў Заходнюю Беларусь і вайне з Фінляндыяй.

У 1940—1941 гадах прайшоў навучанне на курсах каманднага і штурманскага складу ВПС пры Ваеннай акадэміі імя М. Р. Жукоўскага.

Вялікая Айчынная вайна

На момант пачатку Вялікай Айчыннай камандаваў 5-й паветрана-дэсантнай брыгады, якая ўваходзіла ў склад 3-га паветрана-дэсантнага корпуса ў Кіеўскай асаблівай ваеннай акрузе. У верасні 41-га разам з падраздзяленнем трапіў у акружэнне нямецкіх войскаў у раёне ракі Сейм. Тут байцы Радзімцава на працягу трох дзён вялі баі з праціўнікам, па выніках якіх злучэнню ўдалося выйсці да сваіх.

Неўзабаве 3-і паветрана-дэсантны корпус пераўтварылі ў 87-ю стралковую дывізію, а яе камандзірам прызначылі Радзімцава. У сакавіку 1942 года ён з падначаленымі вёў абарончыя баі на варонежскім, валуйскім кірунках і ў вялікай лукавіне Дона, а пазней — у Сталінградзе.

У красавіку 1943 года Радзімцаў прызначаны камандзірам 32-га гвардзейскага стралковага корпуса, які быў уключаны ў рэзерв Стаўкі Вярхоўнага Галоўнакамандавання. На чале корпуса ён удзельнічаў у Курскай бітве, у бітве за Дняпро. Пачынаючы з сярэдзіны студзеня 1945 года корпус Радзімцава вёў бесперапынныя наступальныя баі на прасторы ад Вісленскага плацдарма да р. Одэр. У пачатку мая 1945 года падраздзяленне выйшла да Эльбы і сустрэлася з амерыканскімі саюзніцкімі войскамі.

Пасля вайны, да мая 1946 года, Радзімцаў працягваў камандаваць тым жа корпусам.

Пасляваенны час

У 1947 годзе скончыў Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Вышэйшай ваеннай акадэміі імя К. Я. Варашылава. У сакавіку 1947 года ён быў прызначаны камандзірам 11-га гвардзейскага стралковага корпуса. З лютага 1951 года — памочнік камандуючага войскамі Усходне-Сібірскай ваеннай акругі. З чэрвеня 1953 года па ліпень 1956 года — Галоўны ваенны саветнік пры Албанскай народнай арміі і ваенны аташэ СССР у Албаніі. З лістапада 1956 года — першы намеснік камандуючага войскамі Паўночнай ваеннай акругі. З мая 1960 года — камандуючы 1-й арміяй ва Украіне. З сакавіка 1966 года — ваенны кансультант у групе генеральных інспектараў Міністэрства абароны СССР. Абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР трэцяга склікання.

Сям’я

З 1933 года быў жанаты на Кацярыне Радзімцавай (Шэінай). Кацярына і Аляксандр родам з адной вёскі, былі сябрамі дзяцінства. У пары нарадзілася трое дзяцей.

Памяць

На малой радзіме ў вёсцы Шарлык (былое сяло Міхайлаўскае) усталяваны бронзавы бюст, у Арэнбургу — помнік і памятная стэла, у Маскве на доме 68 па Ленінскім праспекце, дзе ён жыў, мемарыяльная дошка. Яго імя прысвоена школе ў вёсцы Шарлык і ліцэю ў Арэнбургу.

Спасылкі

• Родимцев Александр Ильич на сайте Министерства обороны РФ. Очерк подготовил Игорь Некрасов, научный сотрудник Научно-исследовательского института военной истории ВАГШ ВС РФ, кандидат военных наук.