Аляксандр Міхайлавіч Прохараў

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Прохараў.

Аляксандр Міхайлавіч Прохараў
руск.: Александр Прохоров
Дата нараджэння	11 ліпеня 1916(1916-07-11)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Атэртан^[d], Квінсленд, Аўстралія
Дата смерці	8 студзеня 2002(2002-01-08)[1][2]^[…] (85 гадоў)
Месца смерці	Масква, Расія
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	СССР  Расія
Жонка	Галіна Шалепіна^[d]
Род дзейнасці	фізік, выкладчык універсітэта, рэдактар
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Маскоўскі фізіка-тэхнічны інстытут МДУ Фізічны інстытут імя П. М. Лебедзева РАН^[d] Інстытут агульнай фізікі імя А. М. Прохарава РАН^[d] Навукова-даследчы інстытут ядзернай фізікі імя Д. У. Скабяльцына^[d] Laser Physics^[d]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук (1952)
Навуковае званне	прафесар, акадэмік АН СССР (1966) акадэмік РАН (1991)
Альма-матар	фізічны факультэт Санкт-Пецярбургскага дзяржаўнага ўніверсітэта^[d] (1939) Фізічны інстытут імя П. М. Лебедзева РАН^[d] Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	У. В. Мігулін С. М. Рытаў
Вядомыя вучні	Яўген Паўлавіч Веліхаў, Yevgeny Dianov^[d], Nikolay Karlov^[d], Vyacheslav Osiko^[d], Мікалай Генадзевіч Басаў і Pavel Pavlovich Pashinin^[d]
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў квантавай электронікі
Партыя	УКП(б)
Член у	Акадэмія навук ГДР^[d] Леапальдзіна Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР[3] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Акадэмія навук СССР[3] Венгерская акадэмія навук
Прэміі
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па фізіцы (1964) Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава (1987) Ордэн «За заслугі перад Айчынай» II ступені Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.» Медаль «Ветэран працы» Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы» Медаль «У памяць 850-годдзя Масквы»
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Алякса́ндр Міха́йлавіч Про́хараў (11 ліпеня 1916, Атэртан, штат Квінсленд, Аўстралія — 8 студзеня 2002, Масква) — выдатны савецкі і расійскі фізік, адзін з заснавальнікаў квантавай электронікі. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1964) (сумесна з Мікалаем Басавым і Чарльзам Таўнсам), адзін з вынаходнікаў лазерных тэхналогій. Акадэмік РАН (1966, член-карэспандэнт 1960). Замежны член НАН Беларусі (1995), Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1972) і АН іншых краін. Двойчы Герой Сацыялістычнай Працы (1969, 1986).

Біяграфія

Скончыў Ленінградскі ўніверсітэт (1939). У 1939—1941 і 1944—1982 у Фізічным інстытуце АН СССР (з 1968 намеснік дырэктара). Адначасова з 1954 прафесар Маскоўскага ўніверсітэта, з 1973 загадчык кафедры Маскоўскага фізіка-тэхнічнага інстытута, у 1973—1992 акадэмік-сакратар Аддзялення агульнай фізікі і астраноміі РАН, у 1982—1998 дырэктар Інстытута агульнай фізікі РАН (з 1998 ганаровы дырэктар). З 1969 старшыня Навукова-рэдакцыйнага савета выдавецтва «Савецкая энцыклапедыя» (цяпер «Вялікая Расійская энцыклапедыя»); у 1969—1978 галоўны рэдактар 3-га выдання Вялікай Савецкай Энцыклапедыі.

Навуковы ўклад

Навуковыя працы па тэорыі нелінейных ваганняў, фізіцы сінхратроннага выпрамянення, радыёспектраскапіі, квантавай электроніцы, фізіцы цвёрдага цела і магнітных з’яў, радыёфізіцы, нелінейнай і валаконнай оптыцы, лазернай фізіцы і тэхніцы, дастасаваннях лазераў у прамысловасці, медыцыне, сувязі і інш.

Разам з М. Г. Басавым стварыў першы квантавы генератар — мазер (1954), прапанаваў метад стварэння асяроддзяў з адмоўным паглынаннем (1955), які выкарыстаны ў першым лазеры. Прапанаваў адкрыты рэзанатар для субміліметровых хваль (1958).

Узнагароды

• Нобелеўская прэмія 1964 (разам з М. Г. Басавым, Ч. Таўнсам).
• Ленінская прэмія 1959.
• Дзяржаўная прэмія СССР 1980.
• Залаты медаль імя Ламаносава АН СССР (1988).

Публікацыі

• Методы изготовления астрономической оптики М., 1980 (разам з Э. А.Вітрычэнкам, Я. В. Трушыным).
• Научные основы прогрессивной технологии. М., 1982 (у сааўт.).
• Квантавая электроника. М., 1996.

Зноскі

1. Aleksandr Mikhaylovich Prokhorov // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
2. Alexander Michailowitsch Prochorow // Brockhaus Enzyklopädie
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
3. http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-72.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12

Літаратура

• Прохараў Аляксандр Міхайлавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. С. 43.
• А. М. Прохоров. М., 1989.

Спасылкі

• Аляксандр Міхайлавіч Прохараў на сайце «Героі краіны»
• Біяграфія на сайце Нобелеўскага камітэта (англ.)