Бітва за Сірт (2011)

Першая бітва за Сірт
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Лівіі (2011)
Дата 15 верасня — 20 кастрычніка 2011
Месца Сірт
Вынік Перамога ПНС.
Праціўнікі
ВСНЛАД
Замежныя найміты 		ПНС
 НАТА
Сілы бакоў
ад 6 000 да 20 000 вайскоўцаў, кацібаў, добраахвотнікаў і замежных наймітаў 12 000 паўстанцаў
Страты
870 забітых, 150 параненых, больш за 200 узяты ў палон 267 забітых, 2 030 параненых
Агульныя страты
800 — 2 150 мірных грамадзян загінулі, 370 чалавек сталі ахвярамі рэпрэсій ПНС[1][2][3]

Бітва за Сірт— адна з апошніх бітваў першай грамадзянскай вайны ў Лівіі 2011 года.

Баявыя дзеянні

[правіць | правіць зыходнік]

30 жніўня пачынаецца аблога Сірта, Пераходны Нацыянальны Савет адразу вылучае прыхільнікам Кадафі ўльтыматум аб здачы горада да бліжэйшай суботы, інакш ён будзе ўзяты сілай. Пасля атрымання адмовы ўльтыматум падаўжаюць да 10 верасня. Але, не дасягнуўшы згоды, 15 верасня паўстанцы наступаюць на горад. Першая спроба штурму была паспяхова адбіта[4].

19 верасня войскі мяцежнікаў распачалі яшчэ адну спробу штурму Сірта[5], аднак прыпынілі наступленне з мэтай перагрупоўкі і каб пакінуць калідор для бежанцаў[6].

24 верасня шэраг інфармагенцтваў паведаміў аб аднаўленні штурму атрадамі ПНС горада Сірт[7][8]. Паведамлялася, што ахвярамі ВПС НАТА і артылерыі войскаў апазіцыі сталі звыш 150 мірных жыхароў[9].

27 верасня рэвалюцыянеры панеслі вялікія страты з-за снайперскага агню. Па словах салдат Нацыянальнай арміі, яны не вялі агонь з цяжкіх гармат з-за пагрозы мірным жыхарам. Таксама яны паведамлялі пра 25 захопленых напярэдадні наймітаў[10]. Па словах відавочцаў, баі таксама вяліся ў раёне гасцініцы Махарал, якая пазней была ўзята ПНС. Таксама паведамлялася аб баях у раёне ўніверсітэта[11][12].

28 верасня з’явіліся паведамленні аб узяцці войскамі новай лівійскай улады аэрапорта, што пазней пацвердзіў тэлеканал Аль-Джазіра[13][14] і агенцтва Reuters. Апошняе дадало, што раней аэрапорт выкарыстоўваўся сіламі Кадафі як пазіцыя для ракетных і артылерыйскіх абстрэлаў ворага[15].

1 кастрычніка падраздзяленні сіл Пераходнага нацыянальнага савета заявілі аб поўнай блакадзе горада Сірт.

2 кастрычніка ПНС Лівіі заклікаў усталяваць двухдзённае перамір’е на фронце ў раёне горада Сірта[16].

3 кастрычніка сілы ПНС Лівіі ўзялі пад кантроль роднае паселішча лідара Лівійскай Джамахірыі Муамара Кадафі Каср Абу Хадзі (англ.: Qasr Abou Hadi), размешчанае ў наваколлях горада Сірт[16].

5 кастрычніка ў Сірце працягваліся вулічныя баі, якія паступова перамяшчаліся бліжэй да цэнтра горада. Інтэнсіўнасць артылерыйскага агню па пазіцыях прыхільнікаў новага ўрада паменшылася, у выніку рэвалюцыянеры перахапілі ініцыятыву.

9 кастрычніка войскі паўстанцкай арміі пасля начных баёў авалодалі ўніверсітэтам, які раніцай трапіў пад абстрэл лаяльных Кадафі войскаў, з прычыны чаго некалькі апазіцыянераў загінулі.

10 кастрычніка ноччу стала вядома аб контратацы лаяльных Кадафі войскаў на комплекс Угадугу, бальніцу Ібн-Сіна і ўніверсітэт, якія падвергліся мінамётнаму абстрэлу. Паведамлялася аб 7 загінуўшых з боку рэвалюцыянераў.

13 кастрычніка стала вядома, што сын Муамара Кадафі Муатазім быў затрыманы ў горадзе Сірт, пасля чаго перавезены для допытаў у Бенгазі. Па даных ПНС Лівіі, ён быў затрыманы яшчэ 11 кастрычніка, калі разам з сям’ёй спрабаваў пакінуць Сірт на аўтамабілі[16].

20 кастрычніка ў сусветных СМІ з’явілася інфармацыя, што Кадафі трапіў у засаду ў раёне горада Сірт, быў захоплены ў палон, а затым памёр ад збіцця паўстанцамі. Гэтую інфармацыю распаўсюдзілі крыніцы ў ПНС. Тады жа войскі паўстанцаў цалкам захапілі горад[16].

Рэпрэсіі ў Сірце супраць прыхільнікаў Кадафі і грамадзянскіх жыхароў

[правіць | правіць зыходнік]

Пасля афіцыйнага падзення горада, прыхільнікі ПНС, у прыватнасці байцы найбольш баяздольных падраздзяленняў з г. Місурата, пачалі актыўны пераслед і масавыя расстрэлы прыхільнікаў М. Кадафі. Так, напрыклад, праваабарончая арганізацыя Human Rights Watch (HRW) апублікавала 24 кастрычніка афіцыйную заяву, у якой гаварылася, што «ў закінутым гатэлі Сірта мы выявілі 53 цела, як мяркуецца прыхільнікаў М. Кадафі. Рукі ў некаторых з ахвяр у момант іх забойствы былі звязаны. Лівійскія ўлады павінны неадкладна адрэагаваць на гэты выпадак, пачаць расследаванне абставінаў таго, што адбылося і прыцягнуць вінаватых да адказнасці»[2]. Забойства адбылося ў прамежку паміж 14 і 19 кастрычніка. Характар раненняў, а таксама знойдзеныя на месцы забойства магазіны ад аўтаматаў Калашнікава і вінтовак FN-1, паказваюць на тое, што большасць загінулых былі расстраляны на месцы. Як высветлілі праваабаронцы, у гэтыя дні раён горада, дзе праводзіліся расстрэлы, кантраляваўся байцамі падраздзялення ПНС з Місураты. Неабходна адзначыць, што менавіта гэтую брыгаду падазраюць у забойстве без суда і следства захопленага ў палон Муамара Кадафі і яго сына Мутазіма.

26 кастрычніка ў Сірце і яго прыгарадах прадстаўнікі Міжнароднага Чырвонага Крыжа знайшлі 267 забітых, многія з якіх, як лічыцца, былі пакараны смерцю. Большасць з іх было прыхільнікамі М. Кадафі. Пахаваных забілі стрэлам у галаву, у большасці за спіной звязаны рукі, што пацвярджае расстрэлы лаялістаў і грамадзянскіх ужо пасля захопу іх у палон. Перш чым пахаваць забітых, мясцовыя ўлады пералічылі і сфатаграфавалі мерцвякоў. Гэтыя фатаграфіі ўлады мелі намер паказаць сваякам пакараных. Прадстаўнікі Пераходнага нацыянальнага савета Лівіі паабяцалі правесці расследаванне і пакараць вінаватых у масавых пакараннях[3].

29 кастрычніка ў горадзе былі выяўлена яшчэ адно масавае пахаванне — у адным з будынкаў знойдзены больш за 50 забітых. Агенцтва Press TV падкрэслівае, што характар ранаў кажа аб гвалтоўнай прычыне смерці. Згодна з папярэднімі ацэнкамі, гэта могуць быць прыхільнікі Муамара Кадафі. Мухамед Муфтах, супрацоўнік дабрачыннай арганізацыі, якая займалася пошукам загінуўшых, заявіў, што «там больш за 50 трупаў, мы знайшлі іх у доме, які моцна пацярпеў ад удару самалётаў НАТА. Сярод забітых жанчыны і дзеці. Гэта жудасна. Пакуль мы не можам атрымаць усе целы, для гэтага патрэбна адмысловая тэхніка»[1].

Заўвагі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б PressTV: More bodies found in Libya’s Sirte Архівавана 13 ліпеня 2017.
  2. ↑ а б Libya: Apparent Execution of 53 Gaddafi Supporters Bodies Found at Sirte Hotel Used by Anti-Gaddafi Fighters
  3. ↑ а б Fox News Report: Bodies of 267 Qaddafi Supporters Found in His Libyan Hometown
  4. ↑ Краткая история конфликта в Ливии
  5. ↑ ‫معركه ضاريه من احد ضواحى سرت — 19/09/2011‬ — YouTube
  6. ↑ Mon, 19 Sep 2011, 02:39 GMT+3 Архівавана 7 студзеня 2012.
  7. ↑ Libyan troops 'clash with pro-Gaddafi forces' in Sirte
  8. ↑ Libyan fighters ready for final Sirte assault
  9. ↑ NTC forces enters Libyan Sirte Архівавана 24 верасня 2011.
  10. ↑ Heavy losses among anti-Kadhafi fighters at Sirte
  11. ↑ Libya: Rocket fire exchanged in Sirte fighting
  12. ↑ Libya fighting rages for Gaddafi hometown
  13. ↑ Libyan fighters 'capture' Sirte airport
  14. ↑ Wed, 28 Sep 2011, 22:47 GMT+3 Архівавана 3 студзеня 2012.
  15. ↑ Civilians flee Sirte battle, fighting hampers aid: U.N.(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 14 лістапада 2018. Праверана 8 красавіка 2019.
  16. ↑ а б в г Храналогія вайны ад «РИА Новости»