Дэбальцэвэ

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дэбальцэвэ.

Горад Дэбальцэвэ укр.: Дебальцеве руск.: Дебальцево Герб^[d] Сцяг^[d] Краіна  Украіна Статус горад абласнога значэння Рэгіён Данецкая вобласць Каардынаты 48°20′28″ пн. ш. 38°25′40″ у. д.^HGЯO Кіраўнік адміністрацыі Ігар Марынкоў Заснаваны 1878 Горад з 1938 Плошча 24,2 км² Вышыня цэнтра 308±1 м Насельніцтва ▼25184[1] 25 525[2] чалавек (2015) Шчыльнасць 1041 чал./км² Агламерацыя 52,2 чалавек Нацыянальны склад украінцы, рускія Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +380 6249 Паштовыя індэксы 84790-284700 Аўтамабільны код AH Афіцыйны сайт debalcevo-dnr.ru Дэбальцэвэ на карце Украіны ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дэба́льцэвэ (укр.: Дебальцеве, руск.: Дебальцево) — горад на ўсходзе Украіны, у Данецкай вобласці, найбуйнейшы чыгуначны вузел Украіны. Насельніцтва 25,2 тыс. чал. (2015)^[3]. Знаходзіцца за 74 км ад Данецка.

Распараджэннем Кабінета міністраў Украіны ад 7 лістапада 2014 г. горад унесены ў Спіс населеных пунктаў, на тэрыторыі якіх органы дзяржаўнай улады Украіны часова не ажыццяўляюць свае паўнаважанні^[4].

Гісторыя

Дэбальцэвэ заснавана ў 1878 годзе як чыгуначная станцыя ў сувязі з будаўніцтвам Кацярынінскай чыгункі. Статус горада пасёлак атрымаў у 1938 годзе.

У 1970-х гадах пабудаваныя новыя мікрараёны са шматпавярховай забудовай «Чэрэмхі» (укр.: Черемхи) на паўночным усходзе горада, імя 50-годдзя Перамогі і «Східны» (укр.: Східний), у 1980-х таксама пабудаваны мікрараён «Фестывальны».

Сучасная Украіна

Асноўныя артыкулы: Узброены канфлікт на ўсходзе Украіны і Баі за Дэбальцэвэ

У 2014 годзе горад трапіў у зону ўзброенага канфлікту і некаторы час знаходзіўся пад кантролем непрызнанай Данецкай Народнай Рэспублікі. 21 ліпеня 2014 года ўлады ДНР заявілі пра страту кантролю над горадам^[5]. 25 ліпеня паўстанцы контратакавалі ўкраінскія часці ў раёне горада^[6]. 26 ліпеня паступалі паведамленні пра абстрэл горада ўкраінскімі сілавікамі з установак «Град»^[7], напад вёўся з боку Світладарска^[8]. 28 ліпеня ў Дэбальцэвэ мелі месца баі паміж атрадамі паўстанцаў і ўкраінскай арміяй^[9]. 29 ліпеня ўкраінскім сілавікам удалося цалкам авалодаць горадам і ўтрымліваць яго.

23 студзеня 2015 года сілы прарасійскіх сепаратыстаў пачалі наступ на горад^[10]. Баі працягваліся ў канцы студзеня і першай палове лютага. Сілы самаабвешчанай ДНР імкнуліся замкнуць УСУ і такім чынам утварыць «Дэбальцэўскі кацёл»^[11]. Ад пачатку абстрэлаў горад застаўся без электрычнасці, ацяплення і сувязі, мясцовыя жыхары хаваліся ў бамбасховішчах, камунальныя службы не працавалі^[12]. 18 лютага Прэзідэнт Украіны Пётр Парашэнка заявіў пра вывад украінскіх войск з Дэбальцэва. Да 19 лютага ўкраінскія ваенныя пакінулі горад^[13]. 21 лютага назіральнікі АБСЕ пад час наведвання Дэбальцэва зафіксавалі там шматлікія разбурэнні і прыкметы гуманітарнай катастрофы^[14].

Клімат

Клімат Дэбальцэвэ
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Сярэдні максімум, °C	−4	−3,3	1,9	13,1	20,4	24,2	26,4	25,5	19,9	11,1	3,6	−1,4	11,4
Сярэдняя тэмпература, °C	−7	−6,5	−1,5	8,0	15,0	18,8	20,9	19,9	14,3	6,6	0,7	−3,9	7,1
Сярэдні мінімум, °C	−9,8	−9,3	−4,5	3,6	9,8	13,7	15,6	14,7	9,7	3,1	−1,8	−6,4	3,2
Норма ападкаў, мм	47,2	38,8	34,5	40,8	43,8	61,5	57,6	48,3	31,2	43,7	44,6	52,1	545
Крыніца: World Climate

Славутасці

• Вагоннае дэпо, адно з двух ва Украіне
• Дом навукі і тэхнікі вагоннага дэпо (вул. Калініна)
• ДКЧ (Палац Культуры Чыгуначнікаў)
• Спартыўны комплекс «Лакаматыў»
• Гарадскі цэнтр культуры і адпачынку (вул. Заводска)
• Клуб «Будаўнік» (вул. Касманаўціў)
• Дом культуры (пгт Міроніўскі, вул. Леніна)
• Чыгуначны вакзал (помнік архітэктуры XIX стагоддзя)
• Помнік воінам-інтэрнацыяналістам (вул. Радзянска)
• Помнік воінам-вызваліцелям ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў (Цэнтральная плошча)
• Помнік героям, загінулым у Вялікай Айчыннай вайне (пас. Заводскы)

Зноскі

1. Статистична інформація
2. Державний комітет статистики України. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2014 року, Київ-2013 (pdf) (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 лістапада 2018. Праверана 7 лютага 2015.
3. Державний комітет статистики України. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2015 року, Київ-2015 (pdf) (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 19 жніўня 2016. Праверана 24 красавіка 2018.
4. Розпорядження Кабінету Міністрів України від 7 листопада 2014 р. № 1085 "Про затвердження переліку населених пунктів, на території яких органи державної влади тимчасово не здійснюють свої повноваження, та переліку населених пунктів, що розташовані на лінії зіткнення"
5. Прэм'ер ДНР: праціўнік сёння ўзяў горад Дэбальцэвэ, атакуе паўночныя прыгарады Данецка і сам Данецк (відэа)
6. «ДНР»: у Дэбальцэвэ разгромлены блокпост украінскай арміі // pressorg24.com
7. Апалчэнцы абвінавацілі ўкраінскую армію ў выкарыстанні фосфарных бомбаў Архівавана 12 кастрычніка 2014. // РБК
8. Украінская армія вызваляе Дэбальцэвэ // pressorg24.com — СМІ
9. Украінскія сілавікі ўвайшлі ў Дэбальцэвэ // fontanka.ru
10. Апалчэнцы паведамілі пра цяжкія баі пад Дэбальцэвэ — ёсць загінулыя
11. "Ситуація на Дебальцівському напрямку залишається найбільш напруженою". Украінская праўда. 27.01.15. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
12. "У Дэбальцэвэ няма святла, воды і цяпла. Людзі рыхтуюць ежу на агні каля пад'ездаў". Галаўкам. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка) Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 28 студзеня 2015. Праверана 7 лютага 2015.
13. http://www.unian.ua/war/1046257-poroshenku-dopovili-pro-zavershennya-vivedennya-viysk-iz-debaltsevogo-ostanniy-boets-zalishiv-misto.html
14. http://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/1784776

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дэбальцэвэ