Казімеж Айдукевіч

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Айдукевіч.
Казімеж Айдукевіч
польск.: Kazimierz Ajdukiewicz
Дата нараджэння 12 снежня 1890(1890-12-12)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 12 красавіка 1963(1963-04-12)[1][2][…] (72 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці філосаф, педагог, перакладчык, выкладчык універсітэта, матэматык
Навуковая сфера логіка[6][7], анталогія[6] і аналітычная філасофія[6]
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Казімір Твардоўскі[8]
Школа/традыцыя Львоўска-варшаўская школа
Член у
Узнагароды
камандор ордэна Адраджэння Польшчы афіцэр ордэна Адраджэння Польшчы медаль «10-годдзе здабыцця незалежнасці»

Q126680562? (1962)
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Магіла Айдукевіча

Казімеж Айдукевіч (польск.: Kazimierz Ajdukiewicz; 12 снежня 1890 г., Цярнопаль, цяпер Украіна — 12 красавіка 1963 г., Варшава, Польшча) — польскі логік і філосаф. Правадзейны член Польскай АН (з 1952).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Казімеж Айдукевіч нарадзіўся 12 снежня 1890 года ў Цярнопалі, які тады ўваходзіў у склад Аўстра-Венгрыі, у сям'і чыноўніка Браніслава Айдукевіча (польск.: Bronisław Ajdukiewicz) і Магдалены Гартнер (польск.: Magdalena Gartner). Скончыў пачатковую школу ў Кракаве і гімназію ў Львове. У 1908 годзе паступіў у Львоўскі ўніверсітэт, дзе вывучаў філасофію ў Казімежа Твардоўскага, логіку ў Яна Лукасевіча і матэматыку ў Вацлава Сярпінскага. У 1912 годзе абараніў дысертацыю «Аб апрыярызме прасторы ў Канта ў дачыненні да генезісу паняцця прасторы», напісаную пад кіраўніцтвам Твардоўскага, і атрымаў ступень доктара філасофіі; працягнуў адукацыю ў Гётынгенскім універсітэце, дзе слухаў лекцыі Э. Гусерля, А. Рэйнаха[en], Л. Нэльсана і Д. Гільберта[10][11].

Пасля пачатку Першай сусветнай вайны Айдукевіч быў прызваны ў аўстра-венгерскую армію і ваяваў на італьянскім фронце. У 1918 годзе, пасля ўтварэння незалежнай Польскай дзяржавы, уступіў у польскую армію. У 1920 годзе ажаніўся з Марыяй, дачкой Казімежа Твардоўскага, пазней у іх нарадзіліся сын і дачка. Дэмабілізаваўся ў канцы 1920 года ў чыне капітана артылерыі[10][11].

У 1922—1925 гадах — дацэнт Львоўскага ўніверсітэта[10]. У 1925—1939 гадах быў прафесарам Варшаўскага і Львоўскага ўніверсітэтаў[12]. У 1938 годзе ўзначаліў Пазнаньскае філасофскае таварыства[13].

Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны Айдукевіч заняў кафедру метадалогіі і тэорыі навукі (пазней пераназваную ў кафедру логікі) у Пазнаньскім універсітэце, у 1948—1952 гадах працаваў рэктарам гэтага ўніверсітэта. З 1953 года — галоўны рэдактар часопіса «Studia logica» («Лагічныя даследаванні»)[13]. У 1955 годзе пераехаў у Варшаву, дзе працаваў прафесарам логікі Варшаўскага ўніверсітэта і адначасова ўзначальваў сектар логікі ў Інстытуце філасофіі і сацыялогіі[pl] Польскай акадэміі навук[11][12].

Памёр уначы 12 красавіка 1963 года ад сардэчнага прыступу[11].

Навуковая дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

Прадстаўнік львоўска-варшаўскай школы, якая ставіла задачу лагічнага абгрунтавання і ўмацавання рацыяналізму ў процівагу ірацыяналізму. Паводле філасофскіх поглядаў быў блізкі да ідэй лагічнага пазітывізму. Распрацаваў логіка-семантычную канцэпцыю значэння як спосабу ўжывання тэрміна ў пэўнай канцэптуальнай сістэме тэорыі лагічнага вываду, індуктыўнай логікі  (руск.) (бел., азначэння, лагічнай семантыкі і сінтаксісу.

Зноскі

  1. ↑ а б Kazimierz Ajdukiewicz // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б Kazimierz Ajdukiewicz // Brockhaus Enzyklopädie
  3. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 14 снежня 2014.
  4. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
  5. ↑ zespół autorów Інтэрнэт-энцыклапедыя PWN
  6. ↑ а б в г д Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
  7. ↑ Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat Праверана 30 красавіка 2021.
  8. ↑ а б в Матэматычная генеалогія — 1997.
  9. ↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=AJDUKIEWICZ,%20Kazimierz%20 Праверана 26 сакавіка 2019.
  10. ↑ а б в Kazimierz Ajdukiewicz. Życiorys twórcy definicji dowodu, wynikania i twierdzenia(недаступная спасылка). // Portal internetowy «zeŚwiata.pl». Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2016. Праверана 1 лютага 2016.
  11. ↑ а б в г Polish Philosophy Page. Kazimierz Ajdukiewicz(недаступная спасылка). // Sito web della Facoltà di Scienze della Formazione dell' Università degli Studi di Catania. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2011. Праверана 1 лютага 2016.
  12. ↑ а б Кондаков Н. И.  Логический словарь-справочник. 2-е изд. — М.: Наука, 1975. — 720 с. — С. 18.
  13. ↑ а б Айдукевіч Казімеж. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]