Кастанай

Горад Кастанай каз.: Қостанай Герб Сцяг Краіна  Казахстан Вобласць Кастанайская Каардынаты 53°13′09″ пн. ш. 63°38′03″ у. д.^HGЯO Акім Ахметжанаў Ахмедбек Масакбаевіч Заснаваны 1879 Горад з 1893 Плошча 240 км² Вышыня цэнтра 156 м Насельніцтва 226 425 чалавек (2015) Нацыянальны склад 50,00% — рускія, 28,63% — казахі, 10,00% — украінцы, 2,78% — немцы, 2,06% — татары, 1,78% — беларусы Часавы пояс UTC+6 Паштовы індэкс 110000 Аўтамабільны код 10 (раней P, W) Афіцыйны сайт taraz.zhambyl.kz Кастанай на карце Казахстана ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кастана́й (каз.: Қостанай, руск.: Костанай, Кустанай) — горад у Казахстане, на рацэ Табол, абласны цэнтр Кастанайскай вобласці. Да 1997 года меў назву Кустанай. Насельніцтва горада складае 210 тысяч чалавек.

Гісторыя

Горад Кастанай утвораны ў 1879 годзе. На пачатку XX стагоддзя горад быў буйным гандлёвым цэнтрам і быў адным з важлівых звеньяў шляху, што звязвае Азію з Расіяй. Адзін з англійскіх вандроўнікаў, якія прыяжджалі сюды на початку 20 стагоддзя, назваў яго ў сваім дзённіку «другім Чыкага». У той час Кастанай быў вялікім кірмашом, дзвюхпавярховыя драўляныя будынкі, у паветры стаяў пыл, і вуліцы былі пакрытыя пяском. Нягледзячы на гэта, швейцарскі грамадзянін Ларэц (Lorez) пабудаваў найбольшы ў рэгіёне Паўднёвага Урала і на тэрыторыі сённяшняга Казахстана завод па вырабніцтву піва, якое разлівалася ў спецыяльныя фірменныя пляшкі, што тады было рэдкасцю. У 1950-ыя гады насельніцтва горада і вобласці паметна ўзрасло ў сувязі з асваеннем цаліны. З пасляваеннага часу дацяпер на тэрыторыі Кастанайскай вобласці збіраюць вялікія ўраджаі збожжавых культур. На ўсходнім уедзе ў горад, з боку ракі Табол устанавілі напіс з пяціметровымі лічбамі: «385 тыс. тон зерна», дзе лічба тон абнаўлялася штотыдзень.

Эканоміка

У горадзе дзейнічае Кустанайазбест — адзін з найбольших светавых вырабнікоў хрызаціл-азбесту ў свеце^[1].

Транспарт

Міжнародны аэрапорт, з якого здзяйсняюцца авіарэйсы па Казахстане, у Расію, Беларусь, Германію і іншыя краіны.

Чыгуначны вакзал. За 120 км ад горада размешчаны вялікі чыгуначны вузел — станцыя Табол.

ВНУ горада

• Кастанайскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. Байтурсінава ^[2]
• Кастанайскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт
• Кастанайскі сацыяльна-тэхнічны ўніверсітэт^[3]
• Кастанайскі інжынерна-эканамічны ўніверсітэт імя М. Дулатава^[4]
• Кастанайскі медыцынскі каледж
• Кастанайскі каледж аўтамабільнага транспарту^[5]
• Кастанайскі педагічны каледж

Насельніцтва

Год Колькасць 1979 164 500 [6] 1989 223 558 [7] Год Колькасць 1999 222 816 [8] 2009 214 961 [8] Год Колькасць 2014 217 135

Вядомыя асобы

• Жанна Аляксандраўна Рупасава (нар. 1944) — вучоны ў галіне экалогіі, аграхіміі, фізіялогіі і біяхіміі раслін
• Марыя Белабровіна (нар. 1999) — беларуская футбалістка.

Крыніцы

1. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
2. Кустанайскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. Байтурсынава Архівавана 18 красавіка 2007.
3. Кустанайскі сацыяльна-тэхнічны ўніверсітэт Архівавана 14 лістапада 2021.
4. Кустанайскі інжынерна-эканамічны ўніверсітэт імя М. Дулатава Архівавана 10 мая 2021.
5. Кустанайскі каледж аўтамабільнага транспарту Архівавана 29 снежня 2008.
6. 1979 Soviet census
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>
7. Перапіс насельніцтва СССР, 1989
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>
8. Population Census in Kazakhstan (1999)
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350752"></a>

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кастанай
• Афіцыйны сайт акіма Кастанайскай вобласці (кіраўніка адміністрацыі вобласці) Архівавана 3 лістапада 2008.
• Інфармацыйны сайт горада Кастанай
• Неафіцыйны Кастанайскі форум Архівавана 15 кастрычніка 2008.
• Кастанай online
• Кастанай: карысныя старонкі Архівавана 26 лютага 2011.
• Асваенне цаліны на Кустанайшчыне