Кедайней

Горад Кедайней літ.: Kėdainiai Герб Краіна  Літва Павет Каўнаскі Раён Кедайнейскі Сянюнія Кедайнейская гарадская Каардынаты 55°17′00″ пн. ш. 23°58′00″ у. д.^HGЯO Кіраўнік Valentinas Tamulis^[d] Заснаваны 1590 Першая згадка 1372 Плошча 19 км² Вышыня цэнтра 39 м Водныя аб’екты Нявежыс, Smilga River^[d] і Dotnuvėlė^[d] Насельніцтва ▲23 447 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы 57001 Афіцыйны сайт kedainiai.lt (літ.) Кедайней на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кедайней (літ.: Kėdainiai, беларуская назва — Кейда́ны^[2]) — горад у цэнтральнай Літве, адміністрацыйны цэнтр Кедайнейскага раёна Каўнаскага павета. Праз горад праходзіць чыгунка. Горад адносіцца да этнаграфічнага рэгіёну Аўкштайція.

Гісторыя

Кейданы на малюнку Напалеона Орды. XIX стагоддзе

Упершыню паселішча згадваецца ў 1372 годзе ў Лівонскай Хроніцы. У XVI—XVII стагоддзях Кейданы належалі Радзівілам. З гэтага часу Кедайны былі буйным цэнтрам кальвінізму ў рэгіёне. У 1629 годзе ў Кейданах была адкрыта кальвінісцкая гімназія, якая дзейнічала да 1824 года.

24 красавіка 1648 года паселішча атрымала ад вялікага князя Уладзіслава Вазы правы горада і герб. 17 жніўня 1655 года тут была падпісана дэкларацыя паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Швецыяй, а 10 кастрычніка таго ж года заключана Кейданская унія.

З 1811 да 1863 года Кейданы належалі графам Гутэн-Чапскім.

З 1918 года ў складзе Літвы.

Насельніцтва

Год Колькасць 1959 10 580 1970 19 795 1979 27 886 1989 33 840 2001 31 998 [1] 2002 31 795 [1] 2003 31 438 [1] Год Колькасць 2004 31 085 [1] 2005 30 647 [1] 2006 29 602 [1] 2007 29 178 [1] 2008 28 678 [1] 2009 28 234 [1] 2010 27 590 [1] Год Колькасць 2011 26 702 [1] 2012 26 302 [1] 2013 25 971 [1] 2014 25 654 [1] 2015 25 310 [1] 2016 24 928 [1] 2017 24 093 [3] Год Колькасць 2018 23 366 [1] 2019 22 999 [4] 2020 22 677 [4] 2021 23 461 [1] 2022 23 138 [4] 2023 23 447 [1]

Гарады-пабрацімы

•  Sömmerda^[d], Германія
•  Брадніца, Польшча
•  Кохтла-Ярвэ, Эстонія
•  Лобаз, Польшча
•  Мэлітопаль, Украіна
•  Тэлаві, Грузія
•  Фэлтычэні, Румынія
•  камуна Свалеў, Швецыя

Славутасці

Касцёл Святога Юрыя

Кальвінскі збор

• Касцёл Святога Юрыя (апошняя чвэрць XV — пачатак XVI ст.)
• Кальвінскі збор (1629—1652)

Вядомыя асобы

• Юзаф Нарановіч-Наронскі (? — 1678) — вялікалітоўскі інжынер, картограф і гісторык

Крыніцы

1. Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 12 лютага 2023.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q112626509"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a>
2. ЭнцВКЛ 2005, с. 85.
3. State Data Agency of Lithuania Праверана 18 лютага 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566806"></a>
4. Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 19 чэрвеня 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q112626509"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a>

Літаратура

• Пазднякоў В. Кейданы // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 85—86. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Kiejdany // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 17.
• Kiejdany // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 2: Januszpol — Wola Justowska (польск.). — Warszawa, 1902. — S. 71.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кедайней